10 روز اول ذی الحجه ارج و قرب بسیار بالایی نسبت به ماه های دیگر و حتی ماه مبارک رمضان دارد.اهمیت این دهه باید برای مردم تبیین شود، تا مومنان آن گونه که شایسته این ماه بزرگ است، بتوانند از آن استفاده کنند.لیالی قدر در ماه مبارک رمضان و عید سعید فطر و همین گونه عید بزرگ قربان، موهبت های خداوند متعال برای تعالی مومنان به مقصد نهایی و قرب الهی است.در آموزه های دینی، عید، روزی است که در آن معصیت خدا نشود؛ یعنی هر روز که انسان بیشتر به خدا نزدیک شود، روز عید اوست. افزون بر آن، خداوند درهای رحمت خویش را در چنین روزهای بابرکتی، به لطف، گشوده تر دارد تا بندگانش را بیشتر مشمول رحمت خویش سازد. این تقرّب در عید قربان به اوج خود می رسد و حاجی با قربانی که نماد خداخواهی و خودگریزی است، خویشتن را آماده فدا کردن برای خدا می کند.«عید قربان»، به معنای بازگشت انسان به مقام تقرب الهی است که این مقام در سایه مبارزه با هواهای نفسانی و در پرتو تهذیب، خودسازی و بهره گیری از فرصت های ناب به دست می آید.روز دهم ماه ذی الحجه مصادف با عید قربان از بزرگ ترین عیدهای مسلمانان است؛ یادآور فداکاری و ایثار ابراهیم در راه رضای معبود و تسلیم و ایمان اسماعیل در قربانگاه عشق.
ذبح قربانی برای تقرب به پروردگار، از زمان حضرت آدم(ع) شروع شد وقتی که دو فرزندش؛ هابیل، قوچی و قابیل، مقداری گندم را به عنوان قربانی به بارگاه خداوند تقدیم کردند. در قرآن مجید این واقعه تاریخی بازگو شده و آمده است: «وقتی که [هابیل و قابیل] قربانی تقدیم کردند، از یکی (هابیل) پذیرفته شد و از دیگری (قابیل) پذیرفته نشد». (مائده: 27) در کوچه پس کوچه های سرزمین های اسلامی نیز هر کس با ذبح قربانی یا شراکت در آن، خود را در شمار حاجیان بیت اللّه الحرام جای می دهد و با استفاده از فرصت عید، دل خویش را با کاروان دل ها به طواف خانه دوست می فرستد.در سفر معنوی حج، انسان کامل ضمن رسیدن به یگانگی الهی سعی میکند تمام الگوهای خود را از بین ببرد. روح حج، روح ولایت و امامت بوده و عید قربان، عید توحید، حریت، ولایت، تسلیم شدن در برابر خدا و غلبه بر شیطان ظاهری و باطنی است.عید قربان روز رهایی از نفس شیطانی است. این عید هر ساله با شور خاصی در بین مردم انجام می شود، این عید یادآور تقرب به درگاه الهی است که دل انسان ها را بیدار می سازد. به جرات می توان گفت این روز روحیه بیداری خاصی را در وجود انسان ها منور می سازد که باید این مهم نیز به نسل های نو انتقال یابد.عید قربان بیانگر زیرپا گذاشتن بسیاری از جاذبه های دنیوی است که انسان با تزکیه نفس به این منزلگاه دست می یابد.
خداوند برای آنکه مقام بندگان خویش را بالا برد، آنان را با آزمون های سختی می آزماید. یکی از این آزمون ها که متوجه ابراهیم علیه السلام شد، قربانی کردن فرزندش، اسماعیل علیه السلام بود. خداوند در قرآن کریم فرموده است: «پس از آنکه اسماعیل با پدرش به مقام سعی و کوشش رسید، پدر رو به فرزندش گفت: پسرم! من در خواب دیدم که تو را ذبح می کنم. نظر تو چیست؟ گفت: پدرم! هر چه دستور داری انجام بده. به خواست خدا، مرا از صابران خواهی یافت. هنگامی که هر دو تسلیم شدند و ابراهیم پیشانی او را بر خاک نهاد، ندا دادیم که ای ابراهیم! آن رؤیا را تحقق بخشیدی (و به مأموریت خود عمل کردی). ما این گونه نیکوکاران را جزا می دهیم. این به یقین همان امتحان آشکار است. ما ذبح عظیمی را فدای او کردیم و نام نیک او را در امت های بعد باقی نهادیم.» به راستی که نام ابراهیم علیه السلام زنده است و هر سال نه تنها در بزرگ ترین مجمع عبادی ـ سیاسی مسلمانان؛ یعنی حج، حاجیان با قربانی خویش از او یاد می کنند، بلکه در تمام جهان اسلام نیز روز عید قربان را یادگاری جاوید از ابراهیم خلیل علیه السلام می دانند و به یاد او و فرزندش، اسماعیل، قربانی می کنند.
علمای اخلاق دو فلسفه را برای قربانی کردن بیان کرده اند که مهمترین آن ، تقرب به خدا و کشتن هوای نفس است. حضرت ابراهیم علم به کشتن انسان بی گناه را دارد و آگاه به معصومیت فرزندنش اسماعیل است؛ اما برای اطاعت از فرمان خدا و اطاعت پذیری از معبودش در معرض امتحان بزرگی قرار می گیرد و از این امتحان سربلند خارج می شود. حضرت ابراهیم در این امتحان الهی یقین دارد که در قربانی کردن فرزندش فلسفه ای و مصلحت خدا است؛ از این رو ابتدا نفس خودش را قربانی کرد و بعد آماده شد برای قربانگاهی دیگر که قربانی آن فرزندش بود حضرت اسماعیل نیز در امتحان خداوند، اگر ابتدا نفس خودش را قربانی نمیکرد نمی توانست این گونه برای قربانی شدن آماده شود. عید قربان یکى از اعیاد بزرگ مسلمانان و یادآور آزمایش های الهی از حضرت ابراهیم (علیه السلام) و ذبح حضرت اسماعیل (علیه السلام) است که هر دو بزرگوار از این آزمایش سربلند بیرون آمدند. حج گزار در دهم ذی الحجه، اسماعیل وجودش و دلبستگى دنیوى را برای در راه خدا قربانى مى کند و به قرب الهی نزدیک می شود. عید قربان، روحیه بیداری خاصی را در وجود انسان ها منور می سازد که باید از این فرصت به خوبی بهره گرفت. ابراهیم خلیل الله با قربانی کردن پسرش اسماعیل سر تعظیم به خواست خدا فرود آورد و ما باید از این کار درس بگیریم و برای خدا از جان خود و تعلقات دنیایی بگذریم.
قربان گاه اسماعیل علیه السلام ، کلاس درس فداکاری و جهاد اکبر است. پدری چون ابراهیم علیه السلام موظف است فرزندی چون اسماعیل را ذبح کند. ذبح اسماعیل علیه السلام ، تنها ذبح فرزند نیست، بلکه ذبح دنیا و پشت پا زدن به همه چیز است. نمایش تسلیم محض است. هیچ انگاری همه در برابر هستی مطلق است. خشکانیدن ریشه گناهان؛ یعنی دنیادوستی و ناامید کردن شیطان است. امتحان سختی است که ابراهیم علیه السلام با سرفرازی از این میدان خارج می گردد و چنین می شود که خدا به او سلام می دهد و او را صاحب قلب سلیم و بنده مؤمن و نیکوکار خویش معرفی می کند. مسلمانان نیز که پیروان مکتب توحیدی ابراهیم علیه السلام هستند، باید ابراهیم وار، شیطان بیرونی و درونی خویش را به قربان گاه برند؛ دنیا را با تمام زیبایی فریبنده اش به مسلخ عشق بکشانند و آن را فدای زیبایی آفرین کنند. عید قربان، فرصت خدایی شدن و رنگ خدایی گرفتن است.
آن روز، ابراهیم در کنار آبى ترین تصور رسالت خویش، به نمایشى سرخ فراخوانده مى شد. آنجا صحنه رقابت آسمان با زمین بود و او باید میان اسماعیل و پروردگارش، یکى را بر مى گزید.محبوب ابراهیم، تحفه اى از او خواسته است؛ هدیه اى به نازکى حلق مبارک اسماعیل و اراده اى به استحکام تیزترین شمشیرها. اینجا نقطه رویارویى همه انسان با شیطان است؛ این عید قربان است؛ عیدى که در آن، توحید ابراهیم، در دو راهى انتخابى سخت مى ایستد و ملائک، نفسها را براى تماشا حبس مى کنند.به سوی عاشقی عزیمت کردی؛ با بال هایی که هنوز جوانی میکرد، با چشم هایی که گسترده میشد به روی دشتها و ابراهیم را به شوق می آورد.از تبار قله های بلندِ فرزندان یعقوب، نازل شدی و دامان تشنه خاکها تو را در کام گرفت و به شوق کشاند. تو اما بیقراری میکردی؛ مگر نه این که از جای دیگر بودی؟!مهر بیکرانه پدر در پیشگاه خدایت، دست به کار آزمون تو شد و تو به میعادی بی وقفه با دلدار تن سپردی آن روز.امامت، ردای فاخری بود که در انتهای سفر طولانی ابراهیم، انتظارش میکشید؛ اما تقدیر چنین بود که این ردای باشکوه، با دستهای تو بر شانه های پدر بنشیند، در اوج یک گزینش دشوار، میان خواستن تو و اطاعت پروردگار تو.ناله ها و دردها از تو میگریختند به وقت لغزش خنجرِ بُرّان در زیر گلویت، از آن رو که عزمِ عظیمِ تسلیم و رضای تو، میترساندشان. پس این بار، تو پشتیبان ابراهیم شدی و دستهای او را جان دادی برای بریدن.
فرشته های ناظر ماجرا، لب میگزیدند پنهان: «سرانجام چه خواهد شد؟» نفس در سینه ها حبس شده بود، نه صدایی بود و نه سکوتی، سراسر، انتظار بود و هول.چه میعادگاه خلوت و زیبایی! اسماعیل، در دستهای اراده ابراهیم. سر اسماعیل، در آغوش پدر و نگاه اسماعیل، نه به چشمهای پدر، که به آن سوی ابرها و آسمانها و خدایی که چند لحظه بعدتر را بهتر از همه میدانست.آن روز، نه گلوی اسماعیل بریده شد و نه ابراهیم پدری را بر بندگی ترجیح داد. تنها رضایت و سرسپردگی به «او» بود که بیداد میکرد، پس به رسم نمایش سرفرازی و قبولی، گوسفندی ذبح شد.از آن روز بزرگ و باشکوه تاکنون، جشن میعاد اسماعیل و ابراهیم با فرمان پروردگار، هر سال و هر قربان، تکرار میشود که جشن دلدادگی و شیدایی است و در دل ایمان مومنان دوست، آذین پرنشاط قرب و دیدار، بسته میشود.اگر ابراهیم خلیل ، در اجراى فرمان پروردگارش ، خنجر بر حنجر اسماعیل مى نهد، اگر اسماعیل ذبیح ، پدر را در اجراى امر خدایى ، تشویق و ترغیب مى کند، اگر شیخ الانبیاء در نهادن کارد بر حلقوم فرزندش ، لحظه اى تردید و توقف نمى کند؛ همه و همه ، نشانه مسلمانى آن پدر و پسر و شاهد صداقت در عقیده و عشق ، و وفادارى در قلمرو بندگى است
در روز عید قربان، حج گزار، منیت وجودش را، یعنى هر آنچه بدان دلبستگى دنیوى پیدا کرده است را قربانى مى کند تا سبکبال شود عید قربان پاک ترین عیدها است عید قربان عید سر سپردگی و بندگی و عیدبر آمدن انسانی نو از خاکسترهای خویشتن خویش است. عید قربان عید نزدیک شدن دل هایی است که به قرب الهی رسیده اند و در نهان خانه دل خود هیچ چیز جز یاد و نام خدا ندارند. حج اجتماع عظیم جهانی و عظیم ترین گردهمایی مسلمانان سراسر جهان است. این گردهمایی یکی از شعائر بزرگ اسلامی است که درخشش ویژه ای در تاریخ اسلام داشته و نقش محوری در وحدت و انسجام دنیای اسلام دارد و مراسم حج بیش از هر چیز ناظر بر ایجاد و تقویت روحیه برادری دینی و ایمان به عقیده توحید است. عید قربان بزرگ ترین روز حج محسوب می شود، چنان که از امام صادق(علیه السلام) نقل است که در جواب معاویه بن عمار که از ایشان درباره «یوم الحج االاکبر» پرسیدند، فرموند: «آن، روز عید قربان است» و لذا از آن جهت می توان گفت عید قربان تجلی توحید بوده و نمادی از تجلی انسجام اسلامی در ایام حج است. امام خمینی(رحمه الله علیه) که احیاگر اسلام ناب است، درباره عید قربان چنین فرموده است: «عید قربان، عیدی است که انسان های آگاه را به یاد قربانگاه ابراهیمی می اندازد؛ قربانگاهی که درس فداکاری و جهاد در راه خدای بزرگ را به فرزندان آدم و اصفیا و اولیای خدا می دهد، این پدرِ توحید و بت شکنِ جهان، به ما و همه انسان ها آموخت که، عزیزترین ثمره حیات خود را در راه خدا بدهید و عیدی بگیرید. خود و عزیزان خود را فدا کنید و دین خدا را و عدل الهی را برپا نمایید و به همه ما ذریه آدم فهماند که «مکه» و منی قربانگاه عاشقان است و محل نشر توحید و نفی شرک که دلبستگی به جان و عزیزان نیز شرک است.
از آنجا که قانونگذار و شارع احکام اسلام، خداوند حکیم است، تمام دستورات و قوانین اسلام بر اساس حکمت وضع شده، هر چند ممکن است ما از بسیاری از علل و حکمتهای آن آگاه نباشیم. قربانی کردن حاجیان در روز عید قربان، نمادی از قربانی کردن هواهای نفسانی و ذبح نفس اماره است و منظور خداوند از دستور به ذبح حضرت اسماعیل(ع) به این دلیل بود تا حضرت ابراهیم(ع) در پرتو این عمل، با سرسختترین و ریشه دارترین عامل تعلّق نفس که حُبّ و دوستی فرزند است، مبارزه کند و با اطاعت از خدای متعال، تعلّق نفسانی را ریشه کن سازد. همانطور که اطاعت از این دستور نقش تربیتی بزرگی در جهت رهایی از زندان نفس و تعلّقات حضرت ابراهیم (ع) و حضرت اسماعیل (ع) داشته، قربانی کردن حاجیان نیز در واقع نوعی جهاد با نفس در راستای زدودن تعلّقات و وابستگیهای دنیایی و مادی و رهایی از زندان مالپرستی و دنیاطلبی است. هدف خداوند از وجوب قربانی در روزعید قربان آن است که حاجیان با پیمودن مدارج تقوا، در مسیر یک انسان کامل قرار گیرند و روز به روز به خدا نزدیکتر شوند.عید قربان عید کسانی است که راه اولیای خدا را طی میکنند، هر کس در زندگی خود غیر خدا را انتخاب کرد و به او دل بست در خسران و ضرر خواهد بود. هدف از قربانی کردن در روز عید قربان قربانی کردن منیت و خودخواهی از خود میباشددر واقع فلسفه قربانی کردن تقرب به خدا و گردن نهادن بر امر او و مبارزه با نفس اماره است که این عمل، نیت خالص و تقوا می طلبد که در سوره حج نیز بر این نکته اشاره شده است. تقرب جویی به خدا مبتنی بر دو اصل است نخست حُسن فاعلی و دیگری حسن فعلی به این معنا که فرد هم باید نیت خوب و خالص داشته باشد هم فعل خوب و نیکو.اگر فعل خوب را با نیت بد مانند شرک، مخلوط شود، این قربانی پذیرفته نیست و اگر کار ناپسند نیز با نیت نیکو انجام شود، این هم مقبول نیست چرا که عمل انسان زشت است و به همین دلیل او را به جایگاه مطلوب یعنی تقرب به خدا نمی رساند.
اما در روز عید قربان این تسلیم خدا با نفس کُشی، در قالب قربانی کردن حیوان تحقق می یابد. یعنی اینکه انسان با عمل قربانی کردن تسلیم محض بودن خود را در نزد رب العالمین اعلام می کند و رضایت او را به دست می آورد و البته این تسلیم باید همیشگی باشد و در این میان حج یک کارگاه آموزشی است.بنابراین فلسفه قربانی کردن، اظهار تسلیم و ایمان به امر خدا است و این درست بر ضد اصل قداستی است که ادیان غیرتوحیدی دارند.وقتی حاجی قربانی می کند، در واقع نفس اماره را می کشد که این عمل، ایثار، تسلیم بودن، مقدم دانستن دیگران بر خود، زودن از تعلقات مادی و رهایی از زندان از مال پرستی و ... را نتیجه می دهد.قربانى کردن درس ایثار و فداکارى، گذشت و آمادگى براى شهادت در راه خدا و کمک به نیازمندان و مستمندان را به انسان میآموزد.قربانی کردن در عید قربان نشانه ای از آمادگی برای رضای خداست و انسان مؤمن با قربانی کردن هوای نفس و دروی از گناه و معصیت در مسیر جلب رضایت خداوند حرکت کرده تا به سعادت ورستگاری دست یابد.با رسیدن این عید بزرگ لازم است با درس گرفتن از اولین بت شکن جهان، نفسانیات را از بین برده و خویشتن را سبکبار سازیم.عید قربان فرصتی برای درک حقیقت ایثار و فدا شدن در راه الهی است.
امتحانهای الهی در مورد همه بندگان وجود داشته و خواهد داشت چنان که در مورد همه بندگان بهویژه درباره پیامبران الهی، حضرت ابراهیم(ع)، پیامبراکرم(ص)، ائمه اطهار(ع) با توجه به شرایط و به نسبت تقربشان به خدا وجود داشته است و توانستند نمره قبولی را سرفرازانه به دست آورند. حضرت ابراهیم(ع) فرزندش اسماعیل را برای قربانی شدن حاضر کرد که به لطف الهی اجرا نشد اما امام حسین(ع) همه فرزندان، خانواده، اصحاب و یارانش را برای فدا شدن در راه خدا به کربلا آورد و در نصف روز در مسیر الهی فدا کرد ازاینرو امتحان امام حسین(ع) در طول تاریخ، تکرار نشدنی و مظهر امتحان و ابتلای الهی برای پیامبران و اولیای الهی بوده است. شیعه حقیقی کسی است که در راه خدا آماده فداکاری بوده و گذشتن از دنیا برایش آسان است همانگونه که شیعیان با گذشتن از مال و جانشان، شجره طیبه اسلام را آبیاری کرده و از آن محافظت کردهاند و ما امروز بارور شدن آن را مشاهده میکنیم.همانطور که ابراهیم خلیل الله سر تعظیم به خواست خداوند فرود آورد ما نیز بایستی شرط بندگی به جای آورده و مطیع و فرمانبردار حق تعالی باشیم. تقوا و جهاد در برابر نفس جزو واجباتی است که انسان ها همواره باید در این راستا کوشا باشند، باید با تاسی به این روز از تعلقات دنیوی و نفسانی و تمنیات در مقابل خداوند رهایی یافت.
عید قربان، یعنى فدا کردن همه «عزیزها» در آستان «عزیزترین»، و گذشتن از همه وابستگى ها به عشق مهربان ترین.عید قربان، جلوهگاه تعبد و تسلیم ابراهیمیان حنیف است و فصل قرب مسلمانان به خداوند در سایه عبودیت.عید قربان، یادآور زیباترین نمونه تعبد انسان در برابر خداوند متعال است.عید قربان، بالاترین نقطه اى است که اوج مقام بشر تعیین مى شود و تا ابد، درجه ایمان با همان نقطه سنجیده مى گردد.عید قربان، عید شرافت بنى آدم است و کرامت انسانى اش؛ جشن رها شدن از قید پدرانى است که جان فرزند خویش را نذر قربان گاه ها مى کردند.
عید قربان، سرآغاز حکومت توحید است و تولد ایمان و مرگ تردید.عید قربان، نقطه عطف آزادى است در تاریخ اسارت ها و بردگى هایى که بر انسان تحمیل شده بود.عید قربان، عید سربلند بیرون آمدن از امتحان عبودیت است.عید قربان روز رها شدن از تعلقات دنیوی و رهایى از هر آنچه غیر خدایى است.عید قربان، عید سربلند بیرون آمدن از امتحان عبودیت است.عید قربان، نقطه عطف آزادى است در تاریخ اسارتها و بردگى هایى که بر انسان تحمیل شده بود.عید قربان، سرآغاز حکومت توحید است و تولد ایمان و مرگ تردید.عید قربان، عید تسلیم است و تعظیم شعایر الهى.قربانى کردن، نماد شکرگزارى است و نماد خاکسارى و رهسپارى با دین حنیف ابراهیم علیهالسلام.
قربانى کردن، نماد انفاق است؛ انفاق عزیزترینها و بهترینها؛ که «لَن تَنالُوا البِرَّ حتَّى تُنفِقُوا مِمَّا تُحِبُّون»؛ نشانه اى است براى نشان دادن بندگى و «همصدا با حلق اسماعیل» نواى اطاعت سر دادن.قربانى کردن، نردبان تقرب است و ذره شدن تا اوج... تا ملکوت... چاقو زیر گلوى «حرص» نهادن است و ریختن خون «بخل»؛ دل از تیرگى ها شستن است و تن سپردن به پاکى آبهاى طهارت.عید قربان، روز اثبات تسلیم و بندگیه. روزی که انسان در برابر معبود و معشوق حقیقی، به هیچ بودن همه چیزای دیگه اعتراف می کنه. غیر را فدای دوست می کنه تا ایمان و عمل به هم گره بخوره و او به حقیقت تقوا و تسلیم برسه. قربانی، نمادی از مساوات و منعکس کننده عدالت اجتماعی در اسلامه! مستحبه که گوشت قربانی به سه قسمت تقسیم بشه: یک قسمت اون برای مصرف شخص قربانی کننده، یک قسمت اون برای هدیه دادن و یک قسمت اون برای انفاق نیازمندان.
عید قربان، روز ثبوت و اثبات عشق و تسلیم است.روزی است که انسان در برابر معشوق، هیچ بودن همه چیز را می پذیرد،خود و همه چیز را فدای او می کند و «تعبّد» را که نتیجه عرفان، شهود و دیدن یار است،به معرض دید می گذارد.عید قربان فصل قربانی کردن عزیزها در آستان «عزیزترین» یعنی خداست.عید قربان مجرای فیض الهی و بهانه عنایت رحمانی به بندگان مؤمن و مطیع است.«قربانی» وسیله قرب به خداست و عید قربان روز تقرّب به پروردگار است.روز رها شدن از تعلّقات قربانی کردن تمنیّات در پیش پای اراده الهی است.عید قربان، روزی که منیّت، در منا قربانی می شود«منی» اولین قربانگاه عشق است، نزدیک ترین نقطه به آسمان.از جای جای خاکش، عطر قدم های فرشتگان می آید!«منی»، قشنگ ترین آغاز داستان بلندِ عشق و جان بازی است و «یقین و اخلاص»، سرفصل لحظه لحظه ی این قصّه است.
قربانی کردن در منا، مقدمه رسیدن به غدیر است. اگر هواهای نفسانی در منا قربانی نشه، در غدیر خم، تسلیم حق شدن مشکله. اونچه از قربانی به خدای سبحان می رسه، گوشت و خون نیست، بلکه روح اونا که کردار و جان اعمال ماست. حاجی، وارث ابراهیم خلیل خواهد بود؛ به شرط در قربانگاه، اسماعیل نفس رو قربانی کرده و به درجه تسلیم در برابر اوامر الهی رسیده باشه.مناسک حج که عید قربان در اوج عظمت اون قرار داره، افزون بر رسیدن به توحید، عامل مؤثری برای دست یافتن به انسجام و هم بستگی هرچه بیشتر مسلمان هاست.بار الها !حج درونی ام را به قربانی کردن نفس پایان ده تا اسماعیل وجودم را که در من به ودیعه نهاده ای با همان معصومیت کودکانه به دیدار تو آورم عید قربان بر تمامی مسلمانان مبارک باد.
http://kordestanweb.ir/%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C/251-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4/2483-%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7
.: Weblog Themes By Pichak :.