***نسیم معرفت***

به نام خدا

** تکبر نشانه بی شخصیتی است

یکی از موانع رشد و سعادت و کمال ، خصلتِ زشت و قبیح و مذمومِ  تکبر است و طبق روایتی از امام صادق (عَلَیهِ السَّلامُ )  تکبر یکی از اصول و پایه های کفر است. روایت چنین وارد شده که آن حضرت فرمود : ِ  أُصُولُ الْکُفْرِ ثَلَاثَةٌ الْحِرْصُ وَ الِاسْتِکْبَارُ وَ الْحَسَدُ؛ فَأَمَّا الْحِرْصُ فَإِنَّ آدَمَ (ع) حِینَ نُهِیَ عَنِ الشَّجَرَةِ حَمَلَهُ الْحِرْصُ عَلَى أَنْ أَکَلَ مِنْهَا وَ أَمَّا الِاسْتِکْبَارُ فَإِبْلِیسُ حَیْثُ أُمِرَ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَأَبَى وَ أَمَّا الْحَسَدُ فَابْنَا آدَمَ حَیْثُ قَتَلَ أَحَدُهُمَا صَاحِبَهُ  . امام صادق (عَلَیهِ السَّلامُ )  فرمود: اساس کفر سه چیز است؛ حرص، استکبار، و حسادت ورزیدن؛ حرص باعث شد تا حضرت آدم (عَلَیهِ السَّلامُ )  پس از نهی از خوردن میوه درخت ممنوعه به سراغ آن برود ، اما استکبار سبب شد تا ابلیس پس از امر به سجده آدم از آن سرپیچی کند، و حسد سبب قتل یکی از فرزندان آدم به دست دیگری شد. ( کافی، ج 2، ص 289) . یکی از راه های دوری از خصلتِ زشت کبر و تکبر ، سلام کردن به دیگران است. سلام کردن نشانه ادب و شخصیت و تواضع و احترام به شخصیت دیگران است .  «سلام» یکی از نام های خداوند است .در اسلام به مساله «سلام» بسیار توجه وسفارش شده است و یکی از سنت های متعالی بین مسلمین «سلام کردن» می باشد و با «سلام کردن» به یکدیگر می توانیم پیام دوستی وصلح و آرامش و سلامتی را به دیگران منتقل نماییم . «سلام کردن»  و جواب «سلام» دادن نشانه تواضع و دوری از کبر و نشانه  ادب دینی و اسلامی و قرآنی است و خشنودی خدا و رسولش(صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلهِ وَسَلَّمَ) و فرشتگان را در پی دارد .

کسی که در مواجهه و دیدار با دیگران سلام نمی کند و منتظر می ماند که دیگری به او سلام و احترام کند به احتمال زیاد و یا حتما دچار خود بزرگ بینی و  خوی زشتِ تکبر شده است و گفتیم که یکی از راه های خلاصی از این صفت شوم و ناپسند سلام کردن است . باید بدانیم که تکبرورزیدن نشانه شخصیت داشتن و بزرگی نیست بلکه بر عکس  نشانه بی شخصیّتی است و انسان های متکبر هیچگاه محبوبِ دل ها قرار نمی گیرند و هر که کِبر خواهد سَروری نیابد و برای توصیفِ رفتارِ کسانی که دچار سَرگرانی و تکبُّر هستند  این متن را که قبلا گفته ام مناسب می بینم  :

 
روزی در مکانی نشسته بودم و هر ازگاهی نگاهی به اطراف می دوختم . به ناگاه مردی دیدم که سوار برمرکب غرور بود و از تواضع و فهم به دور. رفیقی که در جَنب من بود صدایش به اعتراض بلند شد که آقای سعادت این چه رفتاری است که او پیشه خویش ساخته و دیگران را حقیر پنداشته؟!!!
گفتم شخصیت آدمی وقتی به فراز آید و جان به تعالی و اهتزاز آید که سلوک تواضع به اقتدار و عزت درپیش گیرد و جامه مذموم کبر برخود نگیرد و باد نخوت و غرور به غَبغب نیندازد. آنکه جامه ننگین تکبر بپوشد نگون بخت است وبه وهم وخیال ، خویش را خوشبخت پندارد در حالی که جامه کبریایی فقط خداوند سبحان را سزاوار است وهرکس این جامه بپوشد رسوا شود و خدای از او بیزار است.  هرکه کبر خواهد سروری نیابد. درخلال گفتارهای  نیکِ خود به یاد سخنِ نغز و پُرمغز سعدی علیه الرحمه افتادم که در کتاب بوستان سراسر سرور و پندش چنین فرمود:

بزرگان نکردند در خود نگاه

خدا بینی از خویشتن بین مخواه

بزرگی به ناموس و گفتار نیست

بلندی به دعوی و پندار نیست

تواضع سر رفعت افرازدت

تکبر به خاک اندر اندازدت

خداوند همه ما را از خصلت های ناپسند و زشت از جمله کبر  مصون دارد و به خصال پسندیده و زیبا مزین فرماید .

سیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی

**  آیت الله سید اصغر سعادت میرقدیم لاهیجی