یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ فِی الْقَتْلى‌ الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنْثى‌ بِالْأُنْثى‌ فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شَیْ‌ءٌ فَاتِّباعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَداءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسانٍ ذلِکَ تَخْفِیفٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدى‌ بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِیمٌ‌ .

اى کسانى که ایمان آورده‌اید ، حُکم و قانون و حَقِّ قِصاص در مورد کُشتگان  بر شما چنین مقرّر گردیده است که  آزاد در برابر آزاد و بَرده در برابر بَرده و زن در برابر زن مُجازات می شود ، پس اگر کسى [یعنی قاتل] از ناحیه برادر دینى خود (یعنى صاحِبِ خون و وَلىِّ مقتول) مورد عفو قرار گیرد یا قِصاص او به خون‌بها تبدیل گردد باید شیوه‌اى پسندیده در پیش گیرد و به نیکى و با خوشرویی ، دیه را به وَلىِّ مقتول بپردازد و در پرداخت دیه کوتاهی و سهل انگاری نکند . این حکم تخفیف و رحمتى از ناحیه پروردگارتان است که بجای قصاص می توانید دیه دریافت کنید . پس براى کسى که بعد از این ، از حکم خدا تجاوز کند و از پیش خود کاری برخلاف حُکم الهی انجام دهد ، عذاب درناکى دارد . (سوره بقره آیه 178)

* اَلْقِصاص: به معنای مُقابَله به مِثل و تَلافی کردن براساس حکم الهی در جنایت عمدى و عامدانه است . قَصَّ یَقُصُّ قَصّاً : یعنی تعقیب و پیگیری و دنبال کرد .  قِصاص، از ماده «قَصّ» به معنای جستجو کردن و پیگیری از آثار چیزی است  . قِصّه و سرگذشت را از آن جهت «قِصَّه» می گویند که گوینده یا شنونده آن را تعقیب و دنبال مى کند و یا اینکه پُشت سر هم و به دنبال هم می آید و به داستانی که دنباله‌دار و پى در پى می آید «قصّه» مى‌گویند . و از آنجا که در قتل عمدی ، قِصاص وجود دارد لذا قصاص ، قتلی مشروع و بر اساس حکم الهی است که به دنبال قتل دیگری که نامشروع می باشد قرار می‌گیرد . مقابله به مثل در قتل عمدی را از آن جهت «قِصاص» می گویند که بعد از واقع شدن جنایت و قتل ،  تعقیب و دنبال می شود و پیگیرى قتل تا مُجازات قاتل را «قِصاص» می گویند .

* اَلْقَتْلى‌ : اَلْقَتْلى‌ جمع «اَلْقَتیل» به معنای کُشته شدگان است

نکته جالب این است که در آیه 178 از سوره بقره  قاتل را با وجود اینکه مرتکب قتل عمدی شده از مرز اسلام و دین و اُخُوّت و برادری دینی خارج  نمی داند و می فرماید : «فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ...» : پس اگر کسى «یعنی قاتل» از ناحیه برادر دینى خود «یعنى صاحِبِ خون و وَلىِّ مقتول» مورد عفو قرار گیرد باید شیوه‌اى پسندیده در پیش گیرد و به نیکى و با خوشرویی ، دیه را به وَلىِّ مقتول بپردازد ...  ، در این عبارت از آیه مذکور از صاحبِ خون و وَلِیِّ مقتول ، به عنوان «مِنْ أَخِیهِ» یعنی برادرِ دینی قاتل یاد شده است که طبعاََ قاتل نیز برادر دینی «وَلِیِّ مقتول» محسوب می شود  !

** آیه قِصاص :  آیه 179 از سوره بقره به عنوان «آیه قِصاص» معروف است که ناظر به فلسفه حُکمِ قِصاص است  : وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ‌ : اى صاحبان خِرَد و اندیشه  براى شما در حُکم و قانونِ قصاص ، حیات و زندگى فردی و اجتماعی نهفته است و سببِ امنیّت و آرامش و عدالت است . باشد که شما تقوا پیشه کنید و تقوا در اینجا آن است که تسلیم حُکم الهی باشید . (سوره بقره آیه 179)