زندگینامه مرحوم کلینی (ره)

ثقة الإسلام کلینى پس از کسب فیض از دهها استاد و محدث در شهرها و مناطق مختلف سرانجام به بغداد رسید. مدت مسافرت کلینى به درستى معلوم نیست, اما در این شکى نیست که در طول مسافرتها چنان علم و فضل خود را به نمایش گذاشت و تصویرى از یک عالم شیعه حقیقى در اذهان مردم هر دیار مجسم ساخت که وقتى به بغداد پاى نهاد فردى گمنام نبود.
 شیعیان به او افتخار مى‏کردند و اهل سنت به دیده تحسین به او مى‏نگریستند.
 تقوا و علم و فضیلت او در اندک مدتى شهره آفاق گشت، تا جایى که عامه بزرگان و اندیشمندان معاصر ایشان در مشکلات دینى به او مراجعه نموده و پیروان فرق اسلامى در فتوا به او روى مى‏آوردند. به همین مناسبت به« ثقة الإسلام» شهرت یافت و او نخستین کسى است که در دوره اسلامى به این لقب مفتخر گردید.
مقام علمى
 عظمت و بزرگى کلینى در میان اهل تسنن به قدرى است که ابن اثیر روایتى از پیامبر نقل مى‏کند که فرمود:« خداوند در آغاز هر قرن شخصى را برمى‏انگیزد که دین او را زنده و نامدار نگه‏دارد.» آنگاه به گفتگو پیرامون این حدیث پرداخته و مى‏گوید: احیا کننده مذهب شیعه در آغاز قرن اول هجرى محمد بن على امام باقر علیه السلام، در ابتداى قرن دوم على بن موسى امام رضا علیه السلام و در ابتداى قرن سوم ابو جعفر محمد بن یعقوب کلینى رازى بوده است.
 به جرأت مى‏توان گفت کلینى نام آورترین و بلند آوازه ترین اندیشمند عصر خود بود. عصرى که اوج تلاش محدّثین و علماى بزرگ و حتى نواب خاص امام عصر عجل الله تعالى فرجه الشریف مى‏باشد.
 ثقة الاسلام شیخ محمد کلینى با چهار سفیر و نماینده خاص حضرت امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف که در طول غیبت صغرى 69 سال رابط بین آن حضرت و شیعیان بودند، هم عصر بود.
 با اینکه آن چهار تن از فقها و محدثین بزرگ شیعه بودند و شیعیان آنها را به جلالت قدر مى‏شناختند، اما کلینى مشهورترین شخصیت عالى مقامى بود که در آن زمان میان شیعه و سنى با احترام مى‏زیست و به طور آشکار به ترویج مذهب حق و نشر فضایل اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام همت مى‏گماشت.
 عموم طبقات او را به راستى و درستى گفتار و کردار و احاطه کامل بر احادیث و اخبار مى‏ستودند طورى که نوشته‏اند شیعه و سنى در اخذ فتوا به او مراجعه مى‏کردند و در این باره مورد وثوق و اعتماد هر دو فرقه بود.
 وى در امانت، عدالت، تقوا و فضیلت و حفظ و ضبط احادیث، که همه از شرایط یک فرد محدث موثق جامع الشرایط است، سر آمد روزگار بود.
در نظر اندیشمندان
 1- نجاشى مى‏گوید: او در زمان خود، شیخ و پیشواى شیعه در شهر رى بود و حدیث را از همه بیشتر ضبط کرده و بیشتر از همه مورد اعتماد است.
 2- ابن طاووس گوید: توثیق و امانت شیخ کلینى مورد اتفاق همگان است.
 3- ابن اثیر گوید: او به فرقه امامیه در قرن سوم زندگى تازه‏اى بخشید و عالم بزرگ و فاضل مشهور در آن مذهب است.
 4- ابن حجر عسقلانى گوید: کلینى از رؤسا و فضلاى شیعه در ایام مقتدر عباسى است.
 5- محمد تقى مجلسى گوید: حق این است که در میان علماى شیعه مانند کلینى نیامده است و هر کس در اخبار و ترتیب کتاب او دقت کند، درمى‏یابد که از جانب خداوند مورد تأیید بوده است.
اساتید
 ثقة الإسلام کلینى از محضر بزرگ مردانى بهره برده که هر یک در عصر خود از نوابغ روزگار به شمار مى‏رفتند. برخى از آنها عبارتند از:
 1- ابو الحسن محمد بن اسدى کوفى
 2- احمد بن محمد بن عیسى اشعرى
 3- احمد بن ادریس قمى
 4- عبد الله بن جعفر حِمیَرى
 5- احمد بن محمد بن عاصم کوفى
 6- حسن بن فضل بن زید یمانى
 7- محمد بن حسن صفار
 8- سهل بن زیاد آدمى رازى
 9- محمد بن اسماعیل نیشابورى
 10- احمد بن مهران و...
شاگردان
 عده‏اى از فقها و محدثینِ بنام شیعه، که مشاهیر علماى ما در قرن چهارم هجرى در ایران و عراق بوده‏اند از جمله شاگردان کلینى به شمار مى‏روند. بزرگانى چون:
 1- ابن ابى رافع
 2- احمد بن احمد کاتب کوفى
 3- احمد بن على بن سعید کوفى
 4- ابو غالب احمد بن محمد زرارى
 5- جعفر بن محمد بن قولویه قمى
 6- على بن محمد بن موسى دقاق
 7- محمد بن ابراهیم نعمانى معروف به ابن زینب( ابن ابى زینب) که از شاگردان مخصوص و نزدیکان او بوده و کتاب کافى را او نسخه بردارى کرده است.
 8- محمد بن احمد سنانى زاهرى مقیم رى.
 9- محمد بن على ماجیلویه
 10- محمد بن محمد بن عصام کلینى
 11- هارون بن موسى
آثار و تألیفات
 از تألیفات گرانمایه ثقة الإسلام کلینى است:
 1- کتاب کافى، معروف‏ترین تألیف کلینى کتاب با عظمت و گرانقدر و نفیس« کافى» است که نه تنها بزرگترین کار اوست, بلکه در جامعه اسلامى کتاب معتبرى در حدیث چون کافى تألیف نشده است.
 جمله‏اى است منسوب به امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف که فرمود« الکافی کافٍ لشیعتنا»، کافى شیعیان ما را کفایت مى‏کند.
 کافى نخستین کتاب از کتب اربعه است.
 2- کتاب رجال
 3- کتاب ردّ بر قرامطه
 4- کتاب رسائل ائمه علیهم السلام
 5- کتاب تعبیر الرؤیا
 6- مجموعه شعر، مشتمل بر قصایدى که شعرا در مناقب و فضایل اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام سروده‏اند.
شیخ کلینى سرچشمه زلال
 گذشته از ذوق، خلاقیت و تلاش بى وقفه شیخ کلینى در نگارش و پالایش احادیث عصر شیعه، او ثمره رنجها و مشقت‏هاى علماى عصر خود است. وى پلى محکم و امانتدارى راستین بود که احادیث و روایات علما و استادان عصر خود را به نسل‏هاى آینده منتقل ساخت، و در حقیقت کلینى عصاره عصر خویش است.
 وقتى سخن از کلینى است سخن از تمام زیبائیها، لطافتها و فضیلتهاى زمان اوست. سخن از عزم و اراده تشیع در کسب معارف و علوم است سخن از کافى است. همانگونه که وقتى سخن از کافى است سخن از عطر کلام اهل بیت علیهم السلام، سخن از امانت فراموش شده پیامبر است که فرمود:« إنی تارکٌ فیکمُ الثقلینِ کتابَ اللَّهِ و عِترَتی...»
 شیخ کلینى یعنى کافى، یعنى آبشخور پاک اهل بیت علیهم السلام، یعنى کوثر شیرین حدیث در کویر فرهنگى تاریخ، یعنى سرچشمه زلال دوستداران آل محمد صلى الله علیهم اجمعین.
سال تناثر نجوم
 سالى که ستارگان فرو ریخت.
 سیماى مردان خدا که پس از تحمل رنجها و مشقت‏ها امانتى را که از جانب خداوند به آنان سپرده شده، سالم به منزل مى‏رسانند دیدنى است.
 خدا در دیدگان چنین انسانهایى موج مى‏زند و سبکبالى وصف ناپذیرى به آنها روى مى‏دهد. آنان در آن حالات روحانى در شوق دیدار دوست لحظه شمارى مى‏کنند.
 کلینى در حالى که بیش از 70 سال از عمرش مى‏گذشت و پس از 20 سال تلاش در تدوین کتاب کافى و تحمل رنجها، غربتها و مشقت‏ها، اینک در آستانه ملاقات با معبود و معشوق است. او در خود آرامشى احساس مى‏نمود، آرامشى که نشان از ایثار و از خود گذشتگى و اداى تکلیف او داشت.
 او اگر چه در قفس دنیا مى‏زیست, اما در فضاى بهشت تنفس مى‏کرد، چرا که تمام لحظه‏هاى عمرش را با کلام اهل بیت علیهم السلام سپرى کرده بود و در راه اداى فریضه، هر رنجى را به جان پذیرفته بود.
 براى ما خاکیان رهیدن از خاک تازگى دارد, ولى براى فرزانه‏اى چون کلینى که هیچگاه وابسته به خاک نشد، مرزى به نام خاک وجود نداشت. او در انتظار رفتن و رؤیت محبوب، روزها را سپرى مى‏کرد.
 سال 329 هجرى قمرى سالى است که سال« تناثر نجوم» نام گرفته است، سال فرو ریختن ستاره‏ها و سالى که آسمان علمِ این دنیاى خاکى بى‏ستاره ماند.
 آرى در این سال راد مرد بزرگ عالم تشیع در ماه شعبان جهان فانى را وداع کرد. دانشمند نامى بغداد« ابو قیراط» بر پیکر پاکش نماز خواند. شیعیان با دلى پراندوه و با احترام آن مرد خدا را در« باب کوفه» بغداد به خاک سپردند.
 در همین سال با رحلت آخرین نایب امام زمان،« على بن محمد سمرى» غیبت کبراى آن حضرت نیز آغاز گردید.
 سلام بر او روزى که تولد یافت و روزى که در آسمان دنیاى اسلام چون آفتاب درخشید و روزى که در پیشگاه ذات اقدس الهى بر انگیخته خواهد شد

نقل از کلوپ آموزش ایرانیان