حالات روحانی علما در نماز(2)

در ادامه مقاله قبل اکنون قسمت دوم تقدیمتان می گردد.

شهید مطهری و رهبر انقلاب

رهبر معظّم انقلاب اسلامى حضرت آیت اللّه خامنه اى درباره شهید مطهرى رحمه الله علیه فرمود: این مرد نیمه شب تهجّد با آه و ناله داشت . یعنى نماز شب مى خواند و گریه مى‌کرد به طورى که صداى گریه و مناجات او افراد را از خواب بیدار مى کرد...

یک شب ایشان منزل ما بودند. نصف شب از صداى گریه ایشان خانواده ما از خواب پریده بودند. البته اوّل ملتفت نشده بودند صداى کیست ، اما بعد فهمیدند که صداى آقاى مطهرى است . بله ایشان نصف شب نماز شب مى خواند همراه با گریه ، با صدایى که از اتاق دیگر مى شد آن را شنید.(1)

سید احمد کربلایی

علاّمه آقا بزرگ تهرانى درباره مرحوم کربلایى مى فرماید: به هنگام نماز بر وجود خود تسلّطى نداشته و اشک‌هاى او همانند ابر بهاران فرو مى بارید. او کثیر البکاء بود... من چندین سال همسایه او بودم ، در این مدّت کارهاى شگفتى از او دیدم ... در نماز به ویژه به هنگام نوافل لیلیّه ، عنان اختیار از کف مى داد و از خود بى خود مى شد.

تبدیل بصر به بصیرت

یکى دیگر از معاصرین ایشان مى گوید: یگانه کسى بود که بصر او به بصیرت تبدیل شده و پرده هاى ضخیم طبیعت را به واسطه کثرت عبادت و توغّل در ادعیه و اوراد و مواظبت دایمى بر اداى نوافل از جلوى چشم خود برداشته بود و کسى را بدان مقام ندیدم .

سیّد السالکین آیت اللّه سیّد احمد کربلایى سرانجام در یک نماز عشق ( نماز عصر) به قرب حق نایل شد و به وصال جانان رسید و مشاهد ابدى محبوب خویش گردید.(2)

میرزا جوادآقا ملکی تبریزی

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: هیچ یک از مردم نمى خوابد مگر اینکه فرشته اى بر او نگهبان است و هر شب دو بار او را از خواب بیدار مى کند و مى گوید: اى بنده خدا! برخیز براى یاد خدا (و مناجات و نماز شب ) او ثناى فرشته اى که او را بیدار مى کرد مى شنید.

مرحوم میرزا جواد آقا ملکى تبریزى ، ذیل این روایت مى نویسد: این اخبار را انکار نکن ، من خدا را شاهد مى گیرم که از شب زنده داران و متهجّدین ، کسى را مى شناسم که صداى فرشته‌اى که او را در هنگام سحر بیدار مى‌کند مى‌شنود که او را به لفظ آقا خطاب مى‌کند و او براى ذکر خدا و نماز شب بر مى خیزد.

تصور مى شود این شخص که براى اقامه نماز شب با صداى فرشته بیدار مى شود خود میرزا جواد آقاست که براى پرهیز از خودستایى این حقیقت را به این عبارت بیان کرده است . او جز خدا و خواست او هوایى در سر نداشت و به چیز دیگرى نمى اندیشید.(3)

حاج شیخ عباس قمی

حجت الاسلام على محدّث زاده درباره پدرش مرحوم حاج شیخ عبّاس ‍ قمى (ره ) مى گوید:

یک روز صبح پدرم برخاست و شروع به گریه کردن نمود، از او پرسیدم : چرا اشک مى ریزید؟

فرمود: براى این که دیشب نماز شب نخواندم !

گفتم : پدر جان ! نماز شب که مستحب است و واجب نیست ، شما که ترک واجب نکرده اید و حرامى به جا نیاورده اید، چرا این طور نگرانید؟

فرمود: فرزندم ! نگرانى من از این است که من چه کرده ام که باید توفیق نماز شب خواندن از من سلب شود؟(4)

حضرت آیت اللّه العظمى مرعشى نجفى به فرزندش وصیت کرد:

سجّاده اى که 70 سال بر روى آن نماز شب به جا آورده ام ، و تسبیحى از تربت امام حسین علیه السلام که با آن در سحرها به عدد دانه هایش استغفار کرده ام، با من دفن شود.(5)

شهید قدّوسى (ر ه)

دوستان و آشنایان شهید قدوسى (ره )، در مقام بیان معرفت و ربانیت ایشان گفته اند:

«... او حتّى به مستحبّات ومکروهات ، بسیار اهمیّت مى‌داد و نماز شب را براى روحانى لازم مى‌دانست . یک شب در مسجد گوهر شاد با نگرانى خاصّى مى فرمود: برایم بسیار ناگوار و غیر منتظره بود که شنیدم ؛ یکى از اساتید مدرسه [حقّانى ] مقیّد به نماز شب نیست . با ایشان صحبت کردم ، معلوم شد سبکى معده را در شب رعایت نمى‌کند.

«... تَهَجّد و نماز شب و دعاهاى متنوّع و مأثور، جایگاه خاصّى نزد او داشت. کمتر مجلسى بود که قدوسى در آن سخن گوید: ولى نماز شب و اهمیّت آن مطرح نشود. او معتقد بود طلبه‌اى که نتواند خواب و بستر گرم را رها کرده ، براى نماز شب از آن بگذرد، در آینده از خیلى چیزها نخواهد گذشت ... او ریا را آفت اخلاص مى دانست و در عین حال مى‌گفت : گاهى شیطان با همین حربه ریا، نفس را بر شما حاکم مى‌سازد. و به اسم این که «شاید ریا شود» مانع نماز شب شما مى شود و جلو مناجات و دعاى شما را مى‌گیرد...

عصر روز عرفه ، با اینکه براى درس اهمیّت فوق العاده‌اى قائل بود، کلاس‌ها را تعطیل مى‌کرد تا طلاّب ، دعاى «عرفه» بخوانند. براى محصّلین پیک نیک مسجد«جمکران» تشکیل مى‌داد تا در آن مسجد دعا و نماز برگزار شود. محبوبترین و والاترین محصّل مدرسه ، مطرح مى‌کردند، اگر به جاى نماز شب و دعا به مطالعه پرداخته شود، بهتر خواهد بود؛ مى گفت: حضرت آیت اللّه العظمى امام خمینى مى‌فرمودند: نماز شب وقت چندانى نمى گیرد و بدین وسیله ضرورت تعبّد را در کنار تعلّم ، گوشزد مى کرد. او مى گفت : طلبه اى که هنگام نماز شب بیدار باشد و نماز شب نخواند از اشرار خواهد بود.

«... این مرد بزرگ و مربّى نمونه ، نماز شبش ترک نمى شد و هر وقت شب بیدار مى شد تجدید وضو مى کرد و بعد مى خوابید، چون خود را در محضر خداوند مى دید.»

پی نوشت ها:

1.یادنامه شهید آیت اللّه قدوسى : 129 - 130.

2.همان : 66.

3.وصیت نامه آیت اللّه مرعشى نجفى : ص 19.

4.سجده (32): آیه 17.

5.شب مردان خدا: ص 44 و 45.

6.اسرار الصلوة : ص 289. (ملکى تبریزى)

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه.

تهیه و تنظیم: سید صدرالدین مرتجی-گروه حوزه علمیه تبیان