|
امام صادق علیه السلام در نقش و ارزش یاد مرگ و معاد چنین مىفرماید:
* «ذِکرُ المَوتِ یُمیت الشَهَوات» یاد مرگ شهوتها رااز بین مىبرد.
* «وَ یَقلَع مَنابِت الغَفلةَ» ریشههاى غفلت را یکسره بر مىکند.
* «وَ یُقَوّى القَلب بمَواعدِ اللّه» دل انسان را با وعدههاى الهى محکم مىکند.
* «وَ یُرَقّ الطَبع» روحیه انسان را از قساوت به لطافت سوق مىدهد.
* «وَ یُکسر اعلامَ الهَوى» نشانهها وعلامتهاى هوسها را مىشکند.
* «وَ یُطفىء نارَ الحِرص و یُحَقّر الدّنیا» آتش حرص را خاموش و دنیا را در جلو چشم انسان کوچک مىکند.
سپس امام صادق علیه السلام درباره معناى این کلام رسول خداصلى الله علیه وآله که فرمود: یک ساعت فکر
کردن از عبادت یک سال بهتر است، مىفرماید: فکر درباره آینده خود و بازپرسىها و حسابها و دادگاه عدل الهى و
آمادگى براى پاسخ است.(98)
در روایات مىخوانیم: زیرکترین افراد کسانى هستند که بیشتر یاد مرگ هستند.(99)
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله فرمودند: «اِنّ هذهِ القلوب تَصدَءُ کما یَصدءُ الحَدید. قیل: فما جلائها؟ قال: ذِکرُ الموتِ
و تلاوةُ القُرآن»(100) همانا این دلها همانند آهن زنگ مىزند، پرسیدند جلا و صیقل آن با چیست؟ فرمود: با یاد مرگ و
تلاوت قرآن.
در جمله دیگرى از آن حضرت مىخوانیم: «اَکثِروا ذِکرَ المَوت» زیاد یاد مرگ باشید که داراى چهار اثر است:
1- گناهان شما را پاک مىکند. «فانّه یُمحّض الذّنوب»
2- علاقه مفرط شما را به دنیا کم مىکند. «و یُزَهّد فِى الدّنیا»
3- هرگاه در حال غنى وبىنیازى یاد مرگ کنید، جلو مستىها و طغیانهایى که از سرمایه وثروت برمىخیزد را مىگیرد
. «فاِنْ ذَکرتُموه عند الغِنى هَدَمه»
4- هر گاه در حال تندرستى و فقر انسان یاد مرگ افتد و فکر این باشد که چگونه باید در دادگاه عدلالهى پاسخ
درآمد ومصرف، وپاسخ محرومان جامعه را بدهد، قهراً به همان مقدارِ کم راضى وخشنود مىشود. «واِن ذَکَرتُموه عند
الفَقر اَرضاکم بِعَیشکم»(101) زیرا مىبیند اگر مالى ندارد مسئولیتش هم کمتر است.
حضرت على علیه السلام مىفرماید:«و مَن اَکثَر ذِکرَ الموتِ رَضِى من الدّنیا بالیَسیر»(102) هر که زیاد یاد مرگ
باشد، به مقدارى کمى از دنیا دلگرم و راضى است و دیگر حرص و بخل در او نیست.
اساساً دنیا گول زننده عاشقان خود است و کسى که بتواند با توجّه به مرگ و قیامت، دل خود را روانه سراى دیگر
کند حیلهها و زرق و برقها و جلوههاى دنیا حریف او نیست.
آن حضرت مىفرماید: «مَن اَکثَر مِن ذِکر المَوت نَجى مِن خُداعِ الدّنیا»(103) هر که زیاد یاد مرگ کند از حیلههاى دنیا
رهایى پیدا مىکند.
در حدیث دیگرى (درباره نقش یاد مرگ) چنین مىخوانیم: «مَن تَرقَّبَ المَوت سارَع اِلى الخَیراتِ»(104) هر که مرگ
را در جلو خود ببیند و منتظرش باشد، نه تنها از کارهاى روزانه خود عقب نمىماند، بلکه چون مىداند وقت کم و مرگ
یک دفعه فرا مىرسد و میدان کار براى او همیشه نیست، هر چه بیشتر و سریعتر کارهاى خیر انجام مىدهد.
حضرت على علیه السلام با یادآورى تاریخ پیشینیان که چگونه مرگ آنها را ربوده، مردم را تربیت مىکند و فریاد مىزند:
«أینَ العَمالِقَة واَبناءُ العَمالقة» کجا هستند پادشاهان یمن و حجاز که ریشه آنها نیز به باد رفته است؟
«أینَ کَسرى و قِیصَر» کجایند شاهان ایران و روم؟
«أینَ الجَبابِرة واَبناءُ الجَبابِرَة» کجایند ستمگران و دودمانشان؟
«أینَ مَن حَصّنَ واَکّد وزخرف»(105) کجا هستند کسانى که دژها ساختند و محکمکارىها کردند و با طلا و غیره زینت
کردند؟
«أینَ مَن کان مِنکم اَطوَلَ اَعماراًو اَعظمَ آثاراً» کجا هستند کسانى که عمرشان از شما بیشتر و آثارشان از شما
بزرگتر بود؟(106)
آرى، زنانى که به فکر آینده دخترانشان هستند، از کودکى جهیزیه آنان را کمکم آماده مىکنند. تجّارى که به فکر
بدهى آینده خود هستند، از مدّتها قبل درآمدهاى خود را جمع مىنمایند. کسانى هم که در فکر مرگ و قیامت هستند
از همین امروز کارهاى خلاف را کنار مىگذارند و عملى انجام مىدهند که بتوانند در قیامت پاسخگو باشند.
به مرحوم آیةاللّه شیرازى که از علماى بزرگ کربلا بود گفتند: اگر یک گوینده راستگویى به تو خبر دهد که در پایان
همین هفته مىمیرى، تو در این چند روز باقیمانده چه مىکنى؟
او در پاسخ آنان گفت: هر کارى که از اوّل جوانى تا کنون انجام داده ام الآن هم همان عمل را انجام مىدادم، زیرا من
از نوجوانى هرگاه قصد کارى داشتم، اوّل فکر قیامت و پاسخ آن را مىکردم. بنابراین خبر مرگ و مردن براى من سبب وحشت نمىشود.
آرى اینها شاگرد همان کسى هستند که در صبح روز 19 ماه رمضان همین که شمشیر ابن ملجم (لعنت خدا بر او)
بر فرق مبارکش فرو آمد فرمود:
«فُزتُ و ربّ الکَعبَة» به خداى کعبه رستگار شدم.
همان امامى که به فرزندش چنین سفارش مىکند: «یا بُنىَّ اکثِر من ذِکرِ المَوت... حتّى یاتیکَ و قد اَخذتَ منه
حِذرَک»(107) فرزندم! زیاد یاد مرگ باش تا به هنگام آمدن مرگ وسائل خودت را همراه داشته و غافلگیر نشوى.
98) بحار، ج6، ص 133.
99) بحار، ج6، ص 135.
100) نهجالفصاحه، کلام 934.
101) نهجالفصاحه، کلام 444.
102) بحار، ج6، ص136.
103) غررالحکم، «موت».
104) غررالحکم، «موت».
105) نهجالبلاغه فیضالاسلام، خطبه 181.
106) غررالحکم.
107) نهجالبلاغه فیضالاسلام، ص926.
{نقل از سایت درس هایی از قرآن_ کتابخانه}
|
