سفارش تبلیغ
صبا ویژن

 

نهج الفصاحه دایرة‌المعارف حکمت و اخلاق نبوی

  نهج الفصاحه دایرة‌المعارف حکمت و اخلاق نبوی 


  نهج الفصاحه یکی از نمونه های ارزشمند کتب روایی است که متن آن مشتمل بر بیانات حضرت پیامبر اکرم است که در دو فصل احادیث و خطبه ها، تدوین یافته است. بازگشت این نامگذاری هم به بیانی است از خود شخص پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ که در حدیثی در باب خویشتن، فرموده اند: «انا افصح العرب». 

 

خبرگزاری حوزه/ در میان مجموعه کتابهای دینی که به نوعی به مبانی فکری و یادآوری حقایق هستی و راهکارهای دین و آیین برای هرچه بهتر زیستن و پاک تر زندگی کردن می پردازند، آن ها که به متن کلام حضرت معصومین و گلگفته های آن بزرگواران مربوط می شوند جایگاهی بس والا و بی بدیل در میان مسلمانان و بلکه همه شیفتگان راستی و درستی و زیبایی و حکمت دارند.

کتابهایی که در آن می توان متن کلام معصومین(ع) را یافت که از هر خطا و اشتباهی مبرایند و گفته هایشان می تواند بی کم و کاست، سرمشقی باشد  برای یافتن راه زندگی و برحذر ماندن از چاه گناه و غفلت و گمراهی.

در میان این کتب ارجمند و سترگ، کتاب «نهج الفصاحه» را می توان یکی از نمونه های ارزشمند این جرگه دانست که متن آن مشتمل است بر روایات و کلمات حضرت پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و با تلاش مرحوم ابوالقاسم پاینده گردآوری شده است.

نهج الفصاحه در واقع در دو فصل گردآوری و تدوین و تصنیف گشته است.

بخشی از آن به احادیث و بخش دیگری به خطبه ها، اختصاص یافته است.

بازگشت این نامگذاری هم به بیانی است از خود شخص پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ که در حدیثی در باب خویشتن، فرموده اند:

«انا افصح العرب». «من فصیح ترین فرد عرب هستم».

مصنف این کتاب تلاش کرده است تا سخنان گرانسنگ پیامبر اکرم را در مضامین و موضوعاتی همچون فضیلت و اخلاق گردآورد و از آوردن احادیث فقهی و ... اجتناب ورزیده است.

یکی از نکات قابل توجه در باب متن کتاب «نهج الفصاحه» این است که در این کتاب برخی از کلمات قصار و جملات این اثر ارجمند، در ردیف کلمات قصار علی بن ابی طالب ـ علیه السلام ـ نقل شده و نیز اینکه در تعدادی از موارد حتی در مفهوم معنی و گاه حتی لفظ هم مشابهت های قابل توجهی دارد.

این مشابهت را می توان به دلالیل مختلفی توجیه کرد و نکات تاریخی و روایت راویان و میزان دقت و صحت عمل آنها را در آن مدخیلت داد اما نکته ای که مصنف و مولف کتاب بدان توجه داده و تنبه ورزیده خالی از لطف نیست و چه بسا بتواند نکته اصلی و نقطه طلایی در شناخت این مسئله و عقبه و زمینه و علت العلل آن به شمار آید.

گردآورنده «نهج الفصاحه» در مورد این توارد و مشابهت‌های معنوی و لفظی میان مطالب این اثر و بیانات حضرت امیرالمومنین(ع) می گوید: «توارد بسیاری از کلمات و اخبار منتسب به علی ـ علیه السلام ـ با احادیث و کلمات پیامبر دیده می شود، که در گمان بعضی ها این نتیجه اشتباه راویان است، ولی حقیقت این است که تقارب و تشابه معنوی که میان محمد و علی ـ علیهما السلام ـ وجود دارد، این تشابه را به وجود آورده است».

آری؛ علی جان پیغمبر است و آنچنان که شاعر در این باره به زیبایی و نیکی سروده است:

علی را قدر پیغمبر شناسد

که هرکس خویش را بهتر شناسد

در کتاب سترگ و شریف «نهج الفصاحه» تعداد 3227 حدیث و 16 خطبه از پیامبر اکرم -صلی الله علیه و اله و سلم-  گردآمده است که با مقدمه ای از مصنف و گردآورنده آن که در طی آن به مباحث مختلفی در باب متن و پیرامون این کتاب همچون انگیزه نگارش نهج الفصاحه، علت نام گذاری، فصاحت پیامبر، تاریخ پیامبر و موضوعات دیگر پرداخته است عرضه شده است.

 همانطور که اشاره رفت در مقدمه کتاب نکات متنوعی از طفولیت پیامبر(ص) گرفته تا زمان بعثت و رسالت مورد توجه نویسنده قرارگرفته است.

و نیز به مواردی همچون شخصیت حضرت رسول الله(ص) و نیز ویژگی های سخنان آن حضرت، و همچنین نکات دیگری نظیر جنگها و ویژگیهای اخلاقی آن رسول اعظم، بانوان ایشان، و در ادامه موضوع پیشرفت اسلام در مکه مکرمه و تاریخ و چگونگی مهاجرت مسلمانان به مدینه اشاره شده است. 

در ادامه مقدمه این کتاب به قرآن کریم و فضایل و ویژگی های منحصر بفرد و معجزه گونه آن، عبادتهای رسول اکرم(ص)، آیاتی از قرآن که در ارتباط با موضوع اطاعت از پیامبر اسلام(ص) آمده، موقعیت زن در اسلام، فرهنگ اعراب قبل از ظهور اسلام و جریانات سیاسی و اجتماعی که در زمان رسول گرامی و پس از رحلت ایشان در اجتماع مسلمین و حکومت اسلامی آن دوران به وجود آمد همچون موقعیت علی بن ابی طالب علیه السلام پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، و نیز فتنه‌ های دوران بنی امیه و بنی عباس اشاراتی رفته است.   

تاریخچه تدوین حدیث در زمان پیامبر و پس از رحلت آن حضرت، وضعیت دوران بنی امیه و بنی عباس در مورد نقل احادیث و اینکه چه مصایبی بر این گنجینه های عظیم و عزیز اسلامی و نبوی رفت و همچنین موضوع تدوین حدیث نزد شیعه و تألیف کتب معتبر چهارگانه «اصول کافی، تألیف: شیخ کلینی، من لایحضره الفقیه تألیف: شیخ صدوق، و دو کتاب التهذیب و الاستبصار تألیف: شیخ طوسی» نکاتی مورد اشاره قرارگرفته است.

در ادامه نیز به تدوین حدیث نزد اهل سنت و چگونگی تألیف صحاح و کتب معتبر آنان همچون؛ صحیح بخاری و مسلم و ترمذی، و نیز سنن ابی داوود، نسایی، ابن ماجه، دارمی، و مسند احمدبن حنبل اشاره شده است.

در پایان این مجال، من باب تمین و تبرک  به نقل یکی از احادیث گهربار پیامبر اکرم(ص) از کتاب شریف «نهج الفصاحه» پرداخته و شما خوانندگان عزیز را به جرعه نوشی از خوان پرکرامت و دریای مواج این آیات رحمانی و بیانات ربانی دعوت می کنیم:

آفَةُ الشَّجاعَةِ البَغىُ وَ آفَةُ الحَسَبِ الاِفتِخارُ وَ آفَةُ السَّماحَةِ المَنُّ وَ آفَةُ الجَمالِ الخَیلاءُ وَ آفَةُ الحَدیثِ الکَذِبُ وَ آفَةُ العِلمِ النِّسیانُ وَ آفَةُ الحِلمِ السَّفَهُ وَ آفَةُ الجُودِ السَّرفُ وَ آفَةُ الدِّینِ الهَوَى؛

سرکشى آفت شجاعت است، تفاخر آفت شرافت است، منت آفت سماحت است، خود پسندى آفت جمال است، دروغ آفت سخن است فراموشى آفت دانش است، سفاهت آفت بردبارى است، اسراف آفت بخشش است، هوس آفت دین است.

 

 




تاریخ : سه شنبه 93/3/6 | 12:10 صبح | نویسنده : سیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی | نظر


  • paper | رپورتاژآگهی | فال تاروت چهار کارتی
  • فروش رپورتاژ | بک لینک دائمی