نسیم معرفت

به نام خدا

*** چرا آیت الله بروجردی درباره اعدام نوّاب صفوی و...توسط شاه کاری نکرد ؟!

سؤال : حاج آقا سلام علیکم . سؤالی دارم که ممنون میشم اگر لطف کنید جواب دهید . چرا آیت الله بروجردی در باره اعدام نوّاب صفوی و... توسط شاه کاری نکرد ؟!! . و آیا آیت الله بروجردی چنین حرفی زده است که : شاه باید حکومت کند و شما عمامه به سرها مالِ حکومت نیستید ؟!!

پاسخ :

علیکم السلام

البته اوّلا باید بدانیم که شایعات و دروغ پردازی ها راجع به بزرگان و مراجع از قدیم الأَیّام تا حالا بوده است مخصوصا اینکه گاهی برخی از بزرگان که احتیاط هایی در امور سیاسی و حکومتی داشتند زمینه و سبب برخی از این شایعات و یا مُزخرفات و اباطیل می شد . مرحوم آیت الله بروجردی از بزرگانی بود که هم در مَباحِث فقهی و حدیثی و رجالی دیدگاه های خاصّی داشته و هم در مسائل سیاسی و ورود روحانیّت و علماء به عرصه سیاست و حکومت و مُبارزه با رژیم شاه ملاحظاتی داشته است . ایشان طبق دیدگاه و اطلاعات و پیش بینی های خویش و نیز شرائط حاکم بر آن زمان معتقد بودند که مبارزه و تقابل با شاه (محمد رضا شاه پَهلَوِی) و ایجاد حکومتی که روحانیّت سرکار باشد به صلاح نیست چون به نظرش می آمد که بر اساس سیر تاریخی از زمان حضرت آدم (ع) تا زمان خاتم (ص) و از خاتم (ص) تا زمان و عصر مُعَظَّمُُ لَه اکثر کسانی که حکومت بر مردم داشتند افراد ظالم و ستمگر و مُستکبِر و طاغوت بودند که از راه زر و زور و تزویر و به عبارت دیگر از طریق تیغ و طلا و تسبیح بر گُرده مردم سوار بودند و ظلم و ستم و خونریزی می کردند و در آیه 34 از سوره نَمل در باره پادشاهان ستمگر و مُفسِد چنین آمده است : إِنَّ الْمُلُوکَ إِذا دَخَلُوا قَرْیَةً أَفْسَدُوها وَ جَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِها أَذِلَّةً وَ کَذلِکَ یَفْعَلُونَ .یعنی : «همانا هنگامی که مُلوک و پادشاهان به قریه و منطقه‌ و شهر و دیاری وارد شوند و هجوم ببرند ، آنجا را به تباهى و فساد مى‌کشند و عزیزان آن جا را خوار و ذلیل مى‌کنند و این ، سیره‌ و روشِ همیشگى آنان است.» در این دوران طولانی و سیر تاریخی جز موارد اندک ، مَجالی برای حاکمیت صالحین و شایستگان بوجود نیامد و در قرآن کریم هم آیات زیادی وجود دارد که انبیاء (علیهم السلام) در برابر ستمگران و مُلحدین و طواغیت مقابله فکری و فرهنگی و گاهی هم برخورد نظامی می کردند ولی از میان انبیاء و صُلَحاء بجز حضرت سلیمان (ع) و حضرت داود (ع) و جناب طالوت (ع) و نیز از میان حضرات معصومین (عَلَیهِمُ السَّلامُ) بجز حضرت امیرالمؤمنین علیّ بن ابیطالب (عَلَیهِ السَّلامُ) کسی به حکومتِ ظاهری نرسید . لذا با توجه به این مسائل ، نظر آیت الله بروجردی در عصر خودش این بود که روحانیت و علماء آمادگی و شرایط تشکیل حکومت اسلامی را ندارند نه اینکه هرگز و هیچگاه و لو زمینه هم فراهم باشد تشکیل حکومت اسلامی را ممنوع کرده باشند!!! . آیت الله محمد علی گرامی که از مراجع فعلی تقلید و از شاگردان آیت الله بروجردی است در این رابطه می گوید : [ «مرحوم آیت‌الله بروجردی به لحاظ نظری ولایت فقیه را قبول داشت و حتی در آخِر عمر تدریس «کِتاب‌ُالقَضا» را برای اثبات این مسئله شروع کرد که متاسفانه به پایان نرسید. ایشان می‌فرمود: احساس وظیفه می‌کنم که بحث قضا را مطرح کنم. بسیار هم نگران بود که نکند نتواند این بحث را تمام کند، مُنتها ایشان در آن بُرهه معتقد بود به فرض هم که روحانیت حکومت را در دست بگیرد ، کسی را برای اداره امور ندارد . در جمعی عده‌ای به ایشان اصرار می‌کنند و ایشان می‌گوید : «حکومت را از شاه بگیرم ، به دست چه کسی بدهم؟!!!» ] . آیت الله بروجردی در عین حال هیجگاه موافق با ظلم و ستم و جنایات شاه و دستگاه فاسد او نبود و در واقع و باطنا شاه را قبول نداشت ولی مبارزه و اقدامات عَلنی با شاه را که مُتکی به قدرت آمریکا و برخی از قدرت ها بود و به حَسَب ظاهر خیلی قدرت داشت و قدرتِ اول منطقه نیز بود ، باور و قبول نداشت و به اصطلاح طلبگی می گفت : نکن که نمیشه !! و به قول شاعر : مُشت هرگز کی برآید با دَرَفش ؟!!

و امّا در رابطه با سید مجتبی میر لَوحی معروف به نوّاب صفوی باید عرض کنم که طبق نظام فکری سیاسی آیت الله بروجردی که عرض شد و ممکن است که دیدگاه سیاسی ایشان از سوی صاحبنظران مورد مداقّه و نقد قرار گیرد ، ایشان مخالفِ اقدامات امثال نوّاب صفوی در برابر شاه بودند زیرا که مُعَظَّمُُ لَه رسالت خود را در حفظ کیان اسلام و حوزه های علمیه می دانست و احتمال زیاد می داد که با ورود روحانیّت و علماء و طلابی همانند نوّاب صفوی در عرصه مقابله با شاه و عکس العمل شاه که به قدرتش مغرور بود ، روحانیّت و اسلام و علماء و حوزه های علمیه در خطر قرار می گیرند . با توجه به مطالب پیش گفته می توان بدست آورد که ایشان موافق با اقدامات و تحرّکات انقلابی نوّاب صفوی نبوده است ولی معنایش آن چیزی نبود و نیست که متأسفانه برخی ها به دروغ به مرحوم آیت الله بروجردی نسبت می دهند . بر اساس اَسناد و مدارکی که وجود دارد حتی مرحوم آیت الله بروجردی در باره نجات نوّاب صفوی و واسطه گری در این باره نامه ای برای شاه داده بود . نامه به تهران می رسد ولی در این هنگام شاه به پیست اِسکی آبعلی رفته بود . در آنجا نامه آیت الله بروجردی را به دست محمد رضا شاه می رسانند ولی او خیانت کرد و به نامه ایشان توجه نکرد و حتی از تَفَرُّجگاه و محلّ تفریح خود که در اطراف تهران بود دستور داد و گفت که نوّاب صفوی را زود اعدام بکنید و بگویید نامه (نامه آیت الله بروجردی) بعداً به دست من رسیده است . بعد از دستور شاه ، در بامداد 27 آبان 1334 «ه.ش» حُکم ننگین و ظالمانه اِعدام در باره نوّاب صَفَوی و همرزمانش مُظفَّر ذُوالقدر و خلیل طَهماسبی و سیّد محمد واحدی (فدائیان اسلام) به اجرا در آمد و این عزیزان مظلومانه به شهادت رسیدند .