آیت‌الله سبحانی در پیامی به همایش بین‌المللی سبط النبی، امام حسن مجتبی(ع) گفت: صلح امام حسن(ع) یا به عبارتی متارکه و آتش بس وی با معاویه را شاید بتوان یکی از دشوارترین مراحل سیر امامت در دنیای اسلام نامید.

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، متن پیام این مرجع تقلید به شرح زیر است:

«بسم الله الرحمن الرحیم

امام مجتبی، گل زندگی پیامبر (ص)

در آغاز سخن از پدید آورندگان این فضای روحانی که به عنوان تجلیل و تکریم از سبط اکبر، یعنی حسن بن علی(ع)، گل زندگی پیامبر’ برپا است، صمیمانه تشکر می‌شود.

شخصیت‌های تاریخ ساز بر دو گونه‌اند:

گاهی شخصیت‌هایی تاریخ ساز عصر خود بوده و حرکتی در زندگانی خود پدید می‌آورند، امّا چون از صداقت و درستی برخوردار نمی‌باشند، مرگ آنان سبب بسته شدن پروند? زندگانی آنها می‌شود.

انسان‌های والایی که دارای عواطف و فضائل انسانی بوده و بالأخص از عالم بالا مؤید بوده‌اند، حرکت‌ها و امواجی را در زندگی بشریت پدید می‌آورند که هنوز به سیر خود در این دریای بی کرانه ادامه می‌دهند، هر چند به این زودی به ساحل نمی‌رسند. آنان همان پیامبران و اولیای الهی هستند که نمی‌توان، برای شخصیت آنان، قالب گیری کرد و به صورت محدود، سخن گفت.

زندگانی حسن بن علی(ع) در عصر پیامبر’ و پس از وی در عصر خلفای سه گانه، آن گاه، در عصر خلافت ظاهری امیرمؤمنان، سپس در دوران خلافت کوتاه خویش، و پس از صلح با معاویه، هرکدام برای خود پژوهش خاصی می‌طلبد و تشریح آنها، در گرو نگارش موسوعه است، ما فقط به گوشه‌هایی از زندگی آن حضرت، اشاره می‌کنیم.

نیم? ماه رمضان، آن گاه که دخت گرامی پیامبر، نخستین فرزند خود را تقدیم پدر بزرگوار کرد، غریو شادی، خان? نبوّت را فراگرفت. رسول خدا، شخصاً کام او را برداشت و او را «حسن» نامید و فرمود: هیبت و عظمت من، در فرزندم حسن بن علی تجلّی خواهد یافت. مورخان می‌گویند: آن حضرت، دارای وقار، هیبت و عظمت خاصی در برابر بینندگان بود.

پیامبر در دوران کودکی او به تکریم او می‌پرداخت. هر موقع حضرت حسن(ع) کنار سجاد? پیامبر می‌آمد، پیامبر او را در بغل می‌گرفت و به نماز می‌ایستاد و دربار? او و بردارش حسین(ع) چنین می‌گفت: «خدایا من این دو را دوست دارم، تو هم آنها را و هرکه آنها را دوست دارد، دوست بدار.

او کانون فضایل و مناقب بود و دشمن بر هیبت و وقار و عظمت و شجاعت، و دانش و سخاء، و حلم و بردباری او اعتراف داشت. او در جنگ صفّین، شجاعت خود را به نمایش گذاشت، و در مذاکره با خوارج، و گروه‌های مختلف، مظهر علم نبوی بود و در سخاء و بخشش او همین بس که سه بار هم? دارایی‌های خود را با فقیران تنصیف کرد.

بیشترین سخنان مورخان، تحلیلگران، در قرن اخیر، روی صلح او با معاویه، متمرکز می‌شود. خوشبختانه، محققان اسلامی، در این قرن، پرده از حقیقت صلح و علل و پیامدهای آن برداشته، و حقّانیت او را در این صلح، به روشنی ثابت کرده‌اند و در این میان، کتاب صلح الحسن، تألیف مرحوم آل یاسین، از ارزش بالایی برخوردار است. علام? مجاهد سید شرف الدین عاملی، ضمن مقدمه ارزشمندی که بر این کتاب نوشته، چنین آورده است: صلح حسن یا به عبارتی متارکه و آتش بس وی با معاویه را شاید بتوان یکی از دشوارترین مراحل سیر امامت در دنیای اسلام نامید. این انقلابی‌ترین نرمش تاریخ، و تحمل رنج طاقت فرسای آن، که هیچ کس جز پسر علی، آن هم توسط درک عالی‌ترین درجات ایمان قادر به انجامش نبوده و نخواهد بود، همواره بحث انگیز و سوال آفرین بوده است، و متأسفانه غرض ورزان به قلم غرض، و جاهلان به دید? جهل، این شگرد ایمانی را در پرد? تحریف و ابهام پیچیده‌اند.

امامان همگی، مظهر تقوی و روش هستند، تقوی در همگی‌شان مشترک، و روش در تمامی‌شان متفاوت است. روش علی در دو مرحل?: سکوت و خروش، راهگشای امت می‌گردد. شیو? حسن در مرحل? اولِ روش پدر، و راه حسین در مرحل? دومِ آن شکل می‌گیرد. علی بی سکوت، خروش و شهادتی هشدار دهنده و حیات بخش نمی‌داشت، فریاد و جانفشانی حسین نیز بدون صلح برادر، این چنین در تاریخ به ثبت نمی‌رسید."

در هر حال ریحانه رسول خدا پس از آن که ناخواسته به صلح تن داد، و به معنی دقیق‌تر، صلح بر او تحمیل شد، کوفه را به قصد مدینه ترک کرد و در طول اقامت خود در مدینه، به تربیت انسان‌های مؤمن، و بیان حقایق و معارف اسلام پرداخت و عملاً چهر? کریه معاویه و اهداف پلید او را برای امّت، روشن کرد. در پایان، درود بی پایان خود را به روح پاک آن امام همام فرستاده و می‌گویم: سلام الله علیه یوم وُلد و یوم استشهد و یوم یُبعث حیّاً»

به نام خدا

.
درخت اساطیر: این درخت یمن و در 50 کیلومتری شهر تعِز قرار دارد و عمر آن به دو هزار سال می‌رسد. طول این درخت 16 متر و قطر آن 8 متر و دارای برگ‌هایی بسیار بزرگ است.
.

 

چهل حدیث عقل و عاقل   حدیث نت  http://www.hadith.net/n62-e745.html

قرآن کریم فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذینَ یَسْتَمِعونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعونَ أَحْسَنَهُ أُولئِکَ الَّذینَ هَداهُمُ اللّهُ وَ أُولئِکَ هُمْ أُولُواْ الاْءَلْبابِ؛ ⁽سوره زمر، آیه 17 ـ 18.⁾
 بشارت ده به آن بندگانم که سخنان را مى‏شنوند و از بهترینِ آنها پیروى مى‏کنند. آنان کسانى هستند که خدا هدایتشان کرده و آنان عاقلان‏اند.

 
 «1» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : یا عَلىُّ اَلْعَقْلُ مَا اکْتُسِبَتْ بِهِ الْجَنَّةُ وَ طُلِبَ بِهِ رِضَى الرَّحْمنِ؛ ⁽من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 369، ح 5762 .⁾
اى على! عقل چیزى است که با آن، بهشت و خشنودى خداوند مهربان به دست مى‏آید.

 
«2» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : مَثَلُ الْعَقْلِ فِى الْقَلْبِ کَمَثَلِ السِّراجِ فى وَسَطِ الْبَیْتِ؛ ⁽علل الشرایع، ص 98، ح 1. ⁾
 عقل در دل، همانند چراغ در میان خانه است.

 
«3» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اِنَّ خیارَکُمْ اُولُوا النُّهى، قیلَ: یا رَسولَ اللّه‏ِ، وَ مَنْ اُولُوا النُّهى؟ قالَ: هُم اُولُوا الاَْخْلاقِ الحَسَنَةِ وَ الاَْحلامِ الرَّزینَةِ وَ صِلَةِ الاَْرْحامِ وَ البَرَرَةُ بِالاُْمَّهاتِ وَ الاْآباءِ وَ الْمُتَعاهِدینَ لِلْفُقَراءِ وَ الْجیرانِ وَ الْیَتامى وَ یُطْعِمونَ الطَّعامَ وَ یُفْشونَ السَّلامَ فِى الْعالَمِ وَ یُصَلّونَ وَ النّاسُ نیامٌ غافِلونَ ؛⁽کافى، ج 2، ص 240، ح 32)
 «بهترین شما صاحبان عقل هستند». گفته شد: «اى رسول خدا! صاحبان عقل، چه کسانى‏اند؟». فرمودند: آنان که داراى اخلاق خوب‏اند، بردبار و باوقارند، صله رحم مى‏ نمایند، به پدران و مادران نیکى مى‏کنند، به فقرا، همسایگان و یتیمان رسیدگى مى‏نمایند، اطعام مى‏کنند، آشکارا به همه سلام مى‏کنند و هنگامى که مردم در خواب و غافلند، نماز (نماز شب) مى‏گذارند.
 

 «4» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اَرْبَعَةٌ تَلْزَمُ کُلَّ ذى حِجىً وَ عَقْلٍ مِنْ اُمَّتى، قیلَ: یا رَسولَ اللّه‏ِ، ما هُنَّ؟ قالَ: اِسْتِماعُ الْعِلْمِ، وَ حِفْظُهُ، وَ نَشْرُهُ وَ الْعَمَلُ بِهِ؛⁽تحف العقول، ص 57. ⁾
 چهار چیز بر هر عاقل و خردمندى از امّت من واجب است. گفته شد: «اى پیامبر خدا! آن چهار چیز کدام‏اند؟». فرمودند: «گوش فرادادن به دانش، نگهدارى، نشر و عمل به آن».

 
«5» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : رَاْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاْیمانِ بِاللّه‏ِ مُداراةُ النّاسِ فى غَیْرِ تَرْکِ حَقٍّ؛⁽تحف العقول، ص 42.⁾
کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود.

«6» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اِنَّما یُدْرَکُ الْخَیْرُ کُلُّهُ بِالْعَقْلِ، وَ لا دینَ لِمَنْ لا عَقْلَ لَهُ؛⁽تحف العقول، ص 54 .⁾
همه خوبى‏ها با عقل شناخته مى‏شوند و کسى که عقل ندارد، دین ندارد.

 
«7» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اَلا وَ اِنَّ اَعْقَلَ النّاسِ عَبْدٌ عَرَفَ رَبَّهُ فَاَطاعَهُ وَ عَرَفَ عَدُوَّهُ فَعَصاهُ وَ عَرَفَ دارَ اِقامَتِهِ فَاَصْلَحَها وَ عَرَفَ سُرْعَةَ رَحیلِهِ فَتَزَوَّدَ لَها؛⁽اعلام الدین، ص 337، ح 15.⁾
بدانید که عاقل‏ترین مردم کسى است که پروردگارش را بشناسد و از او پیروى کند، دشمنان خدا را بشناسد و از آنان نافرمانى کند، جایگاه ابدى خود را بشناسد و آن را آباد کند و بداند به زودى به آنجا سفر خواهد کرد و براى آن، توشه بردارد.

 
«8» امام على علیه‏السلام : اِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ رَکَّبَ فِى الْمَلائِکَةِ عَقْلاً بِلا شَهْوَةٍ وَ رَکَّبَ فِى الْبَهائِمِ شَهْوَةً بِلا عَقْلٍ وَ رَکَّبَ فى بَنى آدَمَ کِلَیْهِما فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ شَهْوَتَهُ فَهُوَ خَیْرٌ مِنَ الْمَلائِکَةِ وَ مَنْ غَلَبَتْ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ فَهُوَ شَرٌّ مِنَ الْبَهائِمِ؛⁽علل الشرایع، ص 4، ح 1.⁾
عقـــل و عــاقـل 10 امام على علیه‏السلام : خداوند عزوجل، در وجود فرشتگان، عقل بدون شهوت و در چارپایان، شهوت بدون عقل و در وجود انسان، عقل و شهوت را با هم قرار داد، پس هر کس که عقلش بر شهوتش پیروز گردد، از فرشتگان بهتر است و هر کس شهوتش بر عقلش پیروز گردد، از چارپایان بدتر است.
 

 
«9» امام على علیه‏السلام : اَلْعَقْلُ حَیْثُ کانَ آلِفٌ مَاْلوفٌ ؛⁽غررالحکم، ح 1251.⁾
 عقل هر کجا باشد، انس‏گیرنده و الفت‏پذیر است.
 

 
«10» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اَلطّابَعُ مُعَلَّقٌ بِقائِمَةِ الْعَرْشِ، فَاِذَا انْتُهِکَتِ الْحُرْمَةُ وَ عُمِلَ بِالْمَعاصى وَ اجْتُرئَ عَلَى اللّه‏ِ بَعَثَ اللّه‏ُ الطّابَعَ فَیَطْبَعُ اللّه‏ُ عَلى قَلْبِهِ فَلا یَعْقِلُ بَعْدَ ذلِکَ شَیْئا؛⁽کنزالعمّال، ح 10213. ⁾
 مُهر بر پایه عرش آویزان است. هنگامى که حریم‏ها شکسته و گناه شود و بى‏پروایى نسبت به خداوند انجام گیرد، خداوند مُهر را مى‏فرستد و بر قلب تبهکار مى‏زند و از آن پس، دیگر عقل او چیزى درک نمى‏کند.
 

 
«11»  امام على علیه‏السلام : یَنْبَغى لِلْعاقِلِ اَنْ یُخاطِبَ الْجاهِلَ مُخاطَبَةَ الطَّبیبِ الْمَریضَ؛⁽غررالحکم، ح 10944. ⁾
شایسته است که برخورد عاقل با نادان، مانند برخورد طبیب با بیمار باشد.
 

 
«12» امام على علیه‏ السلام : فَسادُ الاَْخْلاقِ بِمُعاشَرَةِ السُّفَهاءِ وَ صَلاحُ الاَْخْلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ وَ الْخَلْقُ اَشْکالٌ فَکُلٌّ یَعْمَلُ عَلى شاکِلَتِهِ؛⁽بحارالأنوار، ج 78، ص 82 ، ح 78.⁾معاشرت با نابخردان، اخلاق را فاسد و رقابت با عقلا اخلاق را اصلاح مى‏نماید و مردم متفاوتند، و هر کس بر حسب طینت خود رفتار مى‏کند.
 

«13»  امام على علیه‏ السلام : لَقَدْ سَبَقَ اِلى جَنّاتِ عَدْنٍ اَقْوامٌ ما کانوا اَکْثَرَ النّاسِ لا صَوْما وَ لا صَلاةً وَ لا حَجّا وَ لاَ اعْتِمارا وَ لکِنَّهُمْ عَقَلوا عَنِ اللّه‏ِ مَواعِظَهُ؛ ⁽مجموعه ورام، ج 2، ص 213¹⁾
 گروه‏هایى به سوى بهشت برین (از دیگران) پیشى گرفتند که بیش از دیگران اهل روزه، نماز، حج و عمره نبودند، بلکه آنان در موعظه‏هاى الهى تعقل کردند.
 

 
«14» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اَثْنى قَوْمٌ بِحَضْرَتِهِ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله عَلى رَجُلٍ حَتّى ذَکَروا جَمیعَ خِصالِ الْخَیْرِ فَقالَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : کَیْفَ عَقْلُ الرَّجُلِ؟ فَقالوا: یا رَسولَ اللّه‏ِ نُخْبِرُکَ عَنْهُ بِاجْتِهادِهِ فِى الْعِبادَةِ وَ اَصْنافِ الْخَیْرِ تَساَلُنا عَنْ عَقْلِهِ؟! فَقالَ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اِنَّ الاَْحْمَقَ یُصیبُ بِحُمْقِهِ اَعْظَمَ مِنْ فُجورِ الْفاجِرِ، وَ اِنَّما یَرْتَفِعُ الْعِبادُ غَدا فِى الدَّرَجاتِ وَ یَنالونَ الزُّلْفى مِنْ رَبِّهِمْ عَلى قَدْرِ عُقولِهِم؛⁽تحف العقول، ص 54. ⁾
گروهى در حضور پیامبر اسلام، مردى را ستایش کردند و همه ویژگى‏هاى خوب را برایش بر شمردند. رسول‏خدا صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله فرمودند: «عقل او چگونه است؟». گفتند: «اى رسول خدا! ما از جدیت او در عبادت و دیگر خوبى‏ها سخن مى‏گوییم و شما از عقل او مى‏پرسید؟». فرمودند: نادان از روى نادانى به زشتى‏هایى بزرگ‏تر از زشتى‏هاى انسان گنهکار دست مى‏زند. همانا بندگان به میزان عقلشان در روز قیامت به درجه بالاتر نائل و به پروردگارشان نزدیک مى‏شوند.
 

 
«15» امام على علیه‏ السلام : اَلْعَقْلُ حِفْظُ التَّجارِبِ وَ خَیْرُ ما جَرَّبْتَ ما وَعَظَکَ؛⁽نهج البلاغه، نامه 31.⁾
عقل، اندوختن تجربه‏ها (و عمل به آن) است و بهترین تجربه، آن است که پندت داده.
 

 
 «16» امام على علیه‏ السلام : اِنَّ بِذَوِى الْعُقولِ مِنَ الْحاجَةِ اِلَى الاَْدَبِ کَما یَظْمَأُ الزَّرْعُ اِلَى الْمَطَرِ؛⁽غررالحکم، ح 3475.⁾
 نیاز عاقلان به ادب، همانند نیاز کشتزار به باران است.
 

 
«17» امام کاظم علیه‏ السلام : اِنَّ لُقْمانَ قالَ لاِبْنِهِ: یا بُنَىَّ اِنَّ الدُّنْیا بَحْرٌ عَمیقٌ قَدْ غَرِقَ فیها عالَمٌ کَثیرٌ فَلتَکُنْ سَفینَتُکَ فیها تَقْوَى اللّه‏ِ وَ حَشْوُهَا الاْیمانَ وَ شِراعُهَا التَّوَکُّلَ وَ قَیِّمُهَا الْعَقْلَ وَ دَلیلُهَا الْعِلْمَ وَ سُکّانُهَا الصَّبْرَ؛⁽کافى، ج 1، ص 16، ح 12.⁾
   لقمان به فرزندش فرمود: «فرزندم! دنیا دریایى عمیق است که بسیارى در آن غرق شدند. پس باید در این دریا، کشتى‏ات تقواى الهى، بار آن ایمان، بادبانش توکل بر خدا، ناخدایش عقل، راهنمایش علم و سکانش (فرمانش) صبر باشد».
 

 
«18» امام على علیه ‏السلام : مَنْ شاوَرَ ذَوِى الْعُقولِ اسْتَضاءَ بِاَنْوارِ الْعُقولِ؛⁽غررالحکم، ح 8634.⁾
هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل‏ها بهره مى‏برد.
 

 «19» امام على علیه ‏السلام : جاهِدْ شَهْوَتَکَ وَ غالِبْ غَضَبَکَ وَ خالِفْ سوءَ عادَتِکَ، تَزْکُ نَفْسُکَ وَ یَکْمُلْ عَقْلُکَ وَ تَسْتَـکْمِلْ ثَوابَ رَبِّکَ؛⁽غررالحکم، ح 4760.⁾
 با هوا و هوست مبارزه کن، بر خشمت مسلّط شو و با عادت‏هاى بدت مخالفت کن، تا روحت پاک و عقلت کامل گردد و پاداش پروردگارت را به تمامى دریافت نمایى.
 

 
 «20» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : سُئِلَ النَّبىُّ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله عَنْ قَوْلِهِ: «اَ یُّـکُمْ اَحْسَنُ عَمَلاً» فَقالَ: اَ یُّـکُمْ اَحْسَنُ عَقْلاً، ثُمَّ قالَ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اَتَمُّکُمْ عَقْلاً وَ اَشَدُّکُمْ لِلّهِ خَوْفا وَ اَحْسَنُکُمْ فیما اَمَرَ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ بِهِ وَ نَهى عَنْهُ نَظَرا وَ اِنْ کانَ اَقَلَّکُمْ تَطَوُّعا؛⁽بحارالأنوار، ج 70، ص 233.⁾
 از پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله از معنى آیه «[تا بیازماید] کدامیک عملتان بهتر است» پرسیدند. فرمودند: یعنى کدامیک عاقل‏ترید. سپس فرمودند: مقصود، کسى است که عقلش کامل‏تر، از خدا بیمناک‏تر و در امر و نهى خداوند دقیق‏تر است؛ هر چند مستحبّاتش کمتر باشد.
 

 «21»  پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اَنَسٌ: قیلَ: یا رَسولَ اللّه‏ِ، اَلرَّجُلُ یَکونُ حَسَنَ الْعَقْلِ کَثیرَ الذُّنوبِ؟ قالَ: ما مِنْ آدَمىٍّ اِلاّ وَ لَهُ ذُنوبٌ وَ خَطایا یَقْتَرِفُها، فَمَنْ کانَتْ سَجیَّتُهُ الْعَقْلَ وَ غَریزَتُهُ الْیَقینَ لَمْ تَضُرَّهُ ذُنوبُهُ. قیلَ: کَیْفَ ذلِکَ یا رَسُولَ اللّه‏ِ؟ قالَ: لاَِنَّهُ کُلَّما اَخْطَاَ لَمْ یَلْبَثْ اَنْ تَدارَکَ ذلِکَ بِتَوْبَةٍ وَ نَدامَةٍ عَلى ما کانَ مِنْهُ فَیَمْحو ذُنوبَهُ وَ یَبْقى لَهُ فَضْلٌ یَدْخُلُ بِهِ الْجَنَّةَ؛⁽ربیع الأبرار، ج 3، ص 137. ⁾
اَنس گوید: سؤال شد: «اى رسول خدا! ممکن است کسى از عقل نیکو برخوردار باشد و گناهان بسیار داشته باشد؟». پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله فرمودند: هیچ انسانى نیست، مگر این که گناهان و خطاهایى مرتکب مى‏شود، ولى هر کس سرشتش عقل و نهادش یقین باشد، گناهانش به او آسیب نمى‏رساند».  28 گفته شد: «اى رسول خدا! چگونه است این؟». فرمودند: «زیرا عاقل هرگاه مرتکب خطایى گردد، بى‏درنگ آن را با توبه و پشیمانى جبران کند و با این کار، گناهانش را پاک مى‏گرداند و  خوبى‏هایى برایش باقى مى‏ماند که با آن، وارد بهشت مى‏گردد».
 

 «22»  امام حسین علیه‏ السلام : لا یَکْمُلُ الْعَقْلُ اِلاّ بِاتِّباعِ الْحَقِّ؛⁽اعلام الدین، ص 298 . ⁾
عقل، جز با پیروى از حق، کامل نمى‏شود.

«23»  امام على علیه‏ السلام : اَلْعاقِلُ مَنْ اَحْسَنَ صَنائِعَهُ وَ وَضَعَ سَعْیَهُ فى مَواضِعِهِ ؛⁽غررالحکم، ح 1798.⁾
عاقل کسى است که کارهایش را خوب انجام دهد و تلاشى که مى‏کند، به جا باشد.
 

 
«24» امام على علیه‏ السلام : لَیْسَ الْعاقِلُ مَنْ یَعْرِفُ الْخَیْرَ مِنَ الشَّرِّ وَ لکِنَّ الْعاقِلَ مَنْ یَعْرِفُ خَیْرَ الشَّرَّیْنِ؛⁽مطالب السئول، ص 250. ⁾
عاقل، آن نیست که خوب را از بد تشخیص دهد. عاقل، کسى است که از میان دو بد، آن را که ضررش کمتر است، بشناسد.
 

 
 «25» امام على علیه ‏السلام : اَلظَّنُّ الصَّوابُ مِنْ شیَمِ اُولِى الاَْلْبابِ؛⁽غررالحکم، ح 1386.⁾     
خوش گمانى، از اخلاق عاقلان است.
 

 
«26» پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : صِفَةُ الْعاقِلِ اَنْ یَحْلُمَ عَمَّنْ جَهِلَ عَلَیْهِ وَ یَتَجاوَزَ عَمَّنْ ظَلَمَهُ وَ یَتَواضَعَ لِمَنْ هُوَ دونَهُ وَ یُسابِقَ مَنْ فَوْقَهُ فى طَلَبِ البِرِّ وَ اِذا اَرادَ اَنْ یَتَکَلَّمَ تَدَبَّرَ فَاِنْ کانَ خَیْرا تَکَلَّمَ فَغَنِمَ وَ اِنْ کانَ شَرًّا سَکَتَ فَسَلِمَ وَ اِذا عَرَضَتْ لَهُ فِتْنَةٌ اِسْتَعْصَمَ بِاللّه‏ِ وَ اَمْسَکَ یَدَهُ وَ لِسانَهُ وَ اِذا رَأى فَضیلَةً اِنْتَهَزَ بِها، لا یُفارِقُهُ الْحَیاءُ وَ لا یَبْدو مِنْهُ الْحِرْصُ فَتِلْکَ عَشْرُ خِصالٍ یُعْرَفُ بِها الْعاقِلُ؛⁽تحف العقول، ص 28.⁾
 عقـــل و عــاقـل 34 پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : ویژگى عاقل، آن است که در برابر نادان بردبارى کند، از آن کس که به او ظلم کرده بگذرد، نسبت به زیردستان متواضع باشد، با بالادستان در خوبى‏ها رقابت کند، هرگاه خواست سخن بگوید، بیندیشد، اگر خوب بود بگوید و بهره ببرد و اگر بد بود، سکوت کند و سالم بماند، اگر بلا و امتحانى برایش پیش آمد به خدا پناه ببرد و دست و زبان خود را نگه دارد، اگر فضیلتى دید، به سرعت از آن بهره گیرد، حیا از او جدا نگردد و حرص از او سر نزند، اینها خصلت‏هاى دهگانه‏اى است که عاقل با آنها شناخته مى‏شود.
 

 
«27» امام على علیه ‏السلام : ما عُبِدَ اللّه‏ُ بِشَىْ‏ءٍ اَفْضَلَ مِنَ الْعَقْلِ وَ ما تَمَّ عَقْلُ امْرِى‏ءٍ حَتّى یَکونَ فیهِ خِصالٌ شَتّى: اَلْکُفْرُ وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأمونانِ وَ الرُّشْدُ وَ الْخَیْرُ مِنْهُ مَأمولانِ وَ فَضْلُ مالِهِ مَبْذولٌ وَ فَضْلُ قَوْلِهِ مَکفوفٌ وَ نَصیبُهُ مِنَ الدُّنْیَا القوتُ لا یَشْبَعُ مِنَ الْعِلْمِ دَهْرَهُ اَلذُّلُّ اَحَبُّ اِلَیْهِ مَعََ اللّه‏ِ مِنَ العِزَِّ تَمامُ الاَْمْرِ؛⁽کافى، ج 1، ص 18، ح 12 .⁾
  خداوند با چیزى بهتر از عقل عبادت نشده است، و عقل کسى کامل نشود، مگر در او چند خصلت باشد: کفر و بدى از او انتظار نمى‏رود، رشد و خوبى در او امید مى‏رود، زیادى ثروتش بخشوده و زیادى سخنش نگه داشته شده است، بهره او از دنیا تنها غذاى روزانه است، در طول زندگى از دانش سیر نمى‏شود، خوارى را با خداوند از عزّت با دیگران، بیشتر دوست دارد، عقـــل و عــاقـل 37 تواضع نزد او دوست داشتنى‏تر از شرف و بزرگىاست، خوبىِ کم دیگران را بسیار و خوبى بسیار خود را کم مى‏شمرد، همه مردم را از خودش بهتر و خود را نزد خویش از همه بدتر مى‏داند و این مهم‏ترین خصلت است.
 

 
«28» امام على علیه‏ السلام : اَلْعاقِلُ اِذا تَـکَلَّمَ بِکَلِمَةٍ اَتْبَعَها حِکْمَةً وَ مَثَلاً وَ الاَْحْمَقُ اِذا تَـکَلَّمَ بِکَلِمَةٍ اَتْبَعَها حِلْفا؛⁽شرح‏نهج‏البلاغه، ابن‏ابى‏الحدید،ج20،ص289،ح306. ⁾
عاقل، هر گاه سخن بگوید، آن را با سخنى حکیمانه و ضرب المثل همراه سازد و نادان هرگاه سخن بگوید، آن را با سوگند همراه کند.
 

 
«29» امام على علیه‏ السلام : اِتَّهِمُوا عُقولَکُمْ فَاِنِّهُ مِنَ الثِّقَةِ بِها یَکونُ الْخَطاءُ؛⁽غررالحکم، ح 2570. ⁾
عقل خویش را زیر سؤال ببرید؛ زیرا از اعتماد به آن، خطاها سرچشمه مى‏گیرد.
 

 
«30» امام على علیه ‏السلام : اَلْعاقِلُ مَنْ صانَ لِسانَهُ عَنِ الْغیبَةِ؛⁽غررالحکم، ح 1955.⁾
عاقل کسى است که زبانش را از بدگویى پشت سر دیگران، نگه دارد.

«31» امام على علیه ‏السلام : اِحْتَمِلْ ما یَمُرُّ عَلَیْکَ فَاِنَّ الاِْحْتِمالَ سِتْرُ الْعُیوبِ وَ اِنَّ الْعاقِلَ نِصْفُهُ اِحْتِمالٌ وَ نِصْفُهُ تَغافُلٌ؛⁽غررالحکم، ح 2378 .⁾
در برابر آنچه بر تو مى‏گذرد، بردبار باش، زیرا بردبارى، عیب‏ها را مى‏پوشاند. به راستى که نیمى از عقل، بردبارى و نیمه دیگرش خود را به غفلت زدن است.
 

«32» امام على علیه ‏السلام : اَلا وَ اِنَّ اللَّبیبَ مَنِ اسْتَقْبَلَ وُجوهَ الاْآراءِ بِفِکْرٍ صائِبٍ وَ نَظَرٍ فِى الْعَواقِبِ؛⁽غررالحکم، ح 2778 . ⁾
بدانید عاقل، کسى است که با فکر درست، به استقبال نظرات گوناگون برود و در عواقب امور بنگرد.

 
«33» امام على علیه ‏السلام : اَعْقَلُ النّاسِ مَنْ غَلَبَ جِدُّهُ هَزْلَهُ وَ اسْتَظْهَرَ عَلى هَواهُ بِعَقْلِهِ؛⁽غررالحکم، ح 3355. ⁾
عاقل کسى است که جدّى‏اش از شوخى‏اش بیشتر باشد و با کمک عقلش بر هوا و هوسش پیروز گردد.
 

 
«34» امام رضا علیه ‏السلام : اِذا اَرادَ اللّه‏ُ اَمْرا سَلَبَ الْعِبادَ عُقولَهُمْ فَاَنْفَذَ اَمْرَهُ وَ تَمَّتْ اِرادَتُهُ فَاِذا اَنْفَذَ اَمْرَهُ رَدَّ اِلى کُلِّ ذى عَقْلٍ عَقْلَهُ فَیَقولُ کَیْفَ ذا؟ وَ مِنْ اَیْنَ ذا؟؛⁽تحف العقول، ص 442 . ⁾
امام رضا علیه‏ السلام : هر گاه خداوند چیزى را بخواهد، عقل‏هاى بندگان را از آنها مى‏گیرد و حکم خود را اجرا مى‏کند و خواسته خود را به پایان مى‏رساند. همین که حکم خود را اجرا کرد، عقلِ هر صاحب عقل را به او بر مى‏گرداند، آنگاه او مرتب مى‏گوید: چگونه و از کجا چنین و چنان شد.

 
 

«35» امام کاظم علیه‏ السلام : کَما لا یَقومُ الْجَسَدُ اِلاّ بِالنَّفْسِ الحَیَّةِ فَکَذلِکَ لا یَقومُ الدّینُ اِلاّ بِالنِّیَّةِ الصّادِقَةِ وَ لا تَثْبُتُ النِّیَّةُ الصّادِقَهُ اِلاّ بِالْعَقْلِ؛⁽تحف العقول، ص 396 .⁾
همان گونه که قوام جسم، تنها به جانِ زنده است، قوام دیندارى هم تنها به نیّت پاک است و نیّت پاک، جز با عقل حاصل نمى‏شود.
 

---

 
«36» امام صادق علیه ‏السلام : دِعامَةُ الاِْنْسانِ الْعَقْلُ وَ الْعَقْلُ مِنْهُ الْفِطْنَةُ وَ الْفَهْمُ وَ الْحِفْظُ وَ الْعِلْمُ وَ بِالْعَقْلِ یَکْمُلُ وَ هُوَ دَلیلُهُ وَ مُبْصِرُهُ وَ مِفْتاحُ اَمْرِهِ فَاِذا کانَ تَاْییدُ عَقْلِهِ مِنَ النّورِ کانَ عالِما حافِظا ذاکِرا فَطِنا فَهِما فَعَلِمَ بِذلِکَ کَیْفَ وَ لِمَ وَ حَیْثُ وَ عَرَفَ مَنْ نَصَحَهُ وَ مَنْ غَشَّهُ فَاِذا عَرَفَ ذلِکَ عَرَفَ مَجْراهُ وَ مَوصولَهُ وَ مَفْصولَهُ وَ اَخْلَصَُّهُ مِنْ تَاْییدِ العَقْلِ؛⁽کافى، ج 1، ص 25، ح 23. ⁾
 ستون انسانیت، عقل است و از عقل، زیرکى، فهم، حفظ و دانش بر مى‏خیزد. با عقل، انسان به کمال مى‏رسد. عقل، راهنماى انسان، بینا کننده و کلید کارهاى اوست. هر گاه عقل با نور یارى شود، دانا، حافظ، تیزهوش و فهیم مى‏شود و بدین وسیله (پاسخ) چگونه، چرا و کجا را مى‏فهمد و خیرخواه و دغلکار را مى‏شناسد و هرگاه این را دانست، مسیر حرکت  49 و خویش و بیگانه را مى‏شناسد و در توحید و طاعت خداوند اخلاص مى‏ورزد و چون چنین کرد، آنچه از دست رفته جبران مى‏کند و بر آنچه در آینده مى‏آید چنان وارد مى‏شود که مى‏داند در کجاى آن است و براى چه منظورى در آنجاست. از کجا آمده و به کجا مى‏رود. و این همه از پرتو تأیید عقل است.

«37» امام على علیه ‏السلام : اَلْعَقْلُ شَجَرَةٌ اَصْلُهَا التُّقى وَ فَرْعُهَا الْحَیاءُ وَ ثَمَرَتُهَا الْوَرَعُ فَالتَّقْوى تَدعو اِلى خِصالٍ ثَلاثٍ: اِلَى الْفِقْهِ فِى الدّینِ وَ الزُّهْدِ فِى الدُّنْیا وَ الاِْنْقِطاعِ اِلَى اللّه‏ِ تَعالى وَ الْحَیاءُ یَدْعو اِلى ثَلاثِ خِصالٍ: اِلَى الْیَقینِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ وَ التَّواضُعِ وَ الْوَرَعُ یَدْعو اِلى خِصالٍ ثَلاثٍ: اِلى صِدْقِ اللِّسانِ وَ الْمُسارَعَةِ اِلَى الْبِرِّ وَ تَرْکِ الشُّبُهاتِ؛⁽مواعظ العددیة، ص 160 .⁾
عقل، درختى است که ریشه آن تقوا، شاخه‏هایش حیاء و میوه آن، پارسایى است. تقوا به سه چیز دعوت مى‏کند: دین‏شناسى، بى‏رغبتى به دنیا و دل بستگى به خداوند، و حیا به سه چیز دعوت مى‏کند: یقین، خوش اخلاقى و تواضع، و پارسایى به سه چیز دعوت مى‏کند: راستگویى، سرعت و شتاب در نیکى‏ها و دورى از کارهاى شبهه‏ناک.
 

 «38» امام صادق علیه ‏السلام : لا یُعَدُّ الْعاقِلُ عاقِلاً حَتّى یَسْتَـکْمِلَ ثَلاثا: اِعْطاءَ الْحَقِّ مِنْ نَفْسِهِ عَلى حالِ الرِّضا وَ الْغَضَبِ وَ اَنْ یَرْضى لِلنّاسِ ما یَرْضى لِنَفْسِهِ وَ اسْتِعْمالَ الْحِلْمِ عِنْدَ الْعَثْرَةِ؛⁽تحف العقول، ص 318.⁾
عاقل، عاقل نیست مگر آن که سه صفت را در خود به کمال رساند: حق را در هنگام خشنودى و خشم ادا کند، آنچه را براى خود مى‏پسندد، براى دیگران هم بپسندد و هنگام خطاى دیگران، بردبار باشد.
  

 مبادا حوزه ها غفلت کنند

یکی از مهمترین وظایفی که حوزه های علمیه عهده دار آن هستند مساله تهذیب و پرورش اخلاقی طلاب است. قرآن کریم می فرماید: و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه... [1] خداوند بر م?منان منت نهاد [= نعمت بزرگی بخشید] هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت؛ که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد؛ هر چند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند.

تقدیم یزکیهم بر یعلمهم در آیه شریفه می تواند به خوبی ضرورت و اهمیت و جایگاه تهذیب اخلاق را مشخص کند. از سوی دیگر می توان فهمید که تزکیه بر تعلیم مقدم بوده و این مشی قرآن کریم است.

حوزه های علمیه ما پیوسته راهگشا و کمک تعلیم و تعلم طلاب بوده اند. از اساتید برجسته و بزرگ برای آموزش و یادگیری طلاب استفاده می شده که هم اکنون نیز این رویه ادامه دارد.

اما یک نکته بسیار مهم و حیاتی در حوزه امروز ما وجود ندارد که در گذشته از اهمیت و برجستگی بسزایی برخوردار بود و آن همین مساله اخلاق و تهذیب است. از دیرباز تمام کسانی که در حوزه ها مشغول تحصیل بودند به جایگاه و اهمیت تزکیه و سلوک واقف بودند. این اهمیت برای اساتید دوچندان بود.

به گونه ای که نه تنها طلاب به دنبال استادی بودند که از نفس عرفانی او بهره ببرند بلکه اساتید بزرگ نیز از پذیرفتن هر شاگردی خودداری می کردند.

اما در عصر ما متاسفانه مساله تهذیب بسیار کمرنگ شده و در مقابل بیشتر به مباحث آموزشی پرداخته می شود. اخلاق در حوزه های عملیه با کمال تاسف رو به فراموشی گذارده می شود.

 دروس فقه و اصول تمام ابعاد حوزه را به خود اختصاص داده و اندک جایگاهی برای دروس دیگر مانند تفسیر و فلسفه و ... وجود دارد. اما متاسفانه باید گفت که حوزه آن طور که باید جایی برای اخلاق و برنامه ریزی اخلاقی طلاب باز نکرده است.

این پیشروی نادرست و غیر عادلانه در تعلیم  و تزکیه این وحشت را در دل آدمی تقویت می کند که مبادا روزی برسد که نسل حیات طیبه اخلاق و عرفان منقرض شده و سفره پر نعمت و رنگارنگ اخلاقی برخی بزرگان به کلی برچیده شود و یا به قدری اندک شود که سیل عظیم حوزویان را نتواند اشباع کند.

بعد از انقلاب اسلامی نیز بارها و بارها رهبر فقید انقلاب اسلامی به این مهم اشاره کرده و درباره تهذیب و اهمیت آن هشدار داده اند. بعد از آن نیز مقام معظم رهبری بارها و بارها در سخنانشان این مطلب را گوشزد کرده اند.

اما به راستی برای درمان و بازسازی این شالوده فرسوده در حوزه های علمیه چه باید کرد. بدون شک اولین وظیفه متوجه مسئولین امر و متولیان حوزه است. کسانی که برنامه ریزی عمومی طلاب را به عهده دارند اولین کسانی اند که انگشت اشاره به سوی آنان می رود. توقع است که این عزیزان در راستای اهداف بلند حوزه و تهذیب جامعه برنامه های جامع و دقیقی برای تهذیب طلاب پیاده سازی کنند.

نه تنها پیاده سازی بلکه عمل به اخلاقیات و دستورات دینی از مهمترین وظایف این مسئولین عزیز است. در صورتی که متولیان امر خود در این مساله ضعیف و سست باشند قطعا نخواهند توانست برنامه ریزی دقیقی در این زمینه داشته و یا اثر گذاری قابل توجهی در میان طلاب از خود بر جای بگذارند.

در این باره به گوشه ای از سخنان مقام معظم رهبری درباره تهذیب و اهمیت آن در حوزه های علمیه و برای طلاب عزیز اشاره می کنیم...

در سایه ی پارسایی

روحانی، آن وقتی سخن نافذ خواهد داشت که عملاً نشان بدهد به زخارف دنیا بی اعتناست و آن حرصی که بر دلهای دنیاداران و دنیامداران حاکم است، بر او حاکم نیست.

این را باید به مردم نشان بدهیم. روحانیت، در سایه ی پارسایی بود که این حیثیت و آبرو را پیدا کرد. این پارسایی و بی اعتنایی به دنیا و به زخارف، باید حفظ شود.[2] 

طلاب جوان؛ مصداقی از ترک زخارف دنیوی

بنده می خواهم بر مسأله ی تهذیب، تأکید کنم. آقایان! حوزه های علمیه ی ما، پر از جوانان پاک و طاهر است. در کمتر جایی، این همه جوان زندگی می کنند.

 در حوزه ی علمیه ای مثل قم، هزاران جوان پاک، صالح و کسانی که از زخارف این دنیای دنیه، به حسبِ ظاهر گذشتند و واقعاً بعضی از اینها مصداق این فقره ی شریف دعای ندبه «شرطوا علیهم الزهد فی درجات هذا الدنیا الدنیة و زخرفها و زبرجها»هستند، جمع شده اند. خوب؛ اجتماع این جوانان صالح، خالص، م?من، پاک و نورانی در این حوزه ی علمیه، عجب موقعیت ممتازی است!

یکی از وظایف حوزه ی علمیه این است که اوّلاً این روح صفا و معنویت را که در این طلاّب جوان است، حفظ و در وجود آنها تثبیت و ماندگار و عمیق کند.

ثانیاً، آن را تکمیل و بیشتر کند؛ پرورش دهد و آنها را نورانی تر کند. این، یک نکته است که من می خواهم خواهش کنم که در همه ی حوزه های علمیه به آن توجّه شود. البته توجّه هست؛ ما می خواهیم بیشتر شود. امروز دنیا، دنیای فاسدی است و فساد دنیا، به همه ی مناطق عالم سرریز می شود.

دیوار و حصن و حصاری هم نیست؛ مگر تبلیغ و تبیین صحیح. این تبلیغ صحیح را چه کسانی باید انجام دهند؟ انسانهایی که خودشان استوار و محکم باشند. و آنان، همین جوانان و روحانیونی هستند که معارف دینی را می خوانند و فرامی گیرند و بیان می کنند. اینها از لحاظ اخلاقی و روحی، باید خیلی استوار، پولادین و تأثیرناپذیر باشند.[3]

اخلاص و قصد قربت

در همه ی ش?ون روحانیت و وظایفی که علمای دین و روحانیون و ملبسان به این لباس دارند، این اصلاح نفس لازم است و ما باید این مس?ولیت را حس کنیم.

قدم اول این است که ما احساس بکنیم مس?ولیت اصلاح نفس را داریم؛ اصلاح از لحاظ اخلاقی و روحی و تدارک کردن اخلاص و قصد قربت و اجتناب از گناه؛ همان که امیرالم?منین(علیه الصلاةوالسلام) فرمود: «و لکن اعینونی بورع و اجتهاد و عفة و سداد»؛ یعنی تلاش دایم برای درست حرکت کردن و منحرف نشدن و عفت و سداد.

این احساس را باید بکنیم و به اصلاح فکر و اصلاح بینش و اصلاح سلیقه ی معوج - اگر خدای نکرده در ما هست - و اصلاح مذاق و مشرب دینی و فقهی و کلامی و سیاسی و غیره توجه کنیم.[4]

با توجه به آنچه گذشت باید گفت اگر چه اخلاق و تهذیب یک مساله ای فردی است اما نباید فراموش کرد که بستر سازی در حوزه های علمیه برای بارور کردن این درخت تنومند بسیار مهم و حائز اهمیت است.

 همانطور که اگر بستر مناسبی برای حضور اساتید بزرگ فقه و اصول در حوزه های مهیا نبود قطعا این همه پیشرفت در این زمینه مهیا نمیشد. در زمینه اخلاق نیز ما نیاز به یک بستر سازی جدی و قابل توجه داریم که سر رشته آن به دست مسئولین محترم حوزه است.

اگر چه بارها و بارها در این زمینه از جانب بزرگان و مخصوصا مقام معظم رهبری تذکر داده شده و مقالات زیادی در این باره به رشته تحریر در آمده ولی متاسفانه هنوز به یک نقطه مناسبی در این زمینه نرسیده ایم. امید است مسئولین محترم و متولیان امر در این زمینه دقت و برنامه ریزی بیشتری داشته باشند.

پی نوشت ها :

[1] . آل عمران آیه 164

[2] . بیانات در دیدار جمعی از روحانیون 22/12/1369

[3] . بیانات در آغاز درس خارج فقه 20/6/1373

[4] . بیانات در جمع فضلا و طلاب و روحانیون مشهد 4/1/1369

تهیه و تولید : محمد حسین امین گروه حوزه علمیه تبیان

گروه بین‌الملل مشرق - سازمان تروریستی دولت اسلامی عراق و شام موسوم به "داعش" در روزهای اولیه تجاوز خود به عراق تلاش کرد تا شهر مقدس سامرا به اشغال خود در آورد.

شهر سامرا در ساحل شرقی نهر دجله قرار دارد و 118 کیلومتر از شمال بغداد فاصله دارد، در سامرا حرم امام هادی و امام حسن عسکری و سرداب غیبت امام زمان (عج) قرار دارد، همچنین مسجد جامعی در این شهر قرار دارد که متوکل عباسی آن را احداث کرده و به بلندی مأذنه‌ها و وسعت معروف است.

داعش در این راستا در روز5 ژوئن 2014 بخش‌هایی از این شهر را در اختیار گرفت و دامنه درگیریها را به نزدیکی حرم مطهر امامین عسکریین کشاند. با این وجود دولت عراق چند ساعت بعد این عناصر را از اطراف شهر سامرا متفرق کرد. شاهدان عینی اعلام کردند که داعش بر مناطق المثنی و صلاح‌الدین و قادسیه و الافراد و الضباط اول و دوم و بخش هایی از حی المعلمین و دانشگاه سامرا و شهرداری سامرا و مسجد جامع الرزاق و برخی دیگر از مساجد شهر سامرا مسلط شدند. به این ترتیب می توان گفت که عناصر مسلح بخش‌های شرقی این شهر را به صورت کامل در دست داشتند.

منابع عراقی اعلام کردند که داعش در این حملات از نزدیک به 50 خودرو زرهی با چرخ های بلدوزر استفاده کرده بود تا بتواند استحکامات بتنی شهر از جمله در اطراف حرم مطهر امامین عسکریین را تخریب کند. خودروهای سنگین و نیمه سنگین نفربر و توپ های سیار بر رو خودروها از دیگر تجهیزات تروریست ها در این حمله همه جانبه بود. در این حمله عناصر داعش از 250 نفر از نیروهای خود استفاده کردند که تعدادی از آنها چچنی، افغان و یمنی بودند. 80 نفر از این تروریست ها به دست ارتش عراق به هلاکت رسیدند.

خبرگزاری ها تعداد کل نیروهای داعش را 18 هزار نفر تخمین زده‌اند، بودجه این گروهک تروریستی ماهیانه بالغ بر یک میلیون دلار است. این قدرت بالای انسانی و مالی باعث شد تا این داعش نسبت به همتایان خود موقعیت خاصی پیدا کند. بر اساس برخی ارزیابی ها داعش بعد از حمله به شهرهای عراق به ثروتمندترین گروهک تروریستی در دنیا تبدیل شده است.

با وجودی که ارتش عراق دو روز بعد تروریست‌های داعش را کاملا از این منطقه به عقب راند، اما این آخرین تلاش آن‌ها برای تسلط یا آسیب زدن به شهر سامرا نبود. در روزهای اخیر حملات موشکی به شهر سامرا همچنان ادامه دارد و چهارشنبه نیز ارتش عراق موفق شد یک کاروان زرهی از نیروهای داعش را در مسیر سامرا منهدم کند.

اهداف داعش از گسترش عرصه جنگ به سامرا

-    داعش در بررسی‌های خود از ارتش عراق به این نتیجه رسیده که در تقابل با ارتش عراق باید فکری به حال نیروهای ویژه این کشور بکند. یگان‌های نخبه ارتش عراق 12 هزار نفر هستند که قدرت تهاجمی بالایی دارند. از این رو داعش با توجه به شاخص خود در سهولت انتقال معرکه‌ها به بخش‌های مختلف، سعی در تمرکز زدایی از نیروهای ویژه عراق و استهلاک آنها با توسعه جبهه‌های درگیری دارد.

از همین روست که برخی تحلیلگران اعتقاد دارند با وجود فراوانی کاروان زرهی تروریست‌ها در حمله های اخیر به سامرا تعداد نیروهای مهاجم به شهر سامرا در حمله اولیه در 15 خرداد به اندازه ای نبود که بتوان هدف اشغال شهر را از این حمله متصور شد. به اعتقاد این کارشناسان، داعش بیشتر با هدف به چالش کشیدن نیروهای امنیتی در این شهر و بررسی واکنش افکار عمومی ساکنان سامرا به حمله احتمالی با هدف اشغال، این حمله را ترتیب داده است. این تحلیلگران گفته‌اند که حملات متعدد به سامرا می‌تواند با هدف کاستن از فشارهای موجود بر داعش در استان الانبار باشد.   
 
-    حقد و کینه گروهک تروریستی داعش به جریان اصیل شیعی بر کسی پوشیده نیست. داعش نیز مانند سایر سازمان‌های افراط‌گرای تروریست که توسط توطئه های غربی- صهیونیستی در منطقه کاشته شده‌اند، در حالی که حتی یک گلوله نیز به سمت رژیم صهیونیستی دشمن اصلی مسلمان جهان شلیک نشده، در زیر چتر پوستین وارونه و خشن از دین مبین اسلام، شیعیان را تهدید اصلی جامعه اسلامی معرفی می‌کند و در راستای رویکردهای اعتقادی خشن حامیان مالی خود از جمله رژیم های تکفیری وهابی در منطقه به دنبال تخریب تمام نمادهای مذهبی و دینی متعلق به شیعیان است.

این بغض و نفرت را می‌توان در بیانیه اخیری که این گروه منتشر کرده، به خوبی لمس کرد. گروهک داعش چهارشنبه در صفحات توئیتر نوشت که هدف آنها تخریب تمام "نمادهای شرک آلود در نجف، کربلاء و سامرا و بغداد" است. وقاحت تروریست‌های  داعش که گویا اعتماد به نفس خوبی با حمایت اربابان غربی خود به دست آورده‌اند تا جایی رسیده که حتی حرم مطهر حضرت ثامن الحجج در مشهد مقدس را نیز تهدید به تخریب کرده است. کشاندن ایران و حزب الله لبنان به موضع انفعالی و ایجاد جنگ فرقه ای فراگیر در منطقه می‌تواند از دیگر اهداف داعش در تهدید نمادهای مذهبی شیعه باشد.

اگر بخواهیم سناریوی تخریب حرم ائمه اطهار را رویکرد راهبردی تروریست های داعش بدانیم، طبیعی است که با توجه به موقعیت ژئوپلتیک و شرایط مردم شناختی شهر سامرا، این شهر و حرم امامین عسکریین در آن اولین هدف در راستای تحقق این طرح شوم باشد.

-    همراهی گروه معدودی از عشایر با داعش در سامرا، این تلقی را برای تروریست‌ها ایجاد کرد که با گسترش تفکر وهابی گری در سامرا شرایط برای پذیرش آنها در این شهر فراهم‌تر است. این در حالی بود که آن ها دیدند که مردم شهر با ورود تروریست های القاعده به شهرشان و تبدیل شدن شهر به معرکه ای برای جنگ نیروهای امنیتی دولت عراق با تروریست‌های چند ملیتی مخالف هستند.

روگردانی مردم عراق بویژه جریان‌های اهل تسنن باعث شده اخیرا تصاویر و فیلم‌های بسیار خشنی از جنایت های خود را در سایت های اجتماعی در سطح وسیع منتشر کردند تا شاید بتوانند با ایجاد رعب و وحشت در دل مردم آنها را به حمایت از تروریست‌های داعش مجبور کنند.

-    عملیات سامرا در حالی دنبال می شود که ارتش عراق به مخفیگاه‌های داعش در رمادی و فلوجه در استان الانبار در غرب عراق یورش برده و درگیری‌های داعش با ارتش آزاد سوریه و گردان‌های اسلامی جنگی در مناطق شمال سوریه، شکست های سنگینی را برای این گروه به همراه داشته است. همچنین قابل پیش‌بینی است که نیروهای داعش به زودی مجبور به عقب نشینی از فلوجه بشوند. به تعبیر دیگر سخت شدن کار برای داعش در فلوجه این گروه را برای فرار از شکست به گشودن جبهه دیگری در سامرا کشانده است.

ضمن آنکه این گروه تلاش کرد با تصرف شهر سامرا این شهر را مرکز اقدامات خود پس از فلوجه قرار بدهد. از این رو، گردان های بسیار مجهز و حرفه ای متشکل از داعش و جریان پنهان بعثی و عناصر گارد سابق ریاست جمهوری عراق این عملیات همه جانبه را طراحی کردند. عملیاتی که مراحل اجرایی آن هنوز به پایان نرسیده و نیروهای امنیتی و ارتش عراق باید برای مقابله با حملات آینده تروریست‌ها به این شهر راهبردی آماده باشند.

  رئیس سازمان روانشناسی کشور

  روحانیت سلامت معنوی جامعه را تامین می‌کند  

به گزارش خبرنگارخبرگزاری حوزه؛ دکتر اللهیاری  در دهمین مجمع عمومی انجمن روانشناسی حوزه و ششمین دوره ‏انتخابات هئیت مدیره انجمن که  عصر چهارشنبه 28خرداد، در سالن اجتماعات انجمن های علمی حوزه برگزار شد با اشاره ‏به پیشینه تشکیل سازمان روانشناسی و مشاوره کشور اظهارداشت: شورای مرکزی، این سازمان نقش پارلمان برای جامعه روانشناسی کشوردارد و همه گروها و انجمن های روانشاسی و مشاوره  کشور جز هیات های خاص این سازمان به شمار می رود که با ‏ارائه طرح و ایده های خود در این سازمان سهم دارند.‏

دکتر اللهیاری گفت: هم اکنون کمیسیون های زیادی در این سازمان فعالیت می کنند؛ که کمیسیون ‏روان شناسی اسلامی نیز مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.‏

  

  نظر آیت‌الله العظمی مظاهری در خصوص اقامه نماز فرادا هنگام جماعت