حکم صندوقهای خانوادگی+امام خامنه ای+آیت الله مکارم+آیت الله سیست

Image result for ?حکم صندوقهای خانوادگی?‎

نسیم معرفت

حکم صندوق های خانوادگی

*حکم صندوقهای خانوادگی+امام خامنه ای+آیت الله مکارم+آیت الله سیستانی

مطابق نظر آیت الله خامنه ای

س 943: تعدادی از افراد تصمیم به ایجاد صندوق قرض‏ الحسنه بین خود گرفته ‏اند تا هنگام نیاز به یکدیگر قرض‏الحسنه بدهند. هر عضو علاوه بر مبلغی که در ابتدای تشکیل پرداخته، بایستی هر ماه برای افزایش موجودی صندوق مبلغی را بپردازد، امیدواریم لطف فرموده چگونگی پرداخت خمس هر عضو را بیان فرمایید و در صورتی که سرمایه صندوق به‌طور دائمی به عنوان قرض در دست اعضا باشد، ادای خمس آن چگونه خواهد بود؟

ج: اگر هر یک از افراد سهامدار سهم شراکت خود را از منفعت کسب یا از حقوق خود بعد از پایان سال خمسى پرداخته باشد، واجب است خمس آن را بپردازد. ولى اگر آن را در بین سال داده است، در صورتى که دریافت آن براى او در پایان سال خمسى وى ممکن باشد، باید خمس آن را در پایان سال بدهد، و در غیر این صورت تا آن را از صندوق دریافت نکرده، پرداخت خمس آن بر او واجب نیست.

س 945: تعداد دوازده نفر از مؤمنین توافق کرده‏اند که هریک از آنان هرماه مثلاً بیست دینار در صندوقی بریزند، و در هر ماه یک نفر آن مبلغ را برداشته و به مصرف هزینه‏های شخصی خود برساند، که بعد از دوازده ماه نوبت به آخرین نفر خواهد رسید، بدین معنی که او آنچه را در این مدت پرداخته که مقدار آن دویست و چهل دینار می‏شود، برمی‏دارد، آیا خمس بر او واجب است یا اینکه جزء مؤونه وی محسوب می‏شود؟ اگر این فرد سال خمسی معیّنی داشته باشد و مقداری از پولی که دریافت شده، پس از پایان سال نزد او بماند، آیا جایز است برای این قسمت از آن مبلغ، سال خمسی معیّنی قرار دهد تا از لزوم پرداخت خمس آن رهایی یابد؟
ج: آنچه را که افراد به صندوق مى ‏پردازند، اگر از درآمد سالانه شان در بین سال باشد، هر آنچه را که هر یک از افراد در نوبت خود از صندوق دریافت مى ‏نماید تا در مخارج سال صرف کند اگر مقدارى از آن قرض از صندوق و مقدارى معادل مبالغى باشد که از منافع همان سال به صندوق پرداخته است، خمس ندارد، ولى اگر از منافع سال قبل باشد، باید خمس آنچه را که از منافع سال قبل است، بپردازد، و اگر از منافع هر دو سال باشد، منفعت هرسالى حکم خاص خود را دارد، و چنانچه مبلغ دریافتى او از سهم خود که از منافع سال به صندوق واریز نموده، زائد بر مخارج آن سال باشد، نمى‏تواند براى رهایى از خمس مقدار زائد، سال خمسى مستقلى براى آن قرار دهد، بلکه واجب است که براى همه منافع سالانه خود یک سال خمسى قرار دهد و خمس مازاد بر مؤونه آن سال را بپردازد.

س 1748: یک صندوق مشترک توسط نگهبانان و کارکنان هتل ایجاد شده تا چیزهایی که به عنوان انعام به آنان هدیه داده می‏شود در آن جمع آوری شده و بین آنان به‌طور مساوی تقسیم گردد، ولی بعضی از آنان که دارای سمت ریاست و نائب رئیس هستند سهم بیشتری را مطالبه می‌کنندو این مسأله همیشه موجب اختلاف و تفرقه بین اعضای صندوق بوده است، حکم آن چیست؟

ج: این مسأله بستگی به قصد کسی دارد که مال را به عنوان انعام پرداخت کرده است، در نتیجه آنچه را که به شخص خاصی داده است مال خود اوست و آنچه را که به همه داده است باید به‌طور مساوی بین آنان تقسیم شود.

س: به اتفاق چند نفر از دبیران پنج سال است که یک صندوق قرض الحسنه تشکیل داده‌ایم به این صورت که هر ماه به ازاى هر سهم عضویت پنج هزار تومان به حساب صندوق واریز مى‌کنیم و از مجموع این پول‌ها و اقساط وام‌هاى قبل به قید قرعه به یک نفر وام مى‌دهیم آیا این وام‌ها اشکال شرعى ندارند؟

ج) دادن وام با رضایت همه اعضاى صندوق به کسى که قرعه به نام او درآمده است، اشکال ندارد.

شاید این مطالب را هم بپسندید:

تاسیس صندوق خیریه توسط امام صادق برای شیعیان

آیا وام بانکی خمس دارد

حکم قرض دادن و گرفتن سود

حکم احتمال بدهکار بودن به دیگران

س 1784: اگر کسی که از صندوق قرض‌الحسنه وام دریافت کرده است، هنگام پرداخت وام از طرف خودش بدون آنکه بر او شرط شده باشد، مقداری بیشتر از اصل وام را بپردازد، آیا گرفتن این مبلغ اضافی از او و صرف آن در کارهای عمرانی جایز است؟

ج: اگر قرض گیرنده آن مبلغ اضافی را خودش، با رضایت و به عنوان یک عملی که هنگام پرداخت قرض مستحب است بپردازد، دریافت آن از او اشکال ندارد و امّا تصرّفات مسئولین مؤسسه در آن از طریق مصرف آن در کارهای عمرانی و غیره تابع حدود اختیارات آنان در این‌باره است.

س 1787: یک صندوق که وامهایی را در اختیار اعضای خود قرار می‏دهد، ولی برای دادن وام شرط می‏کند که متقاضی وام، مبلغی پول را به مدت سه یا شش ماه در صندوق بگذارد و بعد از گذشت این مدت به مقدار دو برابر پولی که به صندوق سپرده است به او وام می‏دهد و بعد از آنکه همه وام را پرداخت کرد، پولی که قبلاً در صندوق گذاشته بود به او مسترد می‏شود، این کار چه حکمی دارد؟

ج: اگر دادن پول به صندوق به این عنوان باشد که آن پول برای مدتی نزد صندوق به‌صورت قرض بماند، به این شرط که صندوق هم بعد از آن مدت، وامی دراختیار او قرار دهد و یا وام دادن صندوق مشروط به این شرط باشد که او قبلاً مبلغی را در صندوق گذاشته باشد، این شرط در حکم ربا بوده و شرعاً حرام و باطل است، ولی اصل قرض نسبت به هر دو طرف صحیح می‏ باشد.

س 1788: صندوق‏های قرض‌الحسنه برای دادن وام اموری را شرط می‏کنند که از جمله آنها عضویت در صندوق وداشتن مبلغی به عنوان پس‌انداز در آن است و همچنین متقاضی وام باید ساکن محله‏ای باشد که صندوق در آن قرار دارد و برخی شرایط دیگر، آیا این شرطها حکم ربا را دارند؟

ج: اشتراط عضویت یا سکونت در آن محله و شرط های دیگری که باعث محدودیت پرداخت وام به اشخاص می‏شوند اشکال ندارد و شرط بازکردن حساب پس‌انداز در صندوق هم اگر به این امر برگردد که اعطای وام اختصاص به آن اشخاص پیدا کند، بدون اشکال است، ولی اگر به این برگردد که وام گرفتن از صندوق در آینده مشروط است به اینکه متقاضی وام قبلاً مبلغی پول در بانک گذاشته باشد، این شرط منفعت حکمی در قرض است که باطل می‏باشد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی

شرط ماندن پول در صندوق های خانگی

پرسش : آیا شرط ماندن پول برای مدتی در صندوق های خانگی ربا محسوب می شود؟

پاسخ : در صورتی که شرط قرض این بوده باشد که آن پول را به دیگران وام بدهند ربا محسوب نمی شود. در صورتی که فرض این بوده باشد که آن پول را به دیگران وام بدهند ربا محسوب نمی شود.

خمس پس انداز صندوق های خانوادگی

پرسش : آیا به پولی که در صندوق های خانوادگی برای دریافت وام پس انداز می شود خمس تعلّق می گیرد؟

پاسخ : آن مقدار از وام که متعلق به خود اوست و قبلا در صندوق برای خودش پس انداز شده است در صورتی که سر سال خمسی قابل وصول نبوده باشد، جزء در آمد سال وصول وام محسوب می شود که اگر بعد از دریافت وام تا سال خمسی مصرف نشود مشمول خمس است و آن مقدار از وام که به او داده اند و جنبه قرض الحسنه دارد به مقداری که اقساطش پرداخت شده و معادلش تا سال خمسی موجود است، خمس دارد.

حکم صندوق های دوستانه و خانوادگی

پرسش : ایجاد صندوق های خانوادگی و دوستانه چه حکمی دارد؟

پاسخ : در صورتی که اقساط وام همه برابر باشد و سودی گرفته نشود و وام به همه پرداخت شود مانعی ندارد. البته اگر کارمزدی دریافت شود بنابر احتیاط واجب باید متناسب با زحمات و هزینه‏هاى صندوق باشد .

حکم قرض مشروط در صندوق های خانوادگی

پرسش : در بین فامیل ما صندوق قرض الحسنه اى تشکیل یافته که عملکرد آن بدین طریق است: «هر عضو ماهانه پانصد تومان یا بیشتر پرداخت مى کند، هرگاه درخواست وام کند با توجّه به ماهانه هایى که پرداخت کرده است 2 یا 3 برابر آن به عنوان وام به او پرداخت مى شود» حال با توجّه به این که ماهانه ها و وامها هر دو به صورت قرضِ مشروط است، آیا حکم ربا بر آن جارى است؟ چنانچه این کار بدون هیچ شرطى و با رضایت کامل طرفین صورت پذیرد، چه حکمى دارد؟

پاسخ : اگر این کار به صورت قرارداد بین آن افراد انجام شود، اشکال ربا دارد; تنها راه صحّت آن این است که قصد همه وام قرض الحسنه باشد; ولى همه آنها اخلاقاً مقرّرات آن صندوق را رعایت کنند; بى آن که تعهّد شرعى یا قانونى داشته باشند. راه دیگر این است که پولها به صورت وام داده نشود; بلکه به صورت هبه باشد، ولى در واقع هبه معوّضه است که در مقابل این هبه، دیگران هم بموقع هبه خواهند کرد تا دوره کامل تمام شود.

حکم تشکیل صندوق قرض الحسنه با شرایط اهدا جایزه و پرداخت وام با بهره بانکی

پرسش : صندوق قرض الحسنهاى با شرایط زیر آغاز به کار کرده است : الف) تشکیل مجمع عمومى و انتخاب هیئت مدیره صندوق. ب) ثبت نام 350 نفر جهت یک دوره سرمایه گذارى. ج) پرداخت ماهیانه 000/20 تومان توسّط هر عضو تا زمان برنده شدن. د) در صورت برنده شدن هر عضو مبلغ 000/400/2 تومان جایزه بعلاوه پرداخت کلیه مبلغ پرداختى تا زمان برنده شدن عضو، و معافیت دائم حق عضویت بعد از برنده شدن. هـ) چنانچه در طول مدت دوره صندوق فردى از اعضا خداى ناکرده فوت نماید بدون قرعهکشى مبلغ ماهیانه و جایزه به وصىّ متوفّا پرداخت مىگردد. و) دادن وام جهت خرید خانه با بهره بانکى جمهورى اسلامى به اعضا. ز) دادن وام جهت اجاره خانه به اعضا. ح) دوره قرعهکشى صندوق 120 ماه مىباشد و در ماه آخر از نفر یکصد و بیستم تا سیصد و پنجاههم مبلغ 000/800/4 تومان پرداخت مىگردد. ط) پرداخت قسط ماهیانه مبلغ 000/20 تومان از تاریخ 20 الى 30 هر ماه دریافت مىگردد. کسانىکه در تاریخ مقرر قسط پرداخت نکنند، مبلغ 2000 تومان جریمه و از قرعهکشى آن ماه محروم مىگردند. نظر معظم له در مورد فعالیّت این صندوق چیست؟

پاسخ : هرگاه سرمایه گذارى مردم تحت ضوابط مضاربه باشد، و آنچه به آنها جایزه مىدهند به عنوان سهم سرمایه گذاران در این مضاربه باشد مانعى ندارد والّا باطل است. در ضمن مادام که سودى در مضاربه ظاهر نشود دادن پول به اشخاص اشکال دارد؛ ولى در مجموع به نظر مىرسد که این کار خالى از اشکال نیست، بنابراین شما عزیزان آلوده به این کار نشوید.

حکم پرداخت سود علی الحساب به اعضای صندوق قرض الحسنه

پرسش : آیا مى توان از عموم اعضاى صندوق قرض الحسنه دعوت کرد، تا مبلغى را به عنوان سپرده گذارى کوتاه مدّت یا بلند مدّت به صندوق بسپارند، که با آن پول معاملات شرعى انجام داده، و هر ماهه مبلغى ـ به صورت على الحساب ـ به آنان پرداخت نمود، تا در پایان سال محاسبات لازم انجام، و سود قطعى آنان پرداخت شود؟

پاسخ : در فرض سوال، مانعی ندارد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.

مطابق نظر آیت الله سیستانی

12پرسش: عده ای از مردم جمع می شوند و ماهانه مقدار مشخصی پول می گذارند و به قید قرعه جمع این پول را هر ماه به یک نفر از جمع خودشان می دهند و به همین ترتیب مبلغ مشخص پول را برمی گردانند چه حکمی دارد؟

پاسخ:

اشکال ندارد و اولین کسی که پول را می گیرد از دیگران قرض می گیرد و تدریجاً ادا می کند و آخرین کس فقط آنچه را قرض داده یک جا باز پس می گیرد و کسانی که در وسط اند به نسبت پولی که داده اند یا نداده اند حکم اولین کس و آخرین کس را دارند.

2پرسش: در صندوق خانوادگی ماهیانه شرط است که مبلغ ثابتی داده شود ودر همان جلسه کل مبلغ جمع شده از خانواده ها به صورت قرعه کشی به یکی از اعضایکه عضو بوده وپول گذاشته وام می دهند.آیا دریافت وام به این صورت صحیح است؟

پاسخ: اشکال ندارد مگر اینکه قرض های بقیه اعضاء مشروط به قرض دادن به آنها باشد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.

*- ویژه نامه احکام خرید و فروش

حکم جوایز بانک و صندوق های قرض الحسنه

آیا قرض خمس دارد

آیا وام بانکی خمس دارد

حکم وام به شرط سپرده گذاری

ویژه نامه احکام جامع سایت هدانا

حکم صندوق های خانوادگی