***نسیم معرفت***

به نام خدا

سوال:

آیا اینترنت و فضای مجازی از ابزارهای شیطانی است یا نه؟!! آیا می توان با این ابزارها کار فرهنگی نمود ؟!! آیا ارزش دارد که طلاب و فضلاء در این عرصه فعالیت فرهنگی کنند؟!!!

در پاسخ به این پرسش نکاتی را عرض می کنم :

1- انسان عاقل باید از ابزارهای موجود که  می توان در جهت حلال و مشروع  بکارگرفت به درستی استفاده کند .  هر زمانی و عصری ابزارهای خاص خودش را دارد.  زمانی اسب و اَستر و اُلاغ  و داس و تبر و تیشه و نیزه   ...بود ولی اکنون ودر عصر ما ابزارهای پیشرفته ای وجود دارد که می توان در جهت  اهداف صحیح و امور فرهنگی و علمی و سیاسی و اقتصادی و غیره   از آن ها  بهره گرفت .
2- ابزارها و امکانات تبلیغی و فرهنگی در زمان های سابق  به شکل خاص و محدودی بوده ولی اکنون و در عصرما امکانات و فضاهای تبلیغی گسترده شده است  و شامل رادیو و تلویزیون و سینما و تآتر و هنر و اینترنت و ماهواره و  فضای مجازی و مانند آن ها  می شود و  مقتضیات زمان عقلا و شرعا اقتضا دارد که از این امور در جهت اَغراض و اهداف عالیه و صحیح  استفاده گردد و نسبت به آن ها  غفلت نشود.
3- دشمنان اسلام با همین ابزار ها بر ضد اسلام و دین  و بشریت فعالیت می کنند و ما اگر بی توجه باشیم آسیب های بیشتری به دین و مسلمانان و بشریت وارد خواهد شد .
4- مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای بر حضور طلاب و فضلا در عرصه فضای مجازی تاکید دارند . البته  این حضور باید با مدیریت و برنامه و هدف درست همراه باشد . ایشان در دیدار با مدیران و مُدرِّسان و طلاب حوزه های علمیه تهران در تاریخ 25 اردیبهشت سال 1395  چنین فرمودند : این میدان (فضای مجازی )، میدان واقعی جنگ است و روحانیون و طلاب باید مسلح و آماده، وارد عرصه مقابله با شبهات و تفکرات غلط و انحرافی شوند....

و نیز در دیدار با علماء و روحانیون خراسان شمالی در تاریخ نوزدهم مهر 1391 چنین فرمودند :
نظام اسلامی یک امکان عظیمی را در اختیار داعیان اِلَی‌اللّه و مُبلّغان اسلام قرار داده. کِی چنین چیزی در اختیار شما بود؟ امروز یک طلبه‌ی فاضل در تلویزیون می‌نشیند نیم ساعت حرف میزند، ده میلیون، بیست میلیون مستمع از روی شوق به حرف او گوش میدهند. کِی چنین چیزی برای من و شما در طول تاریخ روحانیت، از اول اسلام تا حالا، وجود داشته؟ این اجتماعات بزرگ کِی وجود داشت؟ این نمازجمعه‌ها کِی وجود داشت؟ این همه جوان مشتاق و تشنه‌ی معارف کِی وجود داشت؟ امروز این جوانهای دانشجو و غیر دانشجو را که مشاهده میکنید - حالا من دانشجوها را میگویم - همه‌شان تقریباً و تغلیباً مشتاقند از مفاهیم اسلامی و معارف اسلامی چیزهائی را بشناسند و چیزهائی را بفهمند و سر در بیاورند. من و شما باید زمینه فراهم کنیم که بتوانیم به آنها جواب دهیم. این فرصت تا امروز کِی برای روحانیت وجود داشته؟ علاوه بر این، ابزارهای تسهیل‌کننده، مثل رایانه‌ها و ارتباطات اینترنتی و فضای مجازی و سایبری هم که الان در اختیار شماست. اگر بتوانید اینها را یاد بگیرید، میتوانید یک کلمه حرف درستِ خودتان را به هزاران مستمعی که شما آنها را نمیشناسید، برسانید؛ این فرصت فوق‌العاده‌ای است؛ نبادا این فرصت ضایع شود. اگر ضایع شد، خدای متعال از من و شما روز قیامت سؤال خواهد کرد: از فرصت این همه جوان، این همه استبصار، این همه میل و شوق به دانستن، شما برای ترویج معارف اسلامی چه استفاده‌ای کردید؟ نظام اسلامی یک چنین خدمتی به ما معممین و روحانیون کرده. مگر میتوانیم خودمان را کنار بگیریم؟

5-  از اینکه مردم به درستی از ابزاری مثل اینترنت و فضای مجازی استفاده نمی کنند نمی توان نتیجه گرفت که این ابزارها و وسیله ها ، وسیله های شیطانی هستند . بلکه باید   عرصه اینترنت و فضای مجازی از سوی مسولان نظارت و مدیریت شود و در باره استفاده درست و منطقی از این ابزارها روشنگری و فرهنگ سازی گردد .بخشی  از آسیب هایی که از این ابزارها به جامعه و جوانان وارد می شود ناشی از عدم مدیریت صحیح از سوی مسولان و متولیان امر است . مقام معظم رهبری در باره نظارت بر فضای مجازی  در تاریخ شانزدهم شهریور 1394 در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای شورای عالی فضای مجازی ، چنین فرمودند :

... کسی مخالف استفاده از فضای مجازی نیست بلکه موضوع اصلی این است که در چنین عرصه‌ای که لغزش‌گاه است باید زمینه‌ی استفاده‌ی صحیح فراهم شود نه آنکه فضای مجازی به‌صورت رها و غیر قابل کنترل باشد...

ایشان با گلایه از وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی گفتند: کسی به‌دنبال بستن فضای مجازی نیست؛ زیرا این کار عاقلانه نیست اما چرا هنگامی که کشورهای دیگر برای حفاظت از فرهنگ خود، در استفاده از فضای مجازی چارچوب‌هایی قرار می‌دهند، ما فضای مجازی را رها کرده‌ایم؟

6- چه بخواهیم و چه نخواهیم  به گفته کارشناسان  نمی توان فضای اینترنتی رو حذف کرد و این مطلب از لابلای سخنان مقام معظم رهبری هم استفاده می شود لذا ایشان هم تاکید برحضور حساب شده  و هدفمند در عرصه اینترنت و فضای مجازی دارند و اساسا همانگونه که ما نسبت به وقایعی که در خارج و در اطراف ما اتفاق می افتد نباید بی خیال باشیم نسبت به مسایلی که در فضای مجازی می گذرد نباید بی توجه باشیم و  فضای مجازی در واقع یک فضای واقعی و حقیقی است  و حضرت  آیت الله جوادی آملی در درس تفسیر خود در ضمن تفسیر آیه 13 از سوره حُجُرات در رابطه با فضای مجازی چنین فرمودند : ...  ما فضای مجازی نداریم، آنها که توفیق تبلیغ و رفتن به روستاها و شهرها را ندارند این فضای حقیقی را دریابند، همین که اندیشه نقل و انتقال یابد و جوانی متحول شود، فضا فضای حقیقی است و تبلیغ رخ داده است.

7- بوسیله ابزارهایی مثل اینترنت و فضای مجازی می توان تعالیم حیاتبخش قرآن کریم و اهل بیت (علیهم السلام ) و  مطالب علمی و اخلاقی و معرفتی و ... را  به مردم انتقال داد .

8- بنده  این ابزار ها را  بطور مطلق ، شیطانی نمی دانم بلکه این  ما هستیم که باید این ابزار ها و وسیله ها را در خدمت فرهنگ و اسلام و دین قرار دهیم . در صورتی و در شرایطی این ابزارها شیطانی تلقی می شوند که عقلا و شرعا  چیزی جز زیان و ضرر و خسارت و انحطاط  برای جامعه و مردم نداشته باشند ولی این مطلب را نمی توان انکار کرد که امروزه می توان با این ابزارهای پیشرفته مثل اینترنت  و  فضاهای مجازی و اجتماعی  و غیره  ، پیام اسلام راستین نَبَوی  و تشیعِ علوی را به جهانیان رسانید و ده ها و صد ها  نوع  استفاده درست و صحیح در جهت خدمت به دین و مردم  از این ابزارها و امکانات نمود . 

9- البته افرادی که با انگیزه های مختلف علمی و سیاسی و فرهنگی ،در فضای مجازی گروه ایجاد می کنند مسؤل هستند و باید برای مدیریت و نظارت بر  گروه فر صت و وقت کافی بگذارند و ارزیابی کنند که گروهی را که ایجاد کردند تا چه اندازه سودمند و مفید بوده است. ؟ اگر ثمره ای نداشته باشد  گروه را حذف کنند و وقت خود و دیگران را تلف نکنند و اگر ثمرات و برکاتی دارد  با قوت و اراده بیشتری به آن استمرار ببخشند . نیت پاک و اخلاص و داشتن هدف و برنامه در اقدام به کار فرهنگی در فضای مجازی بسیار تأثیرگذار می باشد .

10-بنده معتقدم حضور در عرصه فضای مجازی برای طلاب و فضلاء یک فریضه و یک جهاد است و غفلت نسبت به این عرصه مهم ،  مورد بازخواست خداوند است  که چرا علماء و طلاب و فضلا نرفتند و یاد نگرفتند و مدیریت درست نکردند.

11-  اگر شیطان بخواهد کسی را فریب بدهد بدون این ابزار ها هم فریب می دهد و دچار گناه و معصیت می کند کما اینکه در اعصار گذشته شیطان با ساده ترین ابزار فریب می داد و امروز نیز به شکلی دیگر.  مهم این است که انسان متوجه باشد و به خداوند پناه ببرد از هرچیزی که او را غافل  و گمراه نماید .  گاهی همین قرآن و دین که از بالاترین قداست برخوردار است  وسیله ای برای انحراف و معصیت می شود . چه بسیار کسانی که از راه همین مقدسات گمراه و فاسد و ساقط  شدند .  خود قرآن و دین که مشکلی ندارد  ولی درتاریخ ببینید و نیز  اکنون ببییند که شیطان و شیاطین با امور مقدسی مثل قرآن و دین و....  چگونه مردم را گمراه می کنند. سعدی علیه الرحمه می گوید :

باران که در لطافت طبعش خلاف نیست
در باغ لاله روید و در شوره زار خس

در پایان باز به سخن گهر بار مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای توجه می دهم که در تاریخ نوزدهم مهر 1391 در
دیدار با علماء و روحانیون خراسان شمالی فرمود  : ....  علاوه بر این، ابزارهای تسهیل‌کننده، مثل رایانه‌ها و ارتباطات اینترنتی و فضای مجازی و سایبری هم که الان در اختیار شماست. اگر بتوانید اینها را یاد بگیرید، میتوانید یک کلمه حرف درستِ خودتان را به هزاران مستمعی که شما آنها را نمیشناسید، برسانید؛ این فرصت فوق‌العاده‌ای است؛ نبادا این فرصت ضایع شود. اگر ضایع شد، خدای متعال از من و شما روز قیامت سؤال خواهد کرد: از فرصت این همه جوان، این همه استبصار، این همه میل و شوق به دانستن، شما برای ترویج معارف اسلامی چه استفاده‌ای کردید؟ نظام اسلامی یک چنین خدمتی به ما معممین و روحانیون کرده. مگر میتوانیم خودمان را کنار بگیریم؟

سیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی

روز پنج شنبه

یازدهم آذر 1395 ه.ش

اول ماه ربیع الاول 1438 ه.ق