چرا سوره «یس» را قلب قرآن می‌گویند؟

بسیار شنیده‌ایم که گفته می‌شود سوره «یس» قلب قرآن است. البته آنقدر متعدد و فراوان این مطلب مطرح می‌شود که در اصل آن تردیدی وجود ندارد اما چگونه است که برخی سوره‌ها مانند سوره یس القاب خاصی پیدا می‌کنند و در یک جمله: چرا سوره «یس» را قلب قرآن می‌گویند؟

مفاهیم سوره یس

روایات بسیاری از شیعه و اهل سنت نقل شده است که: «لکل شی ء قلب و قلب القرآن یس» هر چیزی قلبی دارد و قلب قرآن سوره یس است. با بررسی این سوره چنین می‌یابیم که آیات سوره یس به طور کلی به سه بخش تقسیم می‌شود، و هر بخش یکی از اصول اعتقادی اسلام را بیان می‌کند، بخشی از آن که از ابتدای سوره شروع می‌شود نحوه مواجهه مردم را با انبیاء الهی بیان می‌کند در واقع به اصل اعتقادی نبوت می‌پردازد و سپس مردم و حال آن‌ها را در پذیرش یا عدم پذیرش دعوت انبیاء شرح می‌دهد.

سپس چنین شرح می‌دهد که فلسفه دعوت انبیاء احیاء مردم و هدایت آن‌ها به سوی سعادت است و از سوی دیگر بعثت انبیاء در واقع اتمام حجت است بر مخالفان آموزه های الهی و در واقع با دعوت انبیاء مردم به دو دسته تقسیم می‌شود عده ای سعادتمند و عده ای شقی خواهند.

پس از بیان اصل نبوت سوره به شرح اصل اعتقادی توحید می‌پردازد و نشانه‌هایی از یگانگی خداوند را عرض می‌کند سپس به اصل معاد و زنده شدن مردم در قیامت برای رسیدگی به اعمال و روشن شدن وضعیت م?منین از غیر م?منین می‌پردازد. پس از تفکیک این دو دسته در قیامت وضعیت و شرایط آنان را شرح می‌دهد.

پس از بیان این سه اصل مهم اعتقادی دوباره خلاصه ای از این سه اصل را مجدداً بیان کرده و استدلال می‌کند و سپس سوره را با این آیه به پایان می‌رساند:

«انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون فسبحان الذی بیده ملکوت کل شی والیه ترجعون. امر او چون چیزی را اراده کند تنها همین است که به آن می‌گوید باش پس موجود می‌شود پس منزه است کسی که ملکوت هر چیزی به دست اوست و به سوی او بازگردانده می‌شوید.»

بر این اساس سوره یس جایگاه والائی دارد چرا که سه اصل مهم اعتقادی توحید، نبوت و معاد و هم چنین جزئیاتی که به این سه اصل باز می‌گردد را بازگو کرده است؛ لذا روایات منقول از معصومین (علیهم السلام) آن را قلب قرآن نامیده‌اند.

خلاصه سخن ...

سوره یس به دلیل پرداختن به اصول سه‌گانه توحید، نبوت و معاد از جایگاه ویژه ای برخوردار است که معصومین (علیهم السلام) آن را قلب قرآن نام‌گذاری کرده‌اند.

منابع:

1- الدرالمنشور، سیوطی، ج 5، ص 256

2-  ثواب الاعمال، صدوق، ص 138

3-  ترجمه تفسیر المیزان، ج 17، ص 89-90