** شخصیت امام رضا(ع) اززبان علماى اهل سنت+آیت الله مکارم شیرازی

پرسش : علماى اهل سنت درباره شخصیت امام رضا(علیه السلام) چه گفتارى دارند؟

پاسخ : فضائل و مناقب بسیارى از زبان علماى اهل سنت درباره شخصیت والاى امام رضا(علیه السلام) نقل شده؛ که ما در اینجا به کلمات برخى از آنان اشاره مى کنیم:
1 ـ اِبن حَجَر هَیتَمى
«و َکانَ اولادُ مُوسَى بنِ جَعفَرَ حِینَ وَفاتِهِ سَبعَةَ وَ ثَلاثینَ ذَکَراً وَ اُنثى، مِنهُم عَلِىُّ الرِّضا وَ هُوَ اَنبَهَهُم ذَکَراً وَ اَجَلُّهُم قَدراً»(1)؛ (اولاد موسى بن جعفر ع هنگام وفاتش 37 نفر دختر و پسر بود ، از آن جمله علىّ الرضا ع است که مورد توجه عموم بوده و از همه جلیل القدرتر بود).
2 ـ سَمهُودى
«عَلِىُُّ الرِّضا بنُ مُوسَى الکاظِمِ، کانَ اَوحَدَ زَمانِهِ، جَلیلَ القَدرِ، اَسلَمَ عَلى یَدِهِ اَبُومَحفُوظِِ مَعرُوفُ الکَرخِى»(2)؛ (على الرضا ع فرزند موساى کاظم ع ، بهترین فرد زمانش و مردى جلیل القدر بود و «مَعروف کَرخى» به دستش اسلام آورد).
3 ـ اِبن حَجَر عَسقَلانى
«کانَ الرِّضا مِن اَهلِ العِلمِ وَ الفَضلِ مَعَ شَرَفِ النَّسَبِ»(3)؛ (رضا (علیه السلام) از اهل علم و فضل بوده و نسبى شریف داشت).
4 ـ ذَهَبى
«اَلأِمامُ السَّیِّدُ اَبُوالحَسَنِ الرِّضا... وَ کانَ مِن اَهلِ العِلمِ وَ الدِّینِ وَ السُّودَدِ بِمَکانِِ» . (4) «امام، ابوالحسن على الرضا (علیه السلام) ... داراى مرتبه اى عالى از علم و دین و بزرگى و آقایی و سروری بود».
او همچنین مى نویسد: «وَ قَد کانَ عَلِىُُّ الرِّضا کَبیرَ الشَّأنِ ، اَهلاََ لِلخَلافَةِ»(5)؛ (على الرضا (علیه السلام) مردى بزرگوار بود و براى خلافت اهمیت و شایستگی داشت).
5 ـ خَیرُالدِّین زِرِکْلی
عَلِىُّ بنُ مُوسَى الکاظِمِ بنِ جَعفَرَ الصّادِقِ، اَبُوالحَسَنِ ، اَلمُلَقَّبِ بِالرِّضا، ثامِنِ الأَئِمَّةِ الأِثنَى عَشَرَ عِندَ الأِمامِیَّةِ وَ مِن اَجِلّاءِ السّادَةِ اَهلَ البَیتِ وَ فُضَلائِهِم...»(6)؛ (على فرزند موسى کاظم فرزند جعفر صادق، ابوالحسن، ملقّب به رضا، هشتمین نفر از دوازده امام نزد امامیه است. او از بزرگان سادات اهل بیت و فضلاى آنان است...).
6 ـ شَیخ عبدالله شَبراوى شافعى
«عَلِىُُّ الرِّضا ـ (رَضِیَ اللهُ عَنهُ) ـ کانَت مَناقِبُهُ عَلِیَّةََ وَ صِفاتُهُ سَنِیَّةََ ... وَ کِراماتُهُ اَکثَرَ مِن اَن تُحصَى وَ اَشهَرَ مِن اَن تُذکَرَ»(7) . (على الرضا ـ (رضی الله عنه) ـ داراى مناقب عالى و صفات ارزشمند بود... کرامات او بیشتر از آن است که شمارش شود و مشهورتر از آن است که ذکر گردد).
7 ـ عَبدالله بن اَسعَد یافِعِى
اَلأِمامُ الجَلیلُ ، اَلمُعَظَّمُ ، سُلالَةُ السّادَةِ الأَکارِمِ ، اَبُوالحَسَنِ عَلِىُّ بنُ مُوسَى الکاظِمِ بنِ جَعفَرَ الصّادِقِ بنِ مُحَمَّدِِ الباقِرِ(علیهم السلام)... اَحَدُ الأَئِمَّةِ الأِثنَى عَشَرَ ، اُولِى المَناقِبِ الَّذینَ انتُسِبَتِ الأِمامِیَّةُ اِلَیهِم وَ قَصَّرُوا بِناءَ مَذهَبِهِم عَلَیهِم»(9)؛ (امام جلیل معظّم، سلاله سادات مکرّم، ابوالحسن على بن موسى الکاظم فرزند جعفر صادق فرزند محمّد باقر(علیهم السلام)... یکى از امامان دوازده گانه است. کسانى که داراى مناقب بوده و امامیه به آنان منتسب هستند و مذهب خود را بر کلمات آنان بنا ساخته اند).
8 ـ اَحمدبن یُوسف ابوالعبّاس قَرَمانى
او درباره امام رضا (علیه السلام) گفته است: « وَ کانَت مَناقِبُهُ عَلِیَّةََ وَ صِفاتُهُ سَنِیَّةََ، وَ کِراماتُهُ کَثیرَةََ وَ مَناقِبُهُ شَهیرَةََ، وَ کانَ قَلیلَ النَّومِ، کَثیرَالصَّومِ . وَ کانَ جُلُوسُهُ فِی الصَّیفِّ عَلى حَصیرِِ وَ فِی الشِّتاءِ عَلى جِلدِ شاةِِ »(9)؛ (مناقب او عالى و صفاتش جلیل و کراماتش بسیار و مناقبش مشهور است. او مردى کم خواب بوده و بسیار روزه مى گرفت. در تابستان بر روى حصیر و در زمستان بر پوست گوسفند مى نشست).
9 ـ یوسف بن اسماعیل نبهانى
«عَلِىُُّ الرِّضا بنُ مُوسَى الکاظِمِ بنُ جَعفَرَ الصّادِقِ ، اَحَدُ اَکابِرِ الأَئِمَّةِ وَ مَصابِیحُ الأُمَّةِ مِن اَهلِ بَیتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعادِنُ العِلمِ وَ العِرفانِ وَ الکَرَمِ وَ الفُتُوَّة ، کانَ عَظیمَ القَدرِ، مَشهُورَ الذِّکرِ، وَ لَهُ کِراماتُُ کَثیرَةُُ مِنها اَنَّّهُ قالَ لِرَجُلِِ صَحیحِِ سَلیمِِ: اِستَعِدَّ لِما لابُدَّ مِنهُ، فَماتَ بَعدَ ثَلاثَةَ اَیّامِِ »(10)؛ (على الرضا فرزند موساى کاظم فرزند جعفر صادق، یکى از بزرگان امامان و چراغان امت از اهل بیت نبوت بود. همانان که معادن علم و عرفان و کرم و مردانگى بودند. او عظیم القدر و مشهور بود. داراى کراماتى بود . از آن جمله این که به مردى صحیح و سالم فرمود: آماده آنچه برایش چاره اى نیست باش. او بعد از سه روز از دنیا رفت).
10 ـ اِبن اِبى الحَدید مُعتَزِلى
او مى گوید: « وَ مِن رِجالِنا مُوسَى بنُ جَعفَرَ بنِ مُحَمَّّدِِ وَ هُوَ العَبدُ الصّالِحُ، جَمَعَ مِنَ الفِقهِ وَ الدِّینِ وَ النَسکِ وَ الحِلمِ وَ الصَّبرِ. وَ ابنُهُ عَلِىُّ بنُ مُوسَى المُرَشَّحُ لِلخَلافَةِ وَ المَخطُوبُ لَهُ بِالعَهدِ. کانَ اَعلَمَ النّاسِ وَ اَسخَى النّاسِ وَ اَکرَمَ النّاسِ اَخلاقاً»(11)؛ (و از رجال ما موسى بن جعفر فرزند محمّد معروف به عبد صالح است. او بین فقه و دین و عمل صالح و حلم و صبر را جمع نمود. و فرزندش على بن موسى است، کسى که براى خلافت کاندید شده و براى او به عهد خلافت خطبه خوانده شد. او عالم ترین و سخى ترین و کریم ترین مردم در اخلاق بود). [ کلمه «اَلنَّسک» به معنای پرهیزکاری و اخلاص به حرکات ثلاثه ضم و فتح و کسر نون صحیح است]
11 ـ محمّد امین سُویدى
«کانَت اَخلاقُهُ عَلِیَّةََ وَ صِفاتُهُ سَنِیَّةََ... کِراماتُهُ کَثیرَةََ وَ مَناقِبُهُ شَهیرَةََ لا یَسَعُها مِثلُ هذَا المَوضِعِ»(12)؛ (اخلاقش عالى و صفاتش جلیل بود...کراماتش بسیار و مناقبش مشهور است، به حدّى که این کتاب وسعت نقل آن ها را ندارد).
12 ـ محمّد بن وهیب
«وَ کِراماتُهُ کَثیرَةََ ـ (رَضِیَ اللهُ عَنهُ) ـ اِذ هُوَ فَریدُ زَمانِهِ»(13)؛ (کرامات او بسیار بود ـ (رَضِیَ اللهُ عَنهُ) ـ زیرا او یگانه زمان خود به حساب مى آمد).(14)

پی نوشت:
(1). الصواعق المحرقة، ص 122.
(2). جواهر العقدین، ص 353.
(3). تهذیب التهذیب.
(4). سیر اعلام النبلاء، ج 9، ص 387و388.
(5). سیر اعلام النبلاء، ج 9، ص 392.
(6). الأعلام، ج 5، ص 26.
(7). جامع کرامات الأولیاء، ج 2، ص 312.
(8). مرآة الجنان، ج 2، ص 11.
(9). اخبار الدول، ص 114.
(10). جامع کرامات الاولیاء، ص 311.
(11). شرح نهج البلاغه، ج 15، ص 278.
(12). سبائک الذهب، ص 75.
(13). جوهرة الکلام، ص 143.
(14). گردآوری از کتاب: اهل بیت از دیدگاه اهل سنت، على اصغر رضوانى، مسجد مقدس جمکران، قم ، 1385 ه.ش، ص 138.