هفت خصلتِ نیک

در حدیث معتبر منقول است که حضرتِ رسول صلی الله علیه و آله اصحابِ خود را امر فرمود به هفت خصلت: عیادت بیماران و مشایعتِ جنازه ی مردگان و قبول کردنِ گفته ی کسی که این کس را قسم دهد و دعا کردن برای کسی که عطسه کند و یاری کردنِ مظلوم و به هر کس سلام کردن.

در بهشت، غرفه ای چند هست که از اندرونش، بیرون می نماید و از بیرونش، اندون می نماید؛ کسی از امتِ من در آن ساکن می شود که به زبانِ نیک با مردم سخن گوید و طعام به مردم بخوراند و افشای سلام کند و نماز کند در شب در وقتی که مردم در خواب باشند.

افشای سلام آن است که بُخل نورزد به سلام کردن بر اَحدی از مسلمانان.1

اهمیت سلام

از حضرت امام صادق علیه السلام منقول است که از جمله تواضع و شکستگی آن است که با هر که برخوری، سلام بکنی و از حضرتِ رسول صلی الله علیه و آله منقول است که هر که ابتدا کند به سخن گفتن پیش از سلام، جوابش مگویید و کسی را به طعامِ خود مطلبید پیش از آن که سلام کند و در حدیث دیگر فرمود: عاجزترین مردم کسی است که از دعا عاجز باشد و بخیل ترین مردم کسی است که به سلام کردن بخل کند... و هر مؤمن که به جماعتی از مؤمنان سلام کند، ملایکه در جوابِ سلام او می گویند: سلامٌ علیک و رحمه اللّه و برکاته ابدا.

از حضرتِ رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: سلام کردن سنت است و جواب سلام دادن واجب است.2

جواب سلام

از حضرت صادق علیه السلام منقول است که چون کسی سلام کند، بلند سلام کند که بشنوند تا نگوید که سلام کردم و جوابِ سلام من نگفتند و چون کسی جوابِ سلام گوید، بلند گوید که آن سلام کننده نگوید که سلام کردم و جوابِ سلامِ من نگفتند.

ایشان در حدیثِ دیگر فرمود: هر که السلام علیکم بگوید، ده حسنه برای او باشد و اگر سلام علیکم و رحمه اللّه و برکاته بگوید، سی حسنه برای او باشد.

در حدیثِ دیگر فرمود: سه کس اند که به صیغه ی جمع با ایشان سخن می باید گفت، هر چند تنها باشند: کسی که عطسه کند، می گویی: یرحمکمُ اللّه. کسی که سلام بر کسی کند، می گوید: السلام علیکم. کسی که کسی را دعا کند، می گوید: عافاکم اللّه، هرچند یکی باشد، زیرا که با اینها ملایکه می باشند و در قصد، مؤمنانِ غایب را هم داخل می توان کرد.3

برکت در خانه

از حضرتِ امیرالمؤمنین علیه السلام منقول است که: کسی که داخلِ خانه ای شود، بر اهلِ خانه سلام کند و اگر اهل نداشته باشد و خانه، خالی باشد بگوید: السلامُ علینا مِنْ رَبّنا.

از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که چون یکدیگر را ملاقات کنید، سلام و مصافحه بکنید و چون از یکدیگر جدا شوید، طلبِ آمرزش از برای یکدیگر بکنید.

در حدیثِ دیگر فرمود: کسی که داخلِ خانه ی خود شود، سلام بکند که سببِ برکت می شود و ملایکه اُنس می گیرند در آن خانه.

از حضرت صادق علیه السلام منقول است که چون زن بر جماعتی داخل شود، بگوید: علیکم السلام. و چون مرد داخل شود، بگوید: السلام علیکم.4

هنگام وداع

از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که چون کسی از مجلسی برخیزد، وداع کند اهل این مجلس را به سلام کردن که اگر بعد از او حرفِ خیری بگویند، در ثواب، شریک ایشان خواهد بود و اگر حرفِ بدی بگویند، گناهش بر آن ها خواهد بود و بر او گناهی نخواهد بود.

از حضرت صادق علیه السلام منقول است که کوچک بر بزرگ تر سلام می کند و کسی که گذرد برکسی که نشسته باشد، سلام می کند و جماعتِ کمتر بر جماعتِ بیشتر سلام می کنند و سواره بر پیاده باید سلام کند و ایستاده بر نشسته سلام بکند. چون جماعتی بر جماعتی بگذرند، یکی از ایشان که سلام کند، کافی است و اگر کسی بر جماعتی سلام کند و یکی از آنها جواب بگوید، کافی است.5

حکایتی از امام باقر علیه السلام

در حدیثِ معتبر از ابوعبیده منقول است که گفت: من هم کجاوه ی حضرت امام محمدباقر علیه السلام بودم.

نظر لطف

در حدیثِ معتبر دیگر از ابوحمزه منقول است که گفت: من هم کجاوه بودم با امام محمد باقر علیه السلام. چون بار را فرود آوردیم حضرت اندکی راه رفتند پس آمدند و دستِ مرا گرفتند و فشارِ سختی دادند.

گفتم: فدای تو شوم، من با شما بودم درکجاوه.

حضرت فرمود: مگر نمی دانی که مؤمن چون اندکی حرکت بکند و بعد از آن دستِ برادرِ مؤمنِ خود را بگیرد، حق تعالی نظرِ لطف به سوی ایشان می کند و رحمتِ خود را به جانبِ ایشان می گرداند و به گناهان می فرماید که فرو ریزید از ایشان تا آن که چون از یکدیگر جدا می شوند، هیچ گناه بر ایشان نمانده است.6

من اول به کجاوه می رفتم پس آن حضرت به کجاوه می رفتند و چون هر دو در کجاوه درست می نشستیم، حضرت بر من سلام می کردند و احوال از من می گرفتند مانند دو کس که مدتی یکدیگر را ندیده باشند و با من مصافحه می کردند.

چون از کجاوه فرود می آمدیم، اول آن حضرت پایین می آمدند، پس چون هر دو در زمین قرار می گرفتیم، سلام می کردند و احوال می گرفتند مانند دو کسی که مدت ها یکدیگر را ندیده باشند.

من گفتم: یابن رسول اللّه! شما کار چنین می کنید و مردمی که نزدِ ما هستند، چنین نمی کنند!

حضرت فرمود: مگر نمی دانی که مصافحه کردن چقدر ثواب دارد؟ به درستی که دو مؤمن با یکدیگر ملاقات و مصافحه کنند، پیوسته از گناهِ ایشان می ریزد و حق تعالی نظرِ رحمت به سوی ایشان می کند تا از یکدیگر جدا شوند.7

مصافحه کردن

از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: با یکدیگر مصافحه کنید که کینه ها را از سینه ها می برد.

مصافحه کردن با مؤمن بهتر است از مصافحه کردن با ملایکه.

از امیرالمؤمنین علیه السلام منقول است که چون با برادرانِ مؤمن ملاقات نمایید با ایشان مصافحه کنید و بشاشت و خوشحالی نزدِ ایشان ظاهر کنید تا آن که چون جدا شوید، هیچ گناهی بر شما نمانده باشد و با دشمنِ خود نیز مصافحه کنید هرچند او نخواهد که خدا چنین امر فرموده است و باعثِ دفع دشمنی او می شود.8

رحمت الهی

از اسحاق صرّاف منقول است که گفت: من در کوفه می بودم و شیعیان بسیار به نزدِ من می آمدند و من از شهرت می ترسیدم و غلامِ خود را امر می کردم که هر که مرا خواهد، بگو که اینجا نیست. پس در آن سال به حج رفتم و چون به خدمتِ حضرتِ صادق علیه السلامرفتم، آن حضرت را از خود متغیر یافتم.

گفتم: فدای تو شوم، چه چیز باعثِ تغییرِ شما شده است از من؟

فرمود: از آن چه باعثِ تغیرِ تو شده است از مؤمنان.

گفتم: فدای تو شوم، از شهرت ترسیدم و خدا می داند که چه مقدار ایشان را دوست می دارم. حضرت فرمود: ای اسحاق! ناراحت نشو از بسیار آمدنِ برادران مؤمن به دیدنِ تو که چون مؤمن با برادرِ مؤمنِ خود برمی خورد، به او مرحبا می گوید، خدا از برای او تا قیامت مرحبا می نویسد:

پس چون با او مصافحه می کند، حق تعالی به ایشان رحمت می فرستد. پس چون دست در گردنِ یکدیگر کنند، رحمتْ ایشان را فرو می گیرد.9

................................................................................................

1ـ حلیه المتقین، ص 308.

2ـ حلیه المتقین، ص 308.

3ـ همان، ص 309.

4ـ حلیه المتقین، ص 309.

5ـ همان، ص 310.

6ـ همان، ص 312.

7ـ حلیه المتقین، ص 311.

8ـ حلیه المتقین، ص 312.

9ـ همان، ص 313.