{مطلبی به مناسبت ایام اعتکاف}
خلوت گزینی و عزلت
انسان موجودی اجتماعی است. در راستای همین نیاز و تمایل فطری، اسلام از عزلت و رهبانیت به عنوان رویه همیشگی زندگی نهی کرده است. در عین حال با توجه به آیات: سوره مریم: 16-17 و 49، سوره کهف: 16 و نیز سیره پیامبر اعظم? خلوت گزینی و کناره گیری از جامعه در یک محدوده زمانی در برخی شرایط جایز و بلکه لازم است؛ زیرا خلوت گزینی گاهی برای دوری از ظلم و فساد است و گاهی برای تقویت بعد معنوی در وجود انسان و گاهی برای از بین بردن برخی رذایل اخلاقی؛ به عبارت دیگر فرصتی برای دوری از هیاهو و زرق و برق زندگی و جامعه است تا انسان در آن خلوت؛ عقاید، اخلاق و اعمال و رفتار خود را ارزیابی کرده، به خودشناسی برسد و در پرتو خودشناسی، به خداشناسی دست یابد. همچنین رابطه خود با خدای خود را مستحکم کند و روح تشنه خود را با عبادات سیراب نموده، ظرفیت تحمل، پذیرش و درک معارف عالی را نیز بیابد.
{نقل از آدینه امید}
******************************************
خوشبختانه اکنون در بسیارى از شهرهاى کشورمان مراسم اعتکاف در روزهاى 13، 14 و 15 ماه رجب (ایام البیض) برگزار مىشود. این سنت حسنه ابتداء در شهر مقدس قم، توسط عالم ربّانى میرزا مهدى بروجردى صورت گرفت و رفته رفته در شهرهاى دیگر رواج یافت
(سایت پرسمان دانشجویی)
***********************************************
احکام اعتکاف
1- اعتکاف، در لغت به معناى توقف در جایى است و در اصطلاح احکام، عبارت است از ماندن در مسجد به قصد عبادت خداوند ، با شرایطى که خواهد آمد.
2- انسان مىتواند، در حال اعتکاف ، بنشیند، بایستد، بخوابد، یا راه برود.
3- اعتکاف بر دو قسم است، مستحب و واجب، که در اصل، یک عمل مستحبى است ، ولى ممکن است به سببى واجب شود، که از جمله اسباب وجوب اعتکاف ، این امور است :
* نذر، عهد یا قسم؛ مثلاً انسان نذر کند یا با خداى خود عهد کند یا قسم بخورد که اگر در فلان کار موفق شد، یا از فلان بیمارى شفا پیدا کرد چند روز در مسجد معتکف شود.
* شرط ضمن عقد ؛ مثلاً هنگام قرار داد اجاره منزل، صاحب خانه شرط مىکند که مستأجر هر سال پنج روز در مسجد معتکف شود و مستأجر نیز این شرط را مى پذیرد.
* اجاره ؛ مثلاً شخصى اجیر مىشود که با دریافت مزد - یا بدون دریافت مزد - از طرف میت در مسجد معتکف شود. (مانند نماز استیجارى).
4- در طول سال در هر زمانى که انسان بتواند، حداقل سه روز در مسجد بماند و روزه بگیرد صحیح است . (تفصیل این مسأله در بحث مدت اعتکاف و روزه اعتکاف خواهد آمد ) ولى بهترین زمان براى اعتکاف ماه مبارک رمضان، و در ماه رمضان ، دهه آخر آن است .
5- س : آیا اعتکاف نذرى را مىتوان در ماه رمضان انجام داد؟
آیت الله بهجت: مانعى ندارد.
آیت الله مکارم :مانعى ندارد، مگر اینکه نیت او غیر ماه رمضان باشد.
آیت الله صافى: اگر نذر مطلق یا مقید به ماه رمضان باشد اشکال ندارد.
6- س : افضل اوقات اعتکاف چه زمانى است ؟ آیا ایام البیض ماه رجب فضیلت خاصى براى اعتکاف دارد؟(ایام البیض = سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم)
آیت الله مکارم: بهترین اوقات اعتکاف ، ماه مبارک رمضان و از همه بهتر دهه آخر آن است.
آیت الله بهجت: افضل اوقات ماه رمضان است خصوصاً در دهه آخر آن و ایام البیض رجب نیز تأکید شده است .
7- در صحت اعتکاف امورى شرط است که برخى از آنها مربوط به شخص معتکف و برخى مربوط به خود اعتکاف است که در اینجا به بیان آن شرایط، و احکام لازم آنها مىپردازیم.
1- عقل. (از دیوانه صحیح نیست)
2- ایمان . (از غیر مومن صحیح نیست)
(آیت الله سیستانى :
ایمان شرط صحت اعتکاف نیست ، هر چند در استحقاق ثواب معتبر است
آیت الله مکارم: ایمان شرط قبول اعتکاف است نه صحت آن
شرط ایمان در فتاواى حضرت آیت الله صافى ذکر نشده است )
3- قصد قربت . (هرگونه ریا و خودنمایى ، اعتکاف را باطل مىکند).
4- روزهدارى در ایام اعتکاف.
5- اجازه گرفتن از کسى که اجازه او لازم است .
1- از سه روز کمتر نباشد. (زمان)
2- در مسجد جامع باشد. (مکان).
3- ادامه ماندن در مسجد و خارج نشدن از آن.
مـنـتــظر الـمــهدی(عج)
اللــهـم احــــفظ قـــائــدناالـــــخامــنــه ای
اعتکاف در ادیان مختلف
اعتکاف مخصوص دین اسلام نیست بلکه در ادیان الهی دیگر نیز وجود داشته و در اسلام استمرار یافته است اگر چه ممکن است در شرع مقدس اسلام پاره ای از خصوصیات و احکام و شرایط آن تغییر یافته باشد .
به ادامه مطالب مراجعه شود...
اعتکاف مخصوص دین اسلام نیست بلکه در ادیان الهی دیگر نیز وجود داشته و در اسلام استمرار یافته است اگر چه ممکن است در شرع مقدس اسلام پاره ای از خصوصیات و احکام و شرایط آن تغییر یافته باشد .
آیین مهد پرستی پرستش و ستایش مهر یا میترا پیش از ظهور زرتشت به عنوان یک نیروی حاکم معنوی مورد توجه آریاییها بوده است ومهر پرستان مراسم دینی خود را در غارهای تاریکی به نام" مهرابه "انجام میدادند . فردی که میخواست وارد جمع مهر پرستان شود ابتدا باید موافقت مرشد را جلب کند و سپس تعالیم خاصی را فرا گیرد .پیروان این آیین در محیطی دور از اجتماع با انجام فرایضی نظیر روزه و غسل به تطهیر درونی خویش می پرداختند.
دین زرتشت:
در دین زرتشت سکونت در آتشکده و خلوت گزینی در کوه به عنوان محل نیایش و دنیا گریزی مورد توجه بوده است . زیرا یکی از راههای خداجویی و خدا یابی اجتماع گریزی بوده است. همانگونه که زرتشت برای نیایش پروردگار واحراز مقام پیامبری مدتی در کوه سولان خلوت گزینی کرد.همچنین ساسان فرزند بهمن ترک دنیا وسلطنت کرده و برانجام دادن عبادتش در کوه سکونت گزید.
خلوت گزینی در آیین بودا:
در آیین بودایی خلوت گزینی شرط ضروری وذاتی زندکی رهبانی است.و راهبان بودایی اکثر اوقات خویش را در معابد با ذکر اوراد وادعیه وانجام مراسم عبادی می گذرانند.
شریعت ابراهیم:
خدا وند در قران به پیامبرخود ابراهیم و پسرش اسماعیل دستور می دهد که خانه مرا پاک کنید برای طواف کنندگان معتکفان و نماز گزاران.
با توجه به این آیه نتیجه میگیریم اعتکاف عملی بوده که در شریعت ابراهیم جزو مناسک و عبادات الهی محسوب می شده و مورد رضایت خداوند بوده است اما چگونگی مناسک آن مشخص نیست
اجداد پیامبر اسلام (ص)نیز که از پیروان دین ابراهیم به سمار میرفتند هر ساله مدتی رابه اعتکاف در غارها و بیابانها می پرداختند . پیامبر (ص) نیز قبل از مبعوث شدن بر دین اجدادش بود و روز هایی از سال را در غار حرا به عبادت تامل و تفکر در عالم هستی می پرداخت .حضرت موسی (ع) با آنکه مسوولیت سنگین رهبری و هدایت امت یهود را به دوش داشت برای مدت زمانی آنان را ترک کرد و برای خلوت گزینی با محبوب خویش به خلوتگاه خود در کوه طور شتافت وی در پاسخ به پرسش خداوند که فرمود چرا قوم خود را را رها نمودی و با عجله به سوی ما شتافتی؟عرض کرد :پروردگارا به سوی تو آمدم تا از کن راضی شوی.
بیت المقدس از مکانهایی بود که همواره تعداد زیادی برای اعتکاف در آن گرد می آمدندوعده ای هم به سر پرستی و خدمت به معتکفین مشغول می شدند که بزرگ این گروه زکریا بود و از جمله کسانی که در امر اعتکاف سرپرستی می نمود حضرت مریم بود.
شریعت مسیح:
رهبانییت به معنای خلوت نشینی گوشه گزینی پرهیز از دنیا و پرداختن به عبادت یکی ازرایج ترین آداب و مناسک آیین مسیحیت به شمار می رود که در ظاهر شباهت زیادی با اعتکاف دارد.قران کریم به وجود این عمل مسیحیان اشاره نموده وبه طور ضمنی آن را تایید می کند:در قلبهای کسانی که از مسیح پیروی میکنند رحمت و رهبانیت قرار دادیم.عملی که خود بدان دست زدند و ما آن را بر آنان واجب ننمودیم.با توجه به معنای این آیه معلوم میشود که رهبانیت عبادتی است که پایه گذاری و جعل آن از سوی مسیحیان بوده و برای قرب بیشتر به خداوند بدان عمل می کردند حال آنکه اعتکاف یک عبادت شرعی در ادیان سابق بوده و با رهبانیت تفاوت دارد.
اعتکاف در اسلام:
از زمان شکل گیری جامعه اسلامی و بر پایی احکام الهی سنت اعتکاف همواره مورد توجه مسلمین قرار داشته و مسجدالحرام ومسجد النبی از مهمترین مکانهای اعتکاف بوده وهست وهمه ساله خیل عظیمی از مسلمین سراسر دنیا به این دو شهر مقدس آمده و خود را در دنیای بیکران رحمت الهی غوطه ور می کنند و از قصر آن مروارید های زیبای معرفت و رحمت استخراج می نمایند تا یار که را خواهد وتوفیق که را باشد؟
التماس دعا
*****************************************************************
پیشینه اعتکاف
آنچه از قرآن به صراحت دریافت می شود اصل وجود عبادتی به نام اعتکاف است که در بسیاری از ادیان الهی، از جمله اسلام، وجود داشته است و اما چه کیفیتی و چه شرایطی، اطلاعی در دست نیست.
با توجه به معنای آیه معلوم می شود که رهبانیت عبادتی است که پایه گذاری و جعل آن از سوی مسیحیان بوده که برای قرب بیشتر به خداوند به آن عمل می کردند و حال آنکه اعتکاف یک عبادت شرعی در ادیان سابق بوده است.
با دقت در حوادث تاریخی، در می یابیم که مسیحیان مؤمن برای پرستش خداوند و در امان ماندن از آزار یهودیان و بت پرستان، گوشه های خلوت را انتخاب و به راز و نیاز با پروردگار مشغول می شدند. جریان اصحاب کهف نیز از این قرار است. این گروه همان یکتا پرستانی بودند که در فضای شرک آلود و پر از گناه جامعه، راه حق را تشخیص دادند و از مردم زمان خویش کناره گرفته و خلوت عبادت را بر شرک و بت پرستی ترجیح دادند.
.: Weblog Themes By Pichak :.
