** گزارشی از دومین نشست شورای عالی حوزه های علمیه با اساتید در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به تاریخ 15 / 8  /  1398 . چهارشنبه شب+پانزدهم آبان 98 .

به گزارش خبرگزاری «حوزه»  دومین نشست شورای­ عالی حوزه­ های علمیه،با موضوع «امور آموزش» و با حضور اعضای  شورای­ عالی حوزه‌ های علمیه، مدیر حوزه­ های علمیه، معاونین و مسئولان مرکز مدیریت و با حضور 180 نفر از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم، در سالن اجلاسیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، برگزار گردید. در این نشست، 14 نفر از اساتید به ­صورت شفاهی به ارائه نظر و پیشنهاد پرداختند که گزارش کامل این نشست به این شرح است:

حجت‌الاسلام والمسلمین  رحیمیان مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزه‌های علمیه

در ابتدای جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین  رحیمیان مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزه‌های علمیه ضمن عرض خیر مقدم گزارشی از اولین نشست شورای عالی حوزه‌های علمیه با اساتید که در ابتدای اردیبهشت ماه سالجاری [1398] با موضوع «اساتید» برگزار شده بود ارائه نموده و سپس از اساتید  حاضر درخواست نمود در خصوص برگزاری دومین نشست با حضور اساتید که با موضوع«امور آموزشی حوزه‌های علمیه» با محورهای ذیل اعلام شده بود، نقطه نظرات خود را مطرح نمایند:

1- محدوده‌های درسی و پیشنهادهای سازنده

2- نظام ارزشیابی تحصیلی متناسب با معیارهای حوزوی

3- متون  درسی و نحوه اصلاح و ارتقاء کیفی آنها

4- نحوه حفظ ، احیاء و ارتقاء سنت‌های سَلَف صالح در تعلیم و تربیت

5- علم‌محوری و پرهیز از مدرک‌گرایی

6- گسترش رویکرد اجتهادی در همه رشته‌ها

7- توسعه مباحث قرآنی و حدیثی در برنامه‌های آموزشی

8- ایجاد انگیزه در طلاب جهت کسب علم

 حجت­ الاسلام و المسلمین عبدالمجید مقامی :

وی ضمن تشکر از شورای ­عالی نسبت به برگزاری این نشست که منجر به ارتقای حوزه در راستای بسترسازی برای تمدن نوین اسلامی خواهد شد، بر لزوم ایجاد انگیزه تحصیل در طلاب، ارتباط استاد و شاگرد برای سلوک معنوی در کنار مسائل علمی، مدیریت تعطیلات تابستان و ماه مبارک رمضان و بازبینی و اصلاح متون درسی سطوح عالی بدون تغییر در محتوا، تأکید نمود.

حجت ­الاسلام و المسلمین سیدصادق محمدی :

 وی، ضمن تأکید بر حفظ سنّت مُباحَثَه و ... که سیره سَلَفِ صالح است، بر پلکانی بودن مسیر تدریس و پرهیز از تدریس قارچی و اینکه داشتن 1500 استاد سطوح مفید هست یا نه؟، لزوم تدقیق اصولی و فقهی و ... را، یادآور شد.

 حجت ­الاسلام و المسلمین جواد مجتهد شبستری :

وی، با ذکر ناتمام ماندن محدوده­ های درسی و سرفصل­ها، پیشنهاد واگذاری بخش ­های ساده و روان متون درسی سطوح عالی به طلاب و یا بازنویسی آن متون به­ صورت ساده و روان را دادند. وی همچنین، تطویل در دوره خارج را ضروری، اما در دوره سطح و مقدمات را، غیرضروری عنوان نمود.

  حجت ­الاسلام و المسلمین وَلِیُّ­ الله لَونی الیگودرزی:

وی، ضمن تشکر از شورای­ عالی در خصوص انتخاب مدیر حوزه­ های علمیه، مطالب خود را در دو عنوان: مهجوریت ثَقَلَین و مظلومیت فقه و اصول بیان نمود. 4 دوره اصول در حوزه تدریس می ­شود، اما به قرآن و حدیث توجه کمتری می­ شود و بایستی فقه را متناسب با نیازها پاسخگو کنیم.

حجت­ الاسلام و المسلمین عبدالجواد ابراهیمی­ فر:

وی، با تشکر از شورای­عالی، در خصوص ایجاد انگیزه در طلاب که متوجه اساتید بوده و بایستی شورای­ عالی اساتید را برای این مهم آماده نماید، لزوم ارائه متونی درباره بصیرت­ افزایی و اهتمام به مباحث اخلاقی(چهارشنبه­ ها)، مطالبی ایراد داشت.

   حجت­ الاسلام و المسلمین سیّداصغر سعادت میرقدیم :

وی، ضمن بیان اینکه در خصوص تغییر کتب درسی سطوح عالی سه دیدگاه سنتی، اصلاحی و تغییر بنیادین وجود دارد، موضوعات زیاد بودن محدوده ­های درسی ، لزوم حفظ اِتقان کتب حوزوی(کبریات حفظ و تنها صغریات تغییر یابد)، جدا نبودن تربیت از آموزش ، برنامه­ های مهارت‌افزایی برای اساتید، عدم طرح سطح 5 در حوزه و برگزاری درس فقه­ الأِقتصاد، را نیز مطرح نمود.

 حجت­ الاسلام و المسلمین علی صابری:

 وی، ضمن تأکید بر حفظ متون فعلی سطوح عالی، پنج پیشنهاد، شامل: تدوین متون درباره تاریخچه تُراث حوزه، آشنایی طلاب با بزرگان فقه، روش تحقیق علمی، آشنایی با تحقیقات جهان اسلام و جهان علم و آشنایی با روان­شناسی و جامعه شناسی را مطرح کرد.

  حجت­ الاسلام و المسلمین علی رحمانی سبزواری:

این استاد حوزه، با بیان اینکه پنج دانش در دروس سنتی حوزه حفظی بود شامل: صرف(کلمه ­شناسی)، نحو(اِعراب­شناسی)، منطق(استدلال ­شناسی)، معانی و بیان که در گذشته بایستی طلاب قبل از ورود به سطح این علوم را حفظ می­ کردند. مرحله دوم مَبادی شناسی است. رسائل و مکاسب تغییر نکند ، اما رتبه­ بندی شود.

 حجت ­الاسلام و المسلمین مجید محمدی:

وی پیشنهاد تعیین رشته تخصصی فقه و اصول و کُتُب مخصوص آن، کتب بَدیل برای رشته­ های غیر فقه و اصول، مطالعه ای شدن کتاب رسائل به جای متن درسی بودن، الزام طلاب به مُباحَثَه، ارتقای جایگاه اساتید، آموزش مبانی انقلاب، کاهش تعطیلات تابستان، الزام اساتید به استفاده از امکانات به روز و ...، ارائه داد.

 حجت­ الاسلام و المسلمین محمد اسماعیل مشفقی‌پور:

وی، ضمن یادآوری ضرورت بین­ المللی شدن حوزه که مورد تأکید مراجع معظم نیز هست، بر لزوم آموزش زبان، به ویژه زبان عربی و اگر برای همه طلاب مقدرو نیست، حداقل یک مدرسه به این امر اختصاص یابد، تأکید نمود. 

حجت­ الاسلام و المسلمین مصطفی منتظری:

وی، ضمن تشکر از اعضای شورای­ عالی و دعا برای آیت ­الله مؤمن(عضو اسبق شورای­عالی)، پیشنهاد در اختیار اساتید قرار گرفتن یک­ چهارم نمره امتحانات طلاب، تشویق طلاب ممتاز، سطح­ بندی طلاب براساس نیازها و اهداف، ساماندهی تعطیلات حوزه، لزوم ضابطه­ مند نمودن عناوین و القاب حوزوی و اِحیای اجازه اجتهاد در حوزه را ارائه داد.

حجت ­الاسلام و المسلمین سیّدمحمّدصادق عَلَمُ ­الهُدی:

وی با ذکر عدم تناسب محدوده ­های متون با ایام درسی و نامتناسب بودن تقطیع کتب درسی سطوح عالی، پیشنهاد تدوین نسخه­ آموزشی کتاب­ های فعلی با حفظ بخش­ هایی که مَعرَکه آراست و چاره اندیشی در خصوص از بین رفتن انگیزه طلاب و گرایش آنها به سمت دانشگاه و مشاغل متعدد را، مطرح نمود.

حجت­ الاسلام و المسلمین اَسَدُالله شُکریان:

وی، پیشنهاد تشکیل کارگروه برای بررسی محدوده­ های درسی، الزام طلاب به پژوهش، توجه به دغدغه­ های اعتقادی طلاب، نفوذ جریان‌های انحرافی، ایجاد انگیزه در طلاب و ... را مطرح کرد.

 حجت­ الاسلام و المسلمین میر رجبعلی محمدی‌ مُتَکازینی:

وی، ضمن تأکید بر ایجاد انگیزه در میان طلاب، بر لزوم توجه به نیازهای بدنی و جسمی طلاب، اجتهاد در دروس مُقدّمات و سطح قبل از ورود به درس خارج ، توسعه برنامه های قرآنی و حدیثی حوزه را خواستار شد.

سخنرانی اعضای  شورای ­عالی حوزه ­های علمیه

آیت­ الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه:

آیت ­الله اعرافی مدیر  حوزه‌های علمیه در ابتدای سخنرانی خود به موضوعات مطرح شده اساتید در این جلسه پاسخ‌های لازم را ارائه نمود و ضمن تشکر از اساتید به عنوان ارکان تعلیم تربیت حوزه­ و اعضای شورای­عالی به خاطر همراهی ایشان در طرح­ها و برنامه­ های گسترده ­ای که مرکز مدیریت داشته، برای آیت­ الله حسینی بوشهری، دبیر  شورای­عالی حوزه ­های علمیه، از خداوند متعال طلب شفای عاجل و سلامتی درخواست نمود.

وی در ادامه، بعضی از محورهایی که در مرکز مدیریت انجام شده و یا در حال اجراست اشاره داشتند که عبارتند از: طرّاحی نظام جامع آموزش، طرح اصلاحی برنامه امتحانات شفاهی حوزه، طرح هدایت علمی و تحصیلی طلاب، نهایی ­سازی بررسی محدوده­ های درسی، تدوین رشته ­ها و درختواره علوم حوزوی، شناسایی 1100 استعداد برتر حوزوی، تدوین کارویژه­ های روحانیت و آمایش، طرح القاب حوزوی و ...

آیت­ الله سیّداحمد خاتمی عضو شورای عالی حوزه های علمیه

وی با تشکر از نظم اساتید و ورزیده بودن نظرات آنها، اظهار داشت: «همه شما، کارکرده سخن گفتید و در این جلسه تصمیم نگرفتید، بلکه از قبل با تحقیق و مطالعه صحبت کردید و این باعث پربار کردن جلسه شد؛ در بیانات شما عزیزان، راهکار بود؛ همه مشکلات را می ­دانند، البته راهکار زمینی و نه راهکار آسمانی. شهید بهشتی در یکی از جلسات گفتند: "فلانی راهکارهای بسیار خوبی دارد، اما به درد آسمان می­ خورد، نه زمین". اساتید، رؤسای حوزه هستند و آنها هستند که فکر حوزه را روشنی می دهند و این جمع که در خدمت شما هستیم[شورای­عالی]، کار ستادی می­ کنند.»

آیت­ الله مرتضی مقتدایی

وی، ضمن تشکر از اساتید، اظهار داشت: شورای­عالی اعتقادش این است که اساتید ارکان حوزه هستند و انتظار دارند اساتید در برنامه ­ها و سیاست­گذاری­ های حوزه، اگر نقدی دارند، تذکر بدهند؛ چون اساتید در متن حوزه قرار دارند. کار اساتید، ساختن طلاب است؛ چرا که اخلاق ، طبق فرمایش مقام­ معظم رهبری(مُدَّظِلُّهُ ­العالی) "گفتنی نیست، بلکه ساختن افراد است". همچنین، اساتید طلاب را ملزم به تبلیغ در مناطق نیارمند کنند.

 آیت ­الله جواد مروی

وی با بیان اینکه شورای­عالی بر آزاد بودن دروس سطوح عالی و خارج تأکید دارد، گفت: «جلسه مُغتَنم بود و بحث، پاسخگویی به شما نیست و اَنظار شما مکتوب و جمع­ بندی می­شود و بعد در شورای عالی مورد بحث قرار می­گیرد و آنچه قابلیت اجرایی دارد مُصوَّب می­ شود.

وی افزود: تأکید شورای­عالی بر فضای آزاد در دروس سطوح عالی و خارج که از امتیازات ویژه است و باید باقی بماند و حفظ شود [می باشد] . البته، ساماندهی و آسیب­ شناسی بحث دیگری است و اشکالاتی بر دروس نظام آموزشی جدید شده که قسمتی از این ملاحظات وارد است و باید مورد بررسی قرار گیرد. برخی از اساتید گفتند: "این جلسات دیر شروع شده"؛ این در حالی است که شورای عالی با سفر به استان­ها، این برنامه را از قبل شروع کرده است و سیاست بر این بود که از دور شروع شود، لذا شورا به بیشتر استان­ها سفر نمود و بعد هم به قم برسد که الان در خدمت شما هستیم.  اَنظار اساتید [استان­ها]، شنیده شد و پس از پیاده­ سازی و جمع­ بندی، مورد بررسی و در نهایت مورد اجرا قرار گرفت و این ملاحظات به مرکز مدیریت منتقل شده است.»

عضو شورای عالی حوزه های علمیه  در ادامه بیان داشت: «بحث محدوده درسی، نکته درستی است و شورای عالی، مرکز مدیریت را موظف نموده که مورد بررسی قرار دهد. همچنین، بعضی از این نکات در جلسات "مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت"، مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است. در مَباحِث اخلاقی، ما خدمت هر کدام از بزرگان و مراجع عظام رسیدیم، بر این نکته تأکید داشتند که نقش اساتید در انتقال قولی و عملی مَباحِث اخلاقی به طلاب و شاگردان خود بسیار زیاد است. یکی از اساتید ما مرحوم آیت­ الله سید ابراهیم عَلَم‌ُالهُدی از قول مرحوم حضرت آیت­ الله ­العُظمی میلانی(ره) که ایشان فرمودند در درس مرحوم حضرت آیت ­الله مُحقِّق اصفهانی بودیم و ایشان مطلبی را از قول استادشان آخوند خراسانی نقل فرمودند و گفتند: "إِنَّ هذا مِنهُ وَهمُُ" و چهره متغیر شد و بعد تأملی کردند و جزوه را بستند و به منزل مراجعت نمودند. فردا درس نیامدند و مرحوم میلانی مأمور به پیگری موضوع می­ شود و به ایشان عرض می­کند : "چرا نیامدید؟" که ایشان گریه می­ کنند و می­ گویند: "کسی که نسبت به استاد خود این­قدر ارزش قائل نباشد و بگوید: "إِنَّ هذا مِنهُ وَهمُُ"، چگونه می­ تواند استاد باشد و مرحوم میلانی گفتند: "از آن موقع تا به حال، هر وقت می­خواهم نظری را بحث و ردّ کنم، به یاد آن قضیه می­افتم و تأمل می­کنم که چگونه آن را بیان کنم."»

 آیت­ الله سیّدمحمّد غروی

این عضو شورای عالی حوزه، ضمن تبریک ایام گفت: «جلسه خوبی بود و تَلقّی بنده هم همین است و آنچه بیان شد ، معلوم نیست که همه پذیرفته شود ؛ البته مسائل نظری هستند و باید مکتوب شده و مورد بحث و بررسی قرار گیرند.»