شرح حال

کتاب‌های دیگر؟
کتاب دیگر تفسیر موضوعی قرآن است که به طور جمعی و گروهی نوشته‌ایم و در دانشگاه تدریس می‌شود. کتاب دیگر «همسرگزینی» است که بیشتر برای مخاطبان جوان است و مباحث امروز و مشکلات جوانان و راه‌حل‌ها و پیشنهادها در آن مطرح شده و در دست انتشار است. در حوزه کار تفسیر، کتابی را با عنوان «روش‌شناسی تفسیر» در دست انتشار دارم که بر مبنای آن حدود 20 کارگاه در دانشگاه‌های مختلف برگزار شده است.
روش‌شناسی تفسیر یعنی چه؟
اینکه آیات قرآن را چگونه و با چه سیستمی می‌شود تفسیر کرد. برای تفسیر سوره 10 مرحله طرح کرده‌ایم و برای تفسیر آیه 8 مرحله، که اگر این مراحل به دقت اجرا شود، بسیاری مدالیل و مفاهیم آیات روشن خواهند شد. بر اساس این طرح مقدمات تدوین تفسیری جامع را در دستور کار خود دارم.
چگونه؟
براساس این طرح آیات قرآن در قالب هشت مرحله و گام تفسیر می‌شوند که عبارتند از: 1. مفاهیم واژه‌ها، 2. نکات ادبی، 3. نکات بلاغی، 4. ساختار درونی آیه، 5. ساختار برونی آیه، 6. تفسیر آیه، 7. پیام‌ها و نکته‌ها، 8. بررسی روایات . البته اگر آیاتی دارای سبب یا شأن نزول یا دارای فضیلتی خاص باشند به طور جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
این علم تفسیر با علم هرمنوتیک امروزی متفاوت است؟
در بخشی با هم مشترکند. بعضی از قواعد آن مثلاً اینکه برای فهم متن از خود متن کمک گرفته شود یا اینکه برای فهم آن به افق جهان شناخت متکلم توجه شود. مثلاً‌ برای فهم کلام خدا باید فهمید که خدا صاحب سخن است. یا اینکه می‌گوید باید به تاریخ صدور متن و شرایط آن توجه کرد. این در مورد قرآن هم صادق است چنان که در تفسیر از سبب و شأن نزول آیات سخن به میان می‌آید. اما بعضی از دیدگاه‌های هرمنوتیک با تفسیر نمی‌سازند مثل جایی که گفته می‌شود متن سیال است و مراد متکلم در متن حضوری ندارد، صاحب سخن بریده شده و شرایط زمان و مکان فرق کرده. بعضی این نظریه را در قرائت‌پذیری متون دینی یاد کرده‌اند؛ در حالی که ما این دیدگاه را مردود می‌دانیم و معتقدیم که قرآن سخن خداست و صاحب سخن از الفاظ آن به طور مشخص معانی و مفاهیمی را ارایه کرده که مفسر باید بکوشد آن را به دست آورد.
بیشتر چه کتاب‌هایی می‌خوانید؟
بیشتر کتاب‌هایی که در حوزه قرآن و حدیث‌اند، کتاب‌های مربوط به کلام، عرفان، سیره اهل‌بیت و کتاب‌های تاریخی را می‌خوانم. در این بین به کتاب‌های تاریخی علاقه بسیار دارم، خصوصاً تاریخ ایران معاصر. خواندن زندگی رجال بزرگ سیاسی و اجتماعی درسهای بسیاری دارد و معتقدم باید مطالعات تاریخی را حفظ کرد. مجلاتی که برایم ارسال می‌شوند، بخش دیگر مطالعاتم را تشکیل می‌دهند. و نیز مطالب و محتوای سایت‌های مفید را نیز مورد مطالعه قرار می‌دهم.
به شعر هم علاقه‌مندید؟
بسیار زیاد.
کدام شاعر را دوست دارید؟
حافظ و سعدی و مولوی؛ خصوصاً سعدی.
خودتان هم شعر می‌گویید.
دوران طلبگی و جوانی می‌گفتم اما مدتهاست که نمی‌گویم.
چقدر در روز مطالعه می‌کنید.
در طول سال، تعطیلی به معنای کنار گذاشتن کتاب و دفتر ندارم. حتی در بسیاری از مسیرهای رفت و آمد کارهای علمی انجام می‌دهم و مشغول نوشتن مقاله با دستگاه رایانه‌ام هستم. فکر می‌کنم عمر کوتاه است و باید تا آنجایی که می‌شود از آن استفاده کرد. حتی عموماً مقابل تلویزیون هم مطالعه می‌کنم، زمانی هم که در مؤسسه خود یا دانشگاه مشغول مطالعه و تحقیقم، رادیو روشن است.
آثارتان را آسیب‌شناسی هم کرده‌اید؟
هنوز خیر، اما می‌دانم که از لحاظ استقبال از آثارم، برخی از کتاب‌هایم، کتاب درسی‌اند و بعضی دیگر مثل "هنر در قرآن" نیز از اقبال خوبی برخوردار بوده‌اند. در فکر این کار هستم که بعضی از قسمت‌های کتاب‌هایم را بازشناسی و بازنویسی کنم.

نقل از سایت مرکز پژوهشی قرآن کریم_المهدی

***********************************************************