پیشگفتار
کتاب پر برگ تاریخ، در صفحات زرین خویش، مردان بزرگی را به ما می نمایاند که زندگی خویش را وقف هدایت بشر نموده و راه نجات انسانها از گرداب فساد و گمراهی از هیچ کوششی فروگذار نکرده اند.مردانی که زندگی خویش را وقف هدایت بشریت نمودند.پیامبران الهی و اوصیای آنها قافله سالار این گروهند که پیشاپیش عالمان و حکیمان متأله گام بر می دارند.
پیامبران در تاریخ انسانیت مشعلدار آگاهی بوده و در طریق رشد و تعالی روح و روان انسانها و بهسازی اجتماع بشری، عقلها را و مردم را از تاریکنای جهل و غفلت به روشنای تفکر و ایمان فرا خواندند و سر خویش را بر این هدف نهادند.عالمان دین نیز ادامه دهندگان همین راهند و مانند پیامبران خدا، مصمم و قاطع، گام به عرصه نبرد با جهل و نادانی و فساد و بیدینی می نهند و مشعل فروزان هدایت را به دست گرفته و راه پیچ و خم تاریخ را در برابر ره گمکردگان روشن می سازند.به راستی آنان مصداق بارز «العلماء ورثة الأنبیاء» و «الفقهاء أمناء الرسل» و «المؤمنون الفقهاء حصون الإسلام» بوده و در راه رساندن پیام رسولان خدا و گسترش آیین خاتم پیامبران، تمام توان خویش را به کار می گیرند و از رنج و بلا نمی هراسند و در راه انجام وظیفه خطیر «بیان احکام حلال و حرام» ، فقر و غربت و بیماری و تبعید و اسارت و شهادت، آنان را از هدف والای خود باز نمی دارد.

یکی از فقیهانی که سالیان دراز به تدریس و تربیت شاگردان، تبلیغ معارف دینی و تحقیق و تألیف و ترجمه کتابهای ارزنده علمی و خدمات جاودانه اشتغال داشته و دارد، متفکر بزرگ اسلامی و اندیشمند سترگ معاصر، فقیه اصولی، مفسر رجالی، متکلم ادیب، و فیلسوف مورخ، حضرت آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی دام ظله العالی است، که در این مجال کوتاه به گوشه ای از زندگی پر بار ایشان اشاره می کنیم و تفصیل بیشتر را به وقت دیگر وا می نهیم.
ولادت
استاد معظم حضرت آیت الله سبحانی در 28 شوال المکرم 1347 ق (20 فروردین 1308 ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود.
پدر
پدر بزرگوار ایشان: زاهد وارسته، مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سبحانی خیابانی (1) ، یکی از عالمان و فقیهان تبریز بود که بیش از 50 سال به کار تدریس، تألیف، راهنمایی مردمان و پرورش شاگردان اشتغال داشت.وی در شب نوزدهم رمضان المبارک 1299 ق در تبریز به دنیا آمد و پس از طی دوران کودکی و نوجوانی، به تحصیل علوم دینی روی آورد و فقه و اصول را نزد آیت الله حاج سید ابو الحسن انگجی، فلسفه و کلام و منطق را نزد علامه شیخ حسین قراچه داغی، و هیئت و ریاضیات و نجوم را در محضر میرزا علی آقا منجم لنکرانی فرا گرفت.سپس در 28 سالگی (1327 ق) رهسپار حوزه علمیه نجف گردید و مبانی علمی خویش را نزد علمای بزرگ نجف همچون آیات عظام:
1.آقا سید محمد کاظم طباطبائی یزدی (م 1337 ق) صاحب «العروة الوثقی» ،
2.ملا فتح الله شیخ الشریعه اصفهانی (م 1339 ق) (2) صاحب «افاضة القدیر» ،
3.آقا ضیاء الدین عراقی (م 1361 ق) صاحب «شرح التبصرة» ، استوار ساخت و در بیشتر علوم اسلامی مانند: فقه، اصول، تفسیر، رجال، کلام، حدیث، ادبیات و غیره تبحر یافت و پس از یازده سال اقامت در آن مهد علم و دانش در سال 1339 ق به وطن خود بازگشت.او از اساطین علمی مقیم عراق مانند آیات عظام: میرزا محمد تقی شیرازی، سید محمد فیروز آبادی، حاج سید ابو الحسن اصفهانی، حاج شیخ عبد الکریم حائری و...دارای اجازات متعدد روایتی و اجتهادی بوده است.برخی از آثار فقهی و اصولی وی عبارت است از:
1.نخبة الازهار فی أحکام الخیار تقریرات درس شریعت اصفهانی.
2.کتاب الصلاة تقریرات درس شریعت اصفهانی.
3.ارشاد الافاضل إلی مطالب الرسائل (2 جلد) .
4.نکت الکفایة (یک جلد) .
5.حاشیه بر کتاب الطهارة تألیف شیخ انصاری.
6.توقف الاجتهاد علی العلم بالرجال.
7.کتاب البیع تقریرات درس شریعت اصفهانی.
فقید سعید پس از عمری خدمت به دین و بزرگداشت شعائر مذهبی، در سن 93 سالگی به تاریخ 11 شوال المکرم 1392 ق در تبریز چشم از جهان فرو بست و پس از یک تشییع با شکوه، پیکر شریفش به قم انتقال یافت و پس از تشییعی مجدد، در قبرستان ابو حسین به خاک سپرده شد .
تحصیلات
آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی، پس از فراغت از تحصیلات ابتدایی، در مکتبخانه مرحوم میرزا محمود فاضل (3) فرزند فاضل مراغی از شاگردان شیخ اعظم انصاری) به فراگیری متون ادب پارسی پرداخت و کتابهایی مانند: گلستان، بوستان، تاریخ معجم، نصاب الصبیان، ابواب الجنان و غیره را فرا گرفت .سپس در 14 سالگی (1361 ق) رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید و به آموختن مقدمات علوم و سطوح پرداخت.علوم ادبی را نزد مرحومان: حاج شیخ حسن نحوی و شیخ علی اکبر نحوی، و بخشی از مطول، منطق منظومه و شرح لمعه را در محضر علامه بزرگوار میرزا محمد علی مدرس خیابانی صاحب ریحانة الأدب (م 1373 ق) (4) بیاموخت و این همه پنج سال (تا 1365 ق) به طول انجامید.
استاد سبحانی، در آن زمان سخت مشغول تعلیم و تعلم (دروس مقدمات) و مباحثه و تألیف بود .یادگار قلمی ایشان از آن زمان (با اینکه نوجوانی 17 ساله بود) دو کتاب است که هم اینک موجود می باشد: .معیار الفکر (در منطق)،
2.مهذب البلاغة (در علم معانی، بیان و بدیع) . (5)
مهاجرت به حوزه علمیه قم
دگرگونی در آذربایجان و ظهور فرقه دمکرات به رهبری پیشه ور و غلام یحیی (در شهریور 1325 ش) و تشکیل حکومت وابسته به شوروی، عرصه را برای تحصیل تنگ کرد و به همین جهت، استاد لازم دید محیط تحصیل را عوض کرده و رهسپار حوزه علمیه قم گردد.لذا در مهر ماه 1325 شمسی وارد قم شد و به تکمیل سطوح، همت گماشت.باقیمانده فرائد الاصول (6) را نزد مرحوم آیت الله حاج میرزا محمد مجاهدی تبریزی (1327 1379 ق) و آیت الله حاج میرزا احمد کافی (1318 1412 ق) آموخت و کفایة الاصول را هم نزد مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی (م 1414 ق) بیاموخت.
اساتید
آیت الله سبحانی پس از تکمیل سطوح عالیه در 1369 ق، به درسهای خارج فقه و اصول راه یافت و به خوشه چینی از محضر بزرگان زیر پرداخت:
1.مرحوم آیت الله العظمی بروجردی (1292 1380 ق) که در آن روزها مبحث وقت از کتاب صلاة را تدریس می فرمود.
2.مرحوم آیت الله حاج سید محمد حجت کوهکمری (1301 1372 ق) که در آن زمان تدریس خارج بیع را آغاز کرده بود.
مرحوم آیت الله بروجردی، شاگردان خویش را با آرای قدما، فتاوای اهل سنت، و نیز تتبع در اسناد و فهم روایات و ریشه یابی مسائل آشنا می ساخت و درس مرحوم آیت الله حجت نیز، از نظر دسته بندی مطالب و نتیجه گیری، امتیاز خاصی داشت.
3.مرحوم آیت الله العظمی امام خمینی (1320 1409 ق) که در آن زمان بحث استصحاب را مطرح می فرمود. (7) معظم له تا پایان دوره اول درس اصول حضرت امام، به درس ایشان حاضر گشت آنگاه بر ان شد تا مجموع درسهای ایشان را به دقت ضبط کند و تحریر نماید، این کار در ضمن 7 سال (1330 1337 ش) انجام گرفت و در همان زمان به چاپ رسید.امام راحل قدس سره در آغاز کتاب مزبور در تقریظی چنین نگاشته اند:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین و لعنة الله علی أعدائهم أجمعین.
و بعد فمما من الله تعالی علی هذا العبد اتفاق صحابة جم من الأفاضل و عدة من الأعلام أیدهم الله تعالی و منهم العالم العلم التقی صاحب الفکر الثاقب و النظر الصائب الآغامیرزا جعفر السبحانی التبریزی وفقه الله تعالی لمرضاته و کثر الله أمثاله و لقد جد و اجتهد فی تنقیح مباحث الألفاظ من بحث هذا الفقیر بحسن سلیقته و توضیحها بجودة قریحته فصار بحمد الله و له المنة صحیفة کافلة لمهمات المسائل...
فی تاریخ 24 شهر ربیع المولود 1375 ق روح الله الموسوی الخمینی
چاپ این کتاب به وسیله استاد سبحانی مایه شگفتی بود.چه، در آن زمان 28 بهار بیشتر از عمر وی نمی گذشت و سبک نگارش کتاب هم به عربی شیوا و سلیس بود.
حضرت آیت الله سبحانی به غیر از تحصیل دروس فقه و اصول، به آموختن فلسفه و کلام و تفسیر نیز اشتغال داشت.استاد از دوران نوجوانی به مسائل فکری و عقلی کشش بسیار زیادی داشت و به شخصیتهای متفکر و اساتید منطق و معقول ارجی شایان می نهاد.
از همین رو در تبریز به محضر مرحوم آیت الله حاج سید محمد بادکوبه ای (م 1390 ق) شتافت و از او شرح قواعد العقائد علامه را بیاموخت.سپس در حوزه علمیه قم مطالعات فلسفی خویش را با شرکت در درسهای منطق و فلسفه حضرت آیت الله علامه سید محمد حسین طباطبائی (م 1402 ق) تکمیل نمود و در سالهای 1328 تا 1330 ش شرح منظومه و پس از آن بخش اعظم اسفار را نزد ایشان فرا گرفت و همزمان، در جلسه شبهای پنجشنبه و جمعه علامه طباطبائی (8) ، که در آن فلسفه مادی به نقد کشیده می شد و نگارش کتاب ارزشمند «اصول فلسفه و روش رئالیسم» توسط استاد شهید آیت الله مطهری حاصل آن جلسات بود، شرکت جست و پس از پایان این دوره به خواست حضرت استاد علامه، کتاب اصول فلسفه را به عربی باز گرداند که اولین جلد آن با تقریظ علامه طباطبائی به چاپ رسید.
تدریس
استاد معظم، حضرت آیت الله سبحانی، از زمان تحصیل (1362 ق/1322 ش) به تدریس مقدمات می پرداخت و پس از آنکه به حوزه علمیه قم آمد (18 سالگی) کار تدریس را ادامه داد و پس از زمانی چند نیز به تدریس سطوح پرداخت.ایشان نزدیک به 7 سال مطول، چند دوره معالم و لمعتین، 7 دوره فرائد شیخ انصاری (در 21 سال)، چند دوره مکاسب و کفایه، و پنج مرتبه شرح منظومه (در 10 سال) را تدریس نمود.سال 1394 ق (1354 ش) نیز بر اثر اصرار فضلا و طلاب علاقمند حوزه، درس خارج فقه و اصول را تشکیل داد که تا کنون بحمد الله ادامه دارد.درس خارج اصول ایشان یکی از شاخصترین حلقه های درسی حوزه به شمار می رود و از مزایای آن این است که هر روز درس معظم له زیر نظر ایشان به چاپ رسیده و بیش از 600 نفر در آن شرکت می نمایند .
استاد معظم تا کنون سه دوره کامل اصول و هر دوره در 6 سال، تدریس نموده و هم اکنون چهارمین دوره آن را پشت سر می نهد.تقریرات این درسها بسیار است و یک دوره کامل آن در 4 جلد به نام المحصول فی علم الأصول به چاپ رسیده است.نیز جناب ایشان در طول بیش از 20 سال تدریس منظم خارج فقه، تا کنون مباحث مختلفی را بحث نموده است که عبارتند از: کتب زکات، حدود، دیات، قضاء، مضاربه (دو بار)، مکاسب محرمه، خیارات، ارث، طلاق، نکاح، خمس وبسیاری از فضلای حوزه به ضبط افادات استاد پرداخته اند، که برخی از آنها نیز به چاپ رسیده است .همچنین استاد سالیان درازی کتاب عمیق اسفار را برای گروه بسیاری تدریس نموده است که پاره ای از آنان اکنون خود از اساتید فلسفه به شمار می روند.ایشان به غیر از تدریس منظم فقه، اصول و فلسفه در حوزه علمیه، سالیان دراز به آموزش عقاید، رجال، درایه، تاریخ اسلام و تشیع، ملل و نحل، تفسیر و ادبیات پرداخته و در هر یک از آنها آثار مفید و متعددی را به جامعه اسلامی تقدیم نموده است.
شیوه تدریس
استاد سبحانی هماره سر وقت (بدون اندکی تأخیر) در جلسه درس حاضر می شود و با بیانی شمرده و منظم به القای دروس فقه و اصول و عقاید می پردازد.ایشان در آغاز، دورنمایی از بحث را ترسیم می کند و آنگاه به تفصیل، موضوع مورد بحث را توضیح می دهد.وی به هنگام نقل گفتار صاحب نظران از محققان پیشین تا محققان معاصر، از آنان تکریمی شایان می کند و در عین حال، با دقت و ژرف نگری سخن آنان را نقد می کند.جلسات درس ایشان، بخصوص فقه آمیزه ای از پند و اندرز و اخلاق و تاریخ است و به خوبی به اشکالات شاگردان (هر چند سست باشد) گوش فرا داده و با متانت و بردباری به پاسخ آنان می پردازد.ایشان در درس بر زیبا نویسی و رعایت نکات ادبی و ویرایشی تأکید فراوان می نماید و بسیار می گوید: این جا را از اول سطر بنویسید و این مطلب را با رعایت فاصله از مطلب پیشین جدا سازید.نیز تا مدتی پس از درس، نشسته و برای شنیدن پرسشهای دیگران و پاسخ بدانها درنگ می کند.دفاتر شاگردان خود را گرفته و آنان را به بهتر نویسی راهنمایی می کند و در روزهای چهارشنبه به شرح حدیثی از ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین نیز می پردازد.
استاد برخی از نوشتارهای شاگردانش در فقه، اصول، کلام و تاریخ را (که درسهای او را به نگارش در آورده اند) مطالعه کرده و با تصحیح برخی از مطالب آن، آنها را به دست چاپ سپرده و از این رهگذر آنان را مورد تشویق قرار می دهد.استاد در درس فقه به تتبع گفتار فقها و دقت در آنها، تحقیق در رجال مسند احادیث و دقت در فهم روایات می پردازد و در درس اصول با تکیه بر متن «کفایة الاصول» گفتار اصولیان را به نقد می کشد.هم اکنون بسیاری از شاگردان فرهیخته ایشان از مدرسین حوزه علمیه، مؤلفین کتابهای اسلامی، اساتید دانشگاه، قضات دادگاهها، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و ائمه جمعه و جماعات کشور به شمار می روند.
شرکت در تأسیس مجله مکتب اسلام
در سالهای 1337 و 1338 ش خلأ فکری بر جوانان کشورمان حاکم بود و غالب محلات کشور وابسته به دولت فاسد بودند و کمتر مجله ای بود که به طور مستقیم و غیر مستقیم به تخریب بنیانهای اخلاقی و فرهنگی نپردازد.از همین رو استاد و گروهی از فضلای حوزه (9) تصمیم گرفتند تا شالوده بنای یک مجله وزین فکری اسلامی را بریزند، و اینچنین بود که مجله «درسهایی از مکتب اسلام» تأسیس شد.
روزهای نخست تصور نمی رفت که مجله مزبور تا این اندازه مورد استقبال جامعه مذهبی کشورقرار گیرد، اما به مرور زمان مجله سراسر ایران را فرا گرفت و در برخی اوقات با تیراژ بیش از صد هزار منتشر گردید.استاد در این مجله با نگارش تاریخ اسلام و تفسیر قرآن آثار ماندگاری از خویش به یادگار نهاد و هم اکنون نیز صاحب امتیاز آن بوده و مجله تحت سر پرستی ایشان به حیات علمی خود ادامه می دهد.
شرکت در تدوین قانون اساسی
استاد معظم حضرت آیت الله سبحانی از روز نخست در مبارزات حق طلبانه روحانیت بر علیه رژیم فاسد شرکت داشت و نامش هماره در ذیل اعلامیه های مدرسین حوزه علمیه قم دیده می شد .ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی (که ثمره شیرین مجاهدات روحانیت و مردم مسلمان ما بود) برای شرکت در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی، احساس وظیفه نمود و به امر و ترغیب امام خمینی قدس سره از استان آذربایجان شرقی کاندید شد و با آرای میلیونی مردم استان (به عنوان نماینده اول) انتخاب شد.در تنظیم قانون اساسی (هم از نظر تعبیر و هم از نظر محتوا) تأثیر بسزایی داشت و مرحوم آیت الله شهید دکتر بهشتی رسما از تریبون مجلس از دقت و ژرف نگری ایشان تقدیر به عمل آورد.
بنیانگذار تفسیر موضوعی قرآن
از هنگامی که پایه مجله مکتب اسلام گذاشته شد، نگارش تفسیر قرآن بر عهده حضرت آیت الله سبحانی قرار گرفت و استاد در طول سالیان متمادی به نگارش تفسیر قرآن پرداخت و از این رهگذر به ترجمه و توضیح سوره های: توبه، رعد، فرقان، لقمان، حجرات، حدید، صف و منافقین توفیق یافت.در خور ذکر است که استاد پس از گذشت زمانی چند به ضرورت تفسیر موضوعی قرآن پی برد و به این نتیجه رسید که: قرآن مجید در موضوعات گوناگون به بحث و بررسی پرداخته است، اما آیات هر موضوع، در محل واحدی گرد نیامده و چه بسا آیات یک موضوع در سوره های مختلف پخش شده است و نتیجه گیری کلی از آیات قرآنی درباره هر عنوان، در گرو آن است که آیات در جای واحدی جمع آوری شود و آنگاه با ملاحظه مجموع آیات، و احیانا با پرتو گیری از تبیینات حضرات معصومین علیه السلام، دیدگاه قرآن مشخص شود.البته نخستین کسی که این باب را به روی ما و دانشمندان گشود، مرحوم علامه مجلسی است که در کتاب ارزشمند بحار الانوار در هر باب، آیات آن را گرد آورده و به صورت کوتاه (مانند تفسیر بیضاوی و یا طبرسی) تفسیر نموده است.
استاد در این راستا به بررسی و تفسیر آیات عقاید اسلامی پرداخت و در این مورد تفسیر بی همانند «مفاهیم القرآن» را در 7 جلد به رشته تألیف کشید، که از همان زمان انتشار مورد تقدیر دانشمندان جهان اسلام قرار گرفت.برخی از کسانی که بر این کتاب تقریظ نگاشته اند عبارتند از حضرات آیات: سید محمد باقر صدر، علامه طباطبائی، شیخ محمد تقی شوشتری، محمد جواد مغنیه، سید مرتضی عسکری و دیگران.
استاد بزرگوار پس از چندی به نیاز شدید جامعه فارسی زبان به این گونه تفاسیر آگاه شد و بر آن شد تا با استفاده از کتاب فوق، نخستین تفسیر موضوعی قرآن به زبان فارسی را نگارش دهد که به فضل الهی به نوشتن کتاب «منشور جاوید قرآن» ، توفیق یافت که تاکنون 14 جلد آن در تفسیر موضوعات مختلف قرآن مجید چاپ و منتشر شده است.
پاسخ به پرسشهای دینی
از بدو تأسیس مجله مکتب اسلام، پرسشهای مختلفی از سوی جوانان و دانشجویان به دفتر مجله می رسید که خواهان پاسخ بودند.لذا ستونی در مجله با نام «پرسش و پاسخ» گشایش یافت که به سؤالهای علمی و دینی مردم پاسخ می داد.جواب این سؤالها از آغاز بر عهده حضرت آیت الله سبحانی و حضرت آیت الله مکارم شیرازی بود، که بعدها در 4 جلد با نام «پرسشها و پاسخها» چاپ و منتشر شد.پس از آن نیز پرسشهای گوناگونی از نقاط مختلف کشور و نیز مراکز فرهنگی اسلامی جهان به دست حضرت استاد می رسید که خود باعث بر تألیف کتاب ارزنده «پرسشها و پاسخها» از سوی ایشان شد.هم اینک نیز ایشان به طور مرتب به پاسخگویی مشکلات دینی مردم می پردازد و شبهه زدایی از اذهان جوانان را یکی از مهمترین وظایف خویش می داند و معتقد است که باید مرکزی منظم برای رفع اشکالات دینی مردم به وجود آید.پرسشهایی که در این کتاب پاسخ گفته شده است، بیشتر پرسشهای کلامی و فلسفی، تاریخی، تفسیری، اجتماعی می باشد و خود نوعی دائرة المعارف به شمار می رود.
دگرگونی در برنامه درسی حوزه
پس از انقلاب اسلامی، ضرورت تحول و دگرگونی در برنامه های درسی حوزه و دانشگاه بیش از پیش احساس شد و برای رفع نیاز طلاب و دانشجویان مراکزی تأسیس گردید.شورای مدیریت حوزه علمیه قم برای پر کردن خلأهای نظام درسی حوزه به فکر تدوین متون آموزشی در برخی از رشته های علوم اسلامی بر آمد، و برای این کار از فکر و اندیشه استاد معظم حضرت آیت الله سبحانی بهره گرفت.استاد نیز در مدتی در 4 رشته از علوم اسلامی: رجال، عقاید، فرق و مذاهب دست به تألیف کتاب زد، که به تصدیق اهل فن هر یک از آنها در نوع خود بهترین است.در رشته عقاید، کتاب «المحاضرات فی الالهیات» را در 4 جلد، و در باب مذاهب اسلامی نیز کتاب وزین «بحوث فی الملل و النحل» را در 7 جلد به رشته نگارش درآرود، که هم اینک همراه دو کتاب دیگر ایشان («کلیات فی علم الرجال» و «اصول الحدیث و أحکامه») جزو کتابهای درسی رسمی طلاب و فضلای حوزه علمیه قرار گرفته و چند بار نیز ترجمه و تلخیص گردیده است کتاب وزین «الالهیات» مبسوطترین و مشروحترین کتاب کلامی است که به آرای دیروز و امروز متکلمان اسلامی نظر دارد و دقت در کتاب ارجمند «بحوث فی الملل و النحل» نشانگر رنج بسیار مؤلف در تدوین این کتاب است که با مراجعه به مصادر گوناگون به نگارش عقاید پرداخته و در نوشتن عقاید هر فرقه ای، به کتابهای خود آنها مراجعه کرده و به نقل قول دیگران اکتفا نکرده است.
تأسیس مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق علیه السلام
مجله وزین آینه پژوهش (10) پیرامون این مؤسسه عظیم چنین نگاشته است:
«آنان که در تقسیم سالهای طولانی تحقیق، سهم زیادی از زمان را در راه دستیابی به مآخذ و منابع سپری کرده اند همواره می اندیشند که اگر این فرصتها از دست نمی رفت چه نتایج سودمندی می توانست داشته باشد.استاد آیت الله جعفر سبحانی که توفیق داشتند از هیجده سالگی قلم بزنند و در وادی تحقیق و نگارش گام بردارند، در طول 48 سال، گرانی آنچه را که در دست یافتن به مآخذ و منابع از دست می رود به خوبی احساس کردند، و همواره به تأسیس مرکزی ویژه محققین و مؤلفین می اندیشیدند که در آن بتوان بدون طی مراحل دست و پاگیر، به مخزن کتابخانه مراجعه مستقیم کرد و به دور از جار و جنجال روز مرگیها، در سالن مطالعه آن یا اتاقهای مخصوص مؤلفین و محققین به تألیف و تحقیق پرداخت.با پیروزی انقلاب اسلامی ایران زمینه تحقق این اندیشه فراهم شد و با همت بلند و تلاش پیگیر ایشان و همراهی جمله ای از فرهنگدوستان نخستین گام یعنی هسته مرکزی مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق علیه السلام در سال 1359 ش تأسیس و در روز عید غدیر افتتاح شد.
این مؤسسه که با انگیزه فراهم آوردن کتابخانه ای ویژه برای محققین و مؤلفین تأسیس شد، بنا بر مقتضیات زمان و احساس نیازهای اساسی دیگر، مواردی چند را به دستور کار خود افزود که فشرده آن عبارت است از:
1.تربیت و آموزش استعدادهای جوان برای تحقیق در مسائل اسلامی، بویژه تفسیر، حدیث و عقاید،
2.احیای متون اسلامی و تحقیق بر روی آثار بزرگان شیعه،
3.نقد آثار روز درباره اسلام،
4.پاسخ به سؤالات دینی،
5.انتشار جزوه های مختصر در زمینه مسائل اسلامی.
بعد از تشکیل هسته مرکزی، با احساس نیاز به توسعه بیشتر مرکز، توجه عاشقان رشد و اعتلای فرهنگ اسلامی، از جمله حضرت امام خمینی قدس سره به آن جلب شد و ساختمان جدید مرکز در زمینی به مساحت دو هزار متر مربع احداث گشت.
این مرکز دارای مخزن بزرگ کتابخانه و سالن مطالعه وسیع و مجهز است.اتاقهای مخصوص محققین و مؤلفین در طبقه سوم آن قرار دارد و آخرین طبقه آن دارای دو کلاس بزرگ و مجهز برای کارهای آموزشی است.
محققینی که به تنهایی مشغول تحقیق و تألیف هستند از سالن مطالعه عمومی کتابخانه که محیطی بسیار آرام است استفاده می کنند.آنان بدون مراجعه به کتابدار می توانند خود وارد مخزن کتابخانه شوند و در قسمتهای مختلف آن، جدا از دست یافتن به منبع مورد نیاز، با منابع دیگری در زمینه کار خود آشنا شوند.آن دسته از محققینی که به طور گروهی بر روی اثری کار می کنند، اتاقی ویژه دارند.گروهی از محققین زیر نظر مستقیم استاد جعفر سبحانی به تحقیق می پردازند و کسانی نیز به کار خود مشغول هستند و از امکانات مؤسسه استفاده می کنند، کافی است موضوع مورد تحقیق، اسلامی باشد و محقق، شرایط اولیه تحقیق را داشته باشد.
کتابخانه مرکز که شامل مجموعه ای از کتب مرجع و مصادر اولیه است، حدود 24 هزار جلد کتاب دارد که بخش اعظم آن، کتابخانه استاد جعفر سبحانی (مد ظله العالی) بوده که به مرکز اهدا شده است.اگر محققی از خارج از کشور و یا از شهرستانهای ایران برای تحقیق در موضوعات اسلامی به قم بیاید، می تواند در طول مدت تحقیق میهمان مؤسسه باشد و از امکانات آن استفاده نماید.
در بخش احیای آثار پیشینیان، تصحیح و تحقیق کتب خطی قبل از قرن هفتم در دستور کار قرار دارد که برخی از آثار چاپ شده همراه با مقدمه ای گسترده و خواندنی از حضرت استاد عبارتند از: .المهذب نوشته ابن براج طرابلسی (400 481 ق) در 2 جلد و دو مقدمه جداگانه.
2.الجواهر نوشته همو.
3.الجامع للشرائع نوشته یحیی بن سعید حلی (600 681 ق) .
4.العمدة نوشته ابن بطریق حلی (523 600 ق) .
5.اصباح الشیعة بمصباح الشریعة نوشته قطب الدین کیدری (قرن 6 هجری) .
6.قاعدة ضمان الید نوشته شهید شیخ فضل الله نوری (ش: 1327 ق) .
7.الاحتجاج نوشته احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی (م ح 550 ق) در 2 جلد.
8.رجال نجاشی نوشته ابو العباس احمد بن علی نجاشی کوفی (372 450 ق) در 2 جلد.
9.اشارة السبق نوشته حلبی.
10.اقطاب الدوائر (در تفسیر آیه تطهیر) نوشته شیخ عبد الحسین (از علمای عصر صفوی) .
11.ابانة المختار فی أحکام الخیار نوشته شیخ الشریعه اصفهانی (1266 1339 ق) .
12.غنیة النزوع تألیف ابن زهره حلی (511 585 ق) .
هم اکنون جمعی از محققین زیر نظر ایشان مشغول تألیف تاریخ فقه و فقها هستند.آنچه در این مجموعه مورد نظر است اثبات عدم انقطاع میان فقه شیعه و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است...» .
این مؤسسه به غیر از کتابخانه، دارای حروفچینی پیشرفته کامپیوتری (لاینوترونیک)، اتاقهای محققین، اتاقهای درس، سلف سرویس و اتاق اطلاع رسانی و تکثیر نیز می باشد.
ایجاد رشته تخصصی کلام اسلامی
از زمانی که پایه تأسیس رشته های تخصصی: تبلیغ، تفسیر و کلام در حوزه علمیه قم گذاشته شد، سرپرستی این رشته به عهده حضرت آیت الله سبحانی نهاده شد و ایشان با کمال دلسوزی به سرپرستی دانشجویان و داوطلبان این رشته پرداخته است.
آموزش این رشته و تخصص آن در آن چهار سال به طول می انجامد و ارزش علمی آن برابر دکترا است.دانشجویان پس از چهار سال برنامه فوق تخصصی دارند و سرانجام تدریس کتابهای فلسفی و کلامی را بر عهده می گیرند.
نیز وسیله استاد، مجله علمی کلام اسلامی انتشار یافت که خود سرفصل جدیدی در مجلات علمی کشورمان به شمار می رود.هم اکنون 19 شماره از این فصلنامه به چاپ رسیده است.
دفاع از کیان تشیع
استاد معظم حضرت آیت الله سبحانی از دیر زمان به دفاع از باورهای عقیدتی شیعه پرداخته و در این راستا کتابهای فراوانی را به نگارش در آورده است.وی اولین گام را با نگاشتن کتاب «تفسیر صحیح آیات مشکله قرآن» در نقد کتاب «تفسیر آیات مشکله قرآن» برداشت و پس از آن با احساس ضرورت، به نقد کتاب محرف و مشوه «32 سال» پرداخت.در سالهای بعد برای روشن ساختن عقاید شیعه برای غیر شیعیان و تفهیم علمی آن برای دیگران به نوشتن کتابهایی پیرامون مسئله امامت، خلافت پیامبر، بداء، توسل، شفاعت، رجعت، امامان دوازده گانه، مجموعه اعتقادات شیعه، شخصیتهای شیعی و نقش فرهنگ شیعی در پیشبرد تمدن اسلامی و تاریخ تشیع پرداخت و الحق در این راستا به خوبی از عهده بر آمده است.جزاه الله عن الإسلام و أهله خیر الجزاء.
مبارزه با وهابیگری
از آن روز که نغمه شوم وهابیت در سرزمین اسلامی حجاز طنین افکند و پیروان متحجر و خشک سر آن به حمله و سرکوب دیگر مذاهب اسلامی پرداختند، عده بسیاری از دانشمندان بزرگ مسلمان به نقد و رد این آیین پوشالی پرداختند و به خوبی از عهده بر آمدند.یکی از آنان که در سالیان اخیر به مبارزه ای پیگیر با عقاید خرافی آنان پرداخته و کتابهایش موج جدیدی از بیدارگری اسلامی را در کشورهای مسلمان ایجاد نموده، حضرت آیت الله جعفر سبحانی است.ایشان با تألیف کتابهایی نظیر: الوهابیة فی المیزان، آیین وهابیت، التوحید و الشرک فی القرآن الکریم، الشفاعة و مفهومها، التوسل، خرافات و ترهات این دسته بی منطق را روشن ساخته و بسیاری را از خطر گمراهی بازداشته و سبب هدایت گروه بیشماری از جوانان متدین (به خصوص در مغرب و سودان) گردیده و موجب صیانت آنان از فرو افتادن به دامان وهابیت شده است (که این امر از تقدیر برنامه هایی که برای استاد فرستاده شده، هویدا است)
تقدیر از علما و دانشمندان
حضرت آیت الله جعفر سبحانی به دانشمندان و عالمان راستین شیعه عشق می ورزد و از خدمات دینی آنان تجلیل و تکریم بسیار می نماید.ایشان از هنگام تأسیس مجله «مکتب اسلام» (به سال 1338 ش) تا کنون به شرح حال دانشمندانی که بدرود حیات می گویند، پرداخته است، که اگر تمام آن مقالات در مجموعه ای گرد آوری شود خود کتابی بزرگ خواهد شد.
نیز ایشان برای هر یک از عالمانی که از دنیا می روند نماز لیلة الدفن می خواند، خود را مقید به شرکت در تشییع جنازه ایشان می داند و آنان را در ثواب قرائت و ختم قرآن هر ماهه خویش شریک می گرداند.
ایشان از سر ترویج علم و دانش بر بسیاری از کتابهای معاصران و پیشینیان خود مقدمه نگاشته و برخی از کتابهایش مانند: تهذیب الاصول را به بعضی از عالمان اهدا نموده، و بر دهها کتاب که از سوی نویسندگان جوان حوزه علمیه نگاشته شده، تقریظ نوشته است.کتابخانه ارزشمند خویش را برای استفاده دیگر محققان و مؤلفان، وقف مؤسسه امام صادق علیه السلام نموده و ساعتها وقت خود را در اختیار آنان می نهد و هم به هنگام نقل و نقد گفتار عالمان در درس خویش از آنان با احترام بسیار یاد می کند و با فروتنی به رد سخن ایشان می پردازد .
شرکت در مجامع فرهنگی
استاد آیت الله سبحانی به عنوان یکی از چهره های شاخص اندیشمند حوزه علمیه قم در قسمتی از کنگره های علمی داخلی و بیشتر مجامع علمی خارجی شرکت جسته و در تمام آنها به ایراد سخنرانی و ارائه مقاله پرداخته است.ایشان به عنوان رئیس کنفرانس علوم و مفاهیم قرآن برگزیده شده و در کنگره هایی مانند: کنگره جهانی امام رضا علیه السلام (4 بار)، کنفرانس وحدت اسلامی (7 بار)، کنفرانس تقریب مذاهب، کنگره جهانی شیخ مفید، کنگره نهج البلاغه، کنگره جهانی شیخ انصاری، سمینار بزرگداشت علامه طباطبایی (در تبریز و کازرون)، سمینار نماز و کنفرانس اسلام و مسائل پزشکی و غیره در ایران شرکت فعال داشته است.
او در بسیاری از کنگره ها (که شرکت کنندگان عرب زبان بسیارند) مقید است به عربی فصیح سخن گوید و پیوسته تذکر می دهد که یک دانشمند اسلامی باید بر زبان عربی تسلط کافی داشته باشد، هم درست بنویسد و هم صحیح بخواند و سخن گوید.وی در نگارش عربی می کوشد که مانند دیگر ادیبان عرب قلم زند و در این راه رنج بسیار بر خود می پسندد و مطالعه آثار ادیبان معاصر عرب را در یکی از کارهای همیشگی خود قرار داده است و لذا بیشتر کتابهایش در لبنان تجدید چاپ شده و در سطح کشورهای عربی منتشر شده و مورد استقبال اندیشمندان عرب قرار گرفته است.
تألیفات
استاد معظم حضرت آیت الله سبحانی در طول سالیان دراز تدریس، تربیت شاگردان بسیار، بزرگداشت شعایر دینی، سخنرانی در مجامع فرهنگی، نگارش مقالات متعدد در مجلات معتبر علمی، مصاحبه های فراوان، تبلیغ ارزشهای مذهبی، بنیاد مؤسسات تحقیقاتی و تأسیس مجلات علمی، به تألیفات بسیار در زمینه های مختلف دینی همچون: تفسیر، حدیث، فقه، اصول، کلام، تاریخ، فلسفه، ملل و نحل، رجال، درایه، علوم ادبی، دفاع از ساحت تشیع، نقد وهابیت و موضوعات دیگر نگاشته است، که ما مهمترین آنها را به ترتیب موضوعی فهرست می کنیم:
الف: تفسیر قرآن
الف/1 (تفسیر ترتیبی) :
1.تفسیر سوره رعد به نام قرآن و اسرار آفرینش.
2.تفسیر سوره فرقان به نام سیمای انسان کامل در قرآن.
3.تفسیر سوره توبه.
4.تفسیر سوره منافقون به نام دوست نماها.
5.تفسیر سوره حدید به نام قرآن و معارف عقلی.
6.تفسیر سوره حجرات به نام سیستم اخلاقی اسلام.
..........................................................                     ............................................

..................................................                         .........................................

**کلیک کنید:(مطالب مفید)

 http://yaranesabz.com/index.php/sot-a-tasvir/2011-11-25-11-58-21/66-2011-12-01-17-42-27

از سمت چپ ، نفر دوم حضرت آیت الله   حاج شیخ  قنبر مشفق لاهیجانی می باشد که از اوائل انقلاب تا سال 1386_87   سال های طولانی مدیریت حوزه علمیه لاهیجان را برعهده داشت و  سال های طولانی با تدریس کتاب های درسی حوزوی از قبیل جامع المقدمات و کل کتاب مغنی اللبیب  وسیوطی وحاشیه ملاعبدالله وکتاب مختصر المعانی از ملاّ سعد تفتازانی و دوجلد قدیمی کتاب لمعه وبخشی از رسائل ومکاسب و...، شاگردان زیادی پرورش داد که برخی از آنها اکنون در شهر های مختلف و مراکز علمی حوزوی ودانشگاهی می درخشند ومشغول خدمات علمی وفرهنگی و...می باشند. ایشان تنها کسی بود که درشهر لاهیجان در مسجد کوشالی  به مناسبت های تبلیغی   روی منبر قبل از پرداختن به سخنرانی از روی  متن عربی کتاب تحریرالوسیله از امام خمینی ره برای مردم احکام می گفت ودر تبیین احکام شرعی واقعا مسلط بود. ایشان از وعاظ شهیر لاهیجان بوده و سخنرانی های دلنشین او که غالبا همراه با آیات وروایات بوده بسیار در دل ها ی مردم می نشست وتأثیرگذار بود. وچندین سال نیز امام جمعه موقت شهر لاهیجان بود.  بنده سال ها از محضر علمی ایشان ( یعنی در کتب حوزوی آن زمان از قبیل جامع المقدمات و  مغنی اللبیب  وسیوطی وحاشیه ملاعبدالله وکتاب مختصر المعانی  و دوجلد قدیمی کتاب لمعه وبخشی از رسائل ومکاسب) ونیز از منبر های عالمانه اش بهره بردم واز این جهت حق بزرگی بر اینجانب دارد. خداوند در دنیا وآخرت به حضرت ایشان، عزت وسعادت وسربلندی  عنایت فرماید.

تذکر: اگر یکی از عزیزان بتواند مصاحبه ای جامع وکامل از این استاد بزرگوار به عمل آورد بسیار بسیار مایه خرسندی است

روز جمعه

15خرداد 1394

برابر با هفدهم شعبان المعظم 1435 هق

شهر مقدس قم

سیداصغر سعادت میرقدیم لاهیجانی

********************************************************************

*مصاحبه(نشست دوره ای اساتید )بااستادسیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی

*********************************************************

ازسمت چپ نفر اول حضرت آیت الله   حاج شیخ  قنبر مشفق لاهیجانی می باشد

ازسمت چپ نفر اول حضرت آیت الله   حاج شیخ  قنبر مشفق لاهیجانی می باشد

از سمت چپ ، نفر دوم حضرت آیت الله   حاج شیخ  قنبر مشفق لاهیجانی می باشد

از سمت چپ ، نفر دوم حضرت آیت الله   حاج شیخ  قنبر مشفق لاهیجانی می باشد

1. 01:51 -  1394/03/16

   
2.  سایت در سیاهکل

   باسلام وادب به مدیر محترم سایت در سیاهکل وهمکاران ارجمندش.
   به محضر شریف حضرتعالی عرض می شود اگر ممکن است درباره شخصیت علمی ومعنوی حضرت آیت الله قنبر مشفق لاهیجانی که سال های طولانی خدمات ارزنده علمی ومعنوی فراوان در لاهیجان وحومه داشته مصاحبه ای با حضرت ایشان به عمل آوریدتا مورد استفاده همگانی قرارگیرد. .خداوند پاداش جزیل وخیر وبرکت در دنیا وآخرت به شما عطا فرماید.

   بنده به همین مناسبت مختصری درباره حضرت آیت الله قنبرمشفق لاهیجانی تقدیم می دارم:

   حضرت آیت الله حاج شیخ قنبر مشفق لاهیجانی یکی از شخصیت های علمی ومعنوی در شهر لاهیجان می باشد که از اوائل انقلاب تا سال 1386_87 سال های طولانی مدیریت حوزه علمیه لاهیجان را برعهده داشت و سال های طولانی با تدریس کتاب های درسی حوزوی از قبیل جامع المقدمات و کل کتاب مغنی اللبیب وسیوطی وحاشیه ملاعبدالله وکتاب مختصر المعانی از ملاّ سعد تفتازانی و دوجلد قدیمی کتاب لمعه وبخشی از رسائل ومکاسب و…، شاگردان زیادی پرورش داد که برخی از آنها اکنون در شهر های مختلف و مراکز علمی حوزوی ودانشگاهی می درخشند ومشغول خدمات علمی وفرهنگی و…می باشند. ایشان تنها کسی بود که درشهر لاهیجان در مسجد کوشالی به مناسبت های تبلیغی روی منبر قبل از پرداختن به سخنرانی از روی متن عربی کتاب تحریرالوسیله از امام خمینی ره برای مردم احکام می گفت ودر تبیین احکام شرعی واقعا مسلط بود. ایشان از وعاظ شهیر لاهیجان بوده و سخنرانی های دلنشین او که غالبا همراه با آیات وروایات بوده بسیار در دل ها ی مردم می نشست وتأثیرگذار بود. وچندین سال نیز امام جمعه موقت شهر لاهیجان بود. بنده سال ها از محضر علمی ایشان ( یعنی در کتب حوزوی آن زمان از قبیل جامع المقدمات و مغنی اللبیب وسیوطی وحاشیه ملاعبدالله وکتاب مختصر المعانی و دوجلد قدیمی کتاب لمعه وبخشی از رسائل ومکاسب) ونیز از منبر های عالمانه اش بهره بردم واز این جهت حق بزرگی بر اینجانب دارد. خداوند در دنیا وآخرت به حضرت ایشان، عزت وسعادت وسربلندی عنایت فرماید.

   تذکر: اگر یکی از عزیزان بتواند مصاحبه ای جامع وکامل از این استاد بزرگوار به عمل آورد بسیار بسیار مایه خرسندی است

   روز جمعه

   15خرداد 1394

   برابر با هفدهم شعبان المعظم 1435 هق

   شهر مقدس قم

   سیداصغر سعادت میرقدیم لاهیجانی

3. **کلیک کنید:(مطالب مفید)
   
   

   • دیدار امام جمعه سیاهکل و...با حضرت آیت الله قربانی
   • حجت الاسلام حسین یوسف زاده گیلانی
   • مصاحبه(نشست دوره ای اساتید )بااستادسیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی
   • حضرت آیت الله حاج شیخ قنبر مشفق لاهیجانی
   • نشست صمیمی با طلاب وفضلاء لاهیجانی مقیم قم 1392
   • حوزه علمیه ومفاخر لاهیجان
   • پانزده نکته برای مبلّغین و سخنوران
   • استادمحققی لاهیجی،مؤسس مسجدامام علی ع درهامبورگ آلمان
   • حجت الاسلام سید رحمت الله کیایی لاهیجانی
   • پانزده نکته برای مبلّغین و سخنوران
   • 
     

     ***نسیم معرفت***

4. 
   http://nasimemarefat.parsiblog.com/

زندگی یعنی: بخند هر چند که غمگینی.ببخش هرچند که مسکینی . فراموش کن هرچندکه دلگیری . آری اینگونه بودن زیباست هرچند که آسان نیست......

*****************************************************************************************************

**باد با چراغ خاموش کاری ندارداگر در سختی هستی , بدان که روشنی . . . (از ویلیام شکسپیر ،شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلیسی)

***نسیم معرفت***

مصاحبه(نشست دوره ای اساتید )بااستادسیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی

زندگی یعنی: بخند هر چند که غمگینی.ببخش هرچند که مسکینی . فراموش کن هرچندکه دلگیری . آری اینگونه بودن زیباست هرچند که آسان نیست......

*****************************************************************************************************

**باد با چراغ خاموش کاری ندارداگر در سختی هستی , بدان که روشنی . . . (از ویلیام شکسپیر ،شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلیسی)

***نسیم معرفت***

پانزده نکته برای مبلّغین و سخنوران

استان گیلان - مهدی مهدوی لاهیجی

آیت‌الله حاج شیخ مهدی مهدوی لاهیجانی (مهدی لاهیجی)، از مشاهیر لاهیجان، در شب جمعه نیمه شعبان المعظم سال 1313 ه. ق. در نجف اشرف متولد شد و به اتفاق خانواده به لاهیجان مهاجرت کرد. او مجددا به نجف بازگشت و تحصیلاتش را در آنجا به پایان رساند. او از شاگردان مبرز آقاضیاءالدین عراقی وآیه‌الله اصفهانی و آیه‌الله نائینی وایه لله شیخ شعبان دیوشلی گیلانی و آیه لله شیخ عبدالحسین رشتی و علا مه محمد جواد بلاغی وایه لله محمدحسین کاشف الغطاوشیخ مرتضی طالقانی ومیرزااقااستهباناتی و از همدرسان آیه‌الله العظمی مرعشی نجفی بود. او در دوران رضاشاه از نجف به لاهیجان آمد و به کمک مردم مدارس متروکه جامع و شعربافان را بازسازی کرد. بازگشت دوباره آیه‌الله لاهیجانی از نجف به تهران با فعالیتهای کمونیست‌ها، نیروهای بیگانه و جنبش‌های سکولار در گیلان و مبارزه با حکومت پهلوی همزمان بود که راهنمایی‌های او در شکل گیری اعتراضات موثر بود. او در قیام 15 خرداد 1342 نیز دستگیر شد. سرانجام در روز جمعه 21 صفر سال 1413 هجری قمری درگذشت و در جوار برادرش ایت الله محمد مهدوی لاهیجی در حسینیه مدرسه دینی جامع لاهیجان به خاک سپرده شد. البیع واَلمُعامله و حواشی برعُروةُ الوُثقی و قاعده تجاوز و فراغ از آثار اوست. آیه‌الله محمد مهدوی لاهیجی برادر اوست. آیت الله شیخ مهدی مهدوی لاهیجانی در نیمه شعبان 1313 ق در نجف اشرف در بیت تقوا و فضیلت، دیده به عالم هستی گشود و در سال 1315 ق همراه والدین خویش به زادگاه پدری اش (لاهیجان) مراجعت نمود. وی قرائت قرآن و ادبیات فارسی را از میرزا کاظم لاهیجی، مقدمات علوم حوزوی و علوم ریاضی را نزد شیخ عبدالحسین کوشالی، شیخ بهایی لاهیجی، سید عبدالرحیم درگاهی و سید اسدالله کسیمی وپدرش ایت الله شیخ حسین مهدوی در لاهیجان آموخت. او سپس به رشت آمد و نزد شیخ اسماعیل رشتی، سید مهدی لشت نشایی و شیخ عبدالرحیم کوچصفهانی تلمذ نمود. وی در سال 1327 ق در 14 سالگی به نجف اشرف هجرت نمود و معالم را نزد شیخ علی اکبر خوانساری و شرح لمعه را نزد شمس کرمانشاهی فراگرفت. مهدوی، اصول را نزد شیخ حبیب اردبیلی و مکاسب را نزد میرزا احمد آشتیانی، کفایه را نزد شیخ عبدالحسین رشتی دروس خارج را از بسیاری از بزرگان مانند آیات عظام: سید محمد فیروزآبادی، سید میرزا آقا اصطهباناتی، شیخ شعبان گیلانی، میرزا حسین نایینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی و سید جمال گلپایگانی تلمذ نمود. وی عقاید، عرفان، تفسیر و حکمت را نزد آیات: شیخ مرتضی طالقانی، ابوالحسن مشکینی، طلوعی اشکوری، شیخ محمدجواد بلاغی، شیخ محمدحسین کاشف الغطا، شیخ محمدکاظم شیرازی و... فراگرفت و با موفقیت به درجه عالیه اجتهاد نائل آمد. او با کسب چهارده اجازه اجتهاد و به دنبال یک بیماری طولانی و سخت به قصد زیارت امام هشتم علیه‌السلام به ایران سفر کرد و بعد از زیارت، به لاهیجان عزیمت نمود. این عالم بزرگوار با توصیه بستگان، دوستان و عالمان شهر، تا آخر عمرش در لاهیجان سکونت گزیدو نسبت به احیای حوزه علمیه طلاب وتدریس وتربیت شاگردان واقامه جماعت وسایر خدمات دینی وعلمی ورفع مشکلات اجتماعی وحل وفصل مسایل مردم همت گماشت . از استادان بزرگی که ایشان داشتند چنین استنباط می‌شود که وی با نظرات و عقاید آنان کاملاً آشنا و به حق از مجتهدان مسلم و مشهور زمان خود در گیلان بوده است. وی با این که عمر طولانی داشت، مبانی فقه و اصول از خاطرش بیرون نرفت و همواره در مناظرات، سخن برای گفتن داشت. سال ورود ایشان به ایران 1316 ش. در عصر خفقان رضاخانی بوده است. وی در همان عصر، مدارس دینی و مساجد را تعمیر کرد و موقوفات شهر را احیا نمود. او اولین سخنرانی روشنگرانه و هشدار دهنده‌اش را در لاهیجان، در حالی ایراد کرد که حکومت رضاخان نه تنها از تبلیغات دینی و ارشاد امت اسلامی جلوگیری به عمل می‌آورد؛ بلکه هرگونه فعالیت‌های دینی را نیز به شدت سرکوب می‌کرد. وی در بهبوهه انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی قدس سره برای پیوستن به عالمان متحصن در تهران - که از همه جای ایران شرکت داشتند - به همراه آیات سیدمحمودضیابری وسید حسن بحرالعلوم به سمت تهران حرکت نمودند که در رودبار دستگیر و چند ماهی در قزل قلعه زندانی شدند. از آثار باقی مانده او عبارتند از: حقیقة البیع والمعاملة؛- قاعده تجاوز و فراغ؛- حواشی بر رسائل؛- مکاسب و عروة الوثقی؛- بازسازی و احیاء مدرسه علمیه جامع لاهیجان؛- بازسازی مدرسه دینی شعربافان لاهیجان؛- بازسازی مسجد جامع؛- احداث حسینیه جامع و...- وی در لاهیجان به «حاج شیخ» شهرت داشت و این عنوان، لقبی بود که به خاطر برجستگی علمی و درخشندگی بحث‌های فقهی معظم‌له از سوی عالمان اعلام و مراجع عظام نجف اشرف به ایشان داده شد که بعدها در ایران به خصوص لاهیجان به همین عنوان شهرت یافت. وی هیچ گاه از سهم امام استفاده نکرد. شرح خدمات و فعالیت‌های علمی، سیاسی و اجتماعی وی در این مقاله نمی‌گنجد. آیت الله مهدوی در روز جمعه، 21 صفر سال 1413 ه. ق در 100 سالگی از دنیا رفت و پیکر پاکش با تشییع کم نظیری در کنار برادرش آیت الله حاج شیخ محمد مهدوی، در حسینیه جامع لاهیجان دفن گردید.

***نسیم معرفت***

http://www.negahmedia.ir/media/show_pic/45121

***نسیم معرفت***

معارفه امام جماعت مسجد جامع دیزبن لاهیجان

با حضور رئیس اداره تبلیغات اسلامی لاهیجان و مسئولین محلی، امام جماعت مسجد جامع دیزبن، معرفی و فعالیت خود را آغاز کرد.

به گزارش روابط عمومی اداره کل تبلیغات اسلامی گیلان، حجت‌الاسلام عباس صباحی رئیس اداره تبلیغات اسلامی لاهیجان در این مراسم طی سخنانی گفت:  با توجه به انجام فعالیت های خوب و تأثیر گذار و با توجه با اینکه مبلغین اعزامی در مناسبت های مختلف در این مسجد حضور داشتند، جای یک  روحانی دائمی به منظور برنامه ریزی منسجم تر فعالیت ها در مسجد خالی بود.

رئیس اداره تبلیغات اسلامی لاهیجان در ادامه با بیان اینکه انجام فعالیت های فرهنگی خوب و تأثیر گذار در مساجد نیاز به وجود روحانیون مجرب و با استعداد دارد، تصریح کرد: حجت‌الاسلام محسن علی نژاد از روحانیون مجرب وفعال است.

دبیر ستاد رسیدگی به امور مساجد لاهیجان، آگاهی بخشی دینی و احیاء و اشاعه فرهنگ اسلامی را از جمله وظایف روحانیون عنوان کرد و ابراز داشت:   تعامل وهمکاری اعضای هیئت امناء با روحانی  باعث رونق کار تبلیغی و فرهنگی مسجد و محل تبلیغ خواهد شد.

لازم به ذکر است، برگزاری دو وعده نماز در روز، قرائت دعای کمیل در شب های جمعه، دعای ندبه صبح های جمعه و زیارت عاشورا درروزهای دوشنبه و چهار شنبه، پاسخ به سئوالات احکام و دیگر سئوالات دینی از جمله فعالیت های حجت‌الاسلام علی نژاد امام جماعت مسجد جامع دیزبن است.

***نسیم معرفت***

http://www.ido.ir/news/?id=187946

 لاهیجان نیوز» گیلان » تصاویر کمتر دیده شده از آیت الله محمدی گیلانی

به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، آیت‌الله محمد محمدی گیلانی در سال 1307 در روستای دعوی سرا از توابع شهرستان رودسر در استان گیلان به دنیا آمد و در سال 1323 همزمان با تاسیس حوزه علمیه رودسر توسط سید محمدهادی روحانی به حوزه علمیه رودسر رفت و جامع المقدمات را فرا گرفت. در سال 1325 به حوزه علمیه قم رفت و به تکمیل دروس ادبیات و فراگیری دروس دوره سطح پرداخت.

با پایان یافتن دوره سطح، به درس خارج آیت‌الله بروجردی راه یافت و در مدت 12سال کتاب صلوه را به اتمام رساند، به موازات آن در درس اصول امام خمینی (ره) نیز حضور پیدا کرد.

آیت‌الله بروجردی، علامه سید محمدحسین طباطبایی و حضرت امام خمینی (ره) از استادان آیت الله محمدی گیلانی بودند و کتاب‌های قضا و قضاوت در اسلام، امامت و خلافت در کتاب و سنت، قرآن و سنن الهی در اجتماع بشر و ترجمه کتاب شفا ابوعلی سینا از آثار این استاد برجسته حوزه علمیه است.

وی از مبارزان انقلاب اسلامی و از یاران نزدیک امام خمینی (ره) بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ریاست دادگاه انقلاب، دیوان عالی کشور، نماینده مردم تهران در سه دوره مجلس خبرگان رهبری، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیری و عضویت در فقهای شورای نگهبان را بر عهده داشته است.

همچنین در سال 1388 به پاس سال‌ها تلاش و مجاهدت ایشان در عرصه‌های مختلف قضا نشان درجه یک عدالت به وی اهدا شد.

یک نظر برای “ تصاویر کمتر دیده شده آیت‌الله محمدی گیلانی ” ارسال شده است.

1. سیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجانی  

   تیر 19, 1393 در 1:59 ب.ظ | پاسخ دادن

   باسلام وادب واحترام:ازاینکه جناب حجت الاسلام سید حسن خمینی بر پیکر مرحوم آیت الله محمدی گیلانی نماز خوانده ایرادی نیست ، ایراد واشکال این است که با وجود شخصیت های بزرگ علمی ومعنوی در تهران چرا یکی از بزرگان علمی ومعنوی برپیکر این عالم ربانی نماز نخوانده است؟!!! مگر اینکه بگوییم خود آن مرحوم وصیت کرده باشد که آقای سید حسن براو نماز بخواند!!! ویا چیز دیگری…؟!!! ( دوستدارتان سید اصغر سعادت میرقدیم لاهیجانی

2. 
   

   ***نسیم معرفت***

http://lahijannews.com/?p=12145

مدیر حوزه علمیه لاهیجان در نشست بصیرتی در آستانه‌اشرفیه با اذعان به اینکه برای مقابله با جنگ نرم باید سواد رسانه‌ای مردم بالا رود گفت: مردم با ضمیرناخودآگاه برنامه‌های ماهواره را تماشا می‌کنند.

به گزارش آستان‌خبر، حجت‌الاسلام‌والمسلمین کریم نوروزی  در نشست بصیرتی با عنوان “جنگی که بود جنگی که هست” که به مناسبت هفته مقدس در حسینیه اعظم حرم سلطان سید جلال‌الدین اشرف (ع) برگزار شد با بیان اینکه دشمن از مبارزه سخت‌افزاری با ایران ناامید شده است اظهار کرد: دشمنان ما رشادت‌های رزمندگان ما را طی هشت سال دفاع مقدس از یاد نبرده‌اند در حالی که قدرت آن زمان ما نسبت به امروز به‌هیچ‌وجه قابل‌مقایسه نیست.

مدیر حوزه علمیه شهرستان لاهیجان افزود: امروز دشمن با ناامیدی تمام از جنگ سخت تمام توان خود را با برنامه‌ای وسیع برای مبارزه جنگ نرم علیه ملت ما جزم کرده است.

وی با تأیید بر اینکه امریکایی‌ها می‌دانند که اگر به‌صورت سخت‌افزاری با ما مقابله کنند شاخ آن‌ها را خواهیم شکست بیان کرد: امریکا و اسرائیل فقط می‌خواهند باابهت پوشالی خود دنیا را بترسانند ولی بارها در این زمینه شکست خورده‌اند.

نوروزی به رسانه‌های بسیار زیادی که توسط امریکا اداره می‌شود اشاره کرد و گفت: امریکا امروز دارای 17 هزار روزنامه، 11 هزار مجله، 2500 انتشارات، 9 هزار ایستگاه رادیویی و یک هزار ایستگاه تلویزیونی است که طبق آمار 1984 همه این تعداد رسانه در اختیار 50 نفر بود که امروز این تعداد به 10 نفر به‌عنوان غول‌های رسانه‌ای دنیا تقلیل پیداکرده است.

مدیر حوزه علمیه شهرستان لاهیجان از دیش‌ها به‌عنوان یکی از ابزار ماهواره نام برد و افزود: دشمن تمام تلاش خود را می‌کند تا بدون وجود دیش مردم ما بتوانند رسانه‌های آن‌ها را ببینند و حالا سؤال اینجاست که آن روز باید ما چه کنیم.

این سخنران با بیان اینکه برخورد صلبی ضروری است ولی به‌عنوان آخرین راهکار است اظهار کرد: برای مقابله با جنگ نرم دشمن با ابزار ماهواره باید سواد رسانه‌ای مردم بالا رود.

وی افزود: اگر سواد رسانه‌ای مردم بالا رود دیگر مخاطبان تلویزیون به آن خیره نمی‌شوند بلکه با تفکر و تعقل به برنامه‌های آن نگاه می‌کنند.

...................................    .........................................

نوروزی با اشاره به اینکه دشمن برای تحمیل برنامه‌های خود به مردم ما بسیار باحوصله رفتار می‌کند اذعان کرد: آیا کسی در دوران دفاع مقدس تصور می‌کرد که جامعه ما از نظر پوشش به این وضع بیفتد!؟ و یا شاهد این باشیم که شوهری زنش را بزک کند و به خیابان بیاورد!؟

وی با تأکید به اینکه دشمنان می‌خواهند آنچه را که خود به آن آلوده‌اند را به خورد مردم ما بدهند خاطرنشان کرد: متأسفانه مردم ما سریال‌های ساخت کشورهایی را نگاه می‌کنند که کشور سازنده آن‌ها خود با مشکلاتی از قبیل آمار بالای فرزندآوری از رابطه نامشروع دست به گریبان‌اند.

نوروزی با بیان اینکه آن‌ها فهمیده‌اند که دین و مذهب در جان ایرانیان رخنه کرده است که از این طریق درصدد ضربه زدن به آن‌ها هستند اظهار کرد: امروز شاهد هستیم که این شبکه‌های ماهواره علاوه بر ایجاد شبهه در دین در مناسبت‌ها مذهبی شیعیان نیز پیام تسلیت صادر می‌کنند و یا به دنبال تحریف اعتقادی مردم هستند.

...............................................       ..............................................................

نوروزی با تأکید بر اینکه باید از خواب غفلت بیرون بیاییم گفت: یادمان باشد که ماهواره خانواده متزلزل را متلاشی کرده و خانواده با ثبات را متزلزل می‌کند.

وی با بیان اینکه نباید اسیر دروغ‌پردازی‌های دشمنان بالأخص امریکا شویم اظهار کرد: امام راحل ما فرمودند هرجا که امریکا از شما حمایت کرد بدانید که اشتباه کرده‌اید و حالا باید سؤال کرد که به‌راستی آیا دشمن دلش برای ما سوخته که این‌همه شبکه ماهواره‌ای را به‌صورت رایگان آن‌هم درحالی‌که ما تحریم هستیم به مردم ما هدیه کند.

مدیر حوزه علمیه شهرستان لاهیجان خطاب به فعالان فرهنگی گفت: آن‌هایی که دغدغه فرهنگ دارید باید بیدار شوید تا موجی برای آگاه‌سازی مردم در مقابل جنگ نرم دشمن به راه بیفتد.

***نسیم معرفت***

http://www.astankhabar.com/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D9%86%D8%B1%D9%85-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87/

مصاحبه تصویری امام خامنه‌ای(مدظله العالی) در مورد شهید مطهرى سال 1363 به همراه پخش آنلاین

......در مورد شهید مطهرى سال 63

استاد شهید آیت الله مطهری در 13 بهمن 1298 هجری شمسی در فریمان واقع در 75 کیلومتری شهر مقدس مشهد در یک خانواده اصیل روحانی چشم به جهان می گشاید. پس از طی دوران طفولیت به مکتبخانه رفته و به فراگیری دروس ابتدایی می پردازد.

بخشی از زندگی نامه شهید

در سن دوازده سالگی به حوزه علمیه مشهد عزیمت نموده و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی اشتغال می ورزد. در سال 1316 علیرغم مبارزه شدید رضاخان با روحانیت و علیرغم مخالفت دوستان و نزدیکان، برای تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه قم می شود در حالی که به تازگی موسس گرانقدر آن آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی دیده از جهان فروبسته و ریاست حوزه را سه تن از مدرسان بزرگ آن آیات عظام سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمد تقی خوانساری به عهد گرفته اند.
در دوره اقامت پانزده ساله خود در قم از محضر مرحوم آیت الله العظمی بروجردی (در فقه و اصول) و حضرت امام خمینی ( به مدت 12 سال در فلسفه ملاصدرا و عرفان و اخلاق و اصول) و مرحوم علامه سید محمد حسین طباطبائی (در فلسفه : الهیات شفای بوعلی و دروس دیگر) بهره می گیرد. قبل از هجرت آیت الله العظمی بروجردی به قم نیز استاد شهید گاهی به بروجرد می رفته و از محضر ایشان استفاده می کرده است. مولف شهید مدتی نیز از محضر مرحوم آیت الله حاج میرزا علی آقا شیرازی در اخلاق و عرفان بهره های معنوی فراوان برده است. از اساتید دیگر استاد مطهری می توان از مرحوم آیت الله سید محمد حجت ( در اصول) و مرحوم آیت الله سید محمد محقق داماد (در فقه) نام برد. وی در مدت اقامت خود در قم علاوه بر تحصیل علم، در امور اجتماعی و سیاسی نیز مشارکت داشته و از جمله با فدائیان اسلام در ارتباط بوده است. در سال 1331 در حالی که از مدرسین معروف و ازامیدهای آینده حوزه به شمار می رود به تهران مهاجرت می کند.

در تهران به تدریس در مدرسه مروی و تألیف و سخنرانیهای تحقیقی می پردازد. در سال 1334 اولین جلسه تفسیر انجمن اسلامی دانشجویان توسط استاد مطهری تشکیل می گردد. در همان سال تدریس خود در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران را آغاز می کند. در سالهای 1337 و 1338 که انجمن اسلامی پزشکان تشکیل می شود .استاد مطهری از سخنرانان اصلی این انجمن است و در طول سالهای 1340 تا 1350 سخنران منحصر به فرد این انجمن می باشد که بحثهای مهمی از ایشان به یادگار مانده است.
کنار امام بوده است به طوری که می توان سازماندهی قیام پانزده خرداد در تهران و هماهنگی آن با رهبری امام را مرهون تلاشهای او و یارانش دانست. در ساعت 1 بعد از نیمه شب روز چهارشنبه پانزده خرداد 1342 به دنبال یک سخنرانی مهیج علیه شخص شاه به وسیله پلیس دستگیر شده و به زندان موقت شهربانی منتقل می شود و به همراه تعدادی از روحانیون تهران زندانی می گردد. پس از 43 روز به دنبال مهاجرت علمای شهرستانها به تهران و فشار مردم، به همراه سایر روحانیون از زندان آزاد می شود.
پس از تشکیل هیئتهای موتلفه اسلامی، استاد مطهری از سوی امام خمینی همراه چند تن دیگر از شخصیتهای روحانی عهده دار رهبری این هیئتها می گردد. پس از ترور حسنعلی منصور نخست وزیر وقت توسط شهید محمد بخارایی کادر رهبری هیئتهای موتلفه شناسایی و دستگیر می شود ولی از آنجا که قاضی یی که پرونده این گروه تحت نظر او بود مدتی در قم نزد استاد تحصیل کرده بود به ایشان پیغام می فرستد که حق استادی را به جا آوردم و بدین ترتیب استاد شهید از مهلکه جان سالم بدر می برد. سنگینتر می شود. در این زمان وی به تألیف کتاب در موضوعات مورد نیاز جامعه و ایراد سخنرانی در دانشگاهها، انجمن اسلامی کردن محتوای نهضت اسلامی پزشکان، مسجد هدایت، مسجد جامع نارمک و غیره ادامه می دهد.

به طور کلی استاد شهید که به یک نهضت اسلامی معتقد بود نه به هر نهضتی، برای اسلامی کردن محتوای نهضت تلاشهای ایدئولوژیک بسیاری نمود و با اقدام به تأسیس حسینیه ارشاد نمود و با کجرویها و انحرافات مبارزه سرسختانه کرد. در سال 1346 به کمک چند تن از دوستان اقدام به تأسیس حسینیه ارشاد نمود به طوری که می توان او را بنیانگذار آن موسسه دانست. ولی پس از مدتی به علت تکروی و کارهای خودسرانه و بدون مشورت یکی از اعضای هیئت مدیره و ممانعت او از اجرای طرحهای استاد و از جمله ایجاد یک شورای روحانی که کارهای علمی و تبلیغی حسینیه زیر نظر آن شورا باشد سرانجام در سال 1349 علیرغم زحمات زیادی که برای آن موسسه کشیده بود و علیرغم امید زیادی که به آینده آن بسته بود در حالی که در آن چند سال خون دل زیادی خورده بود از عضویت هیئت مدیره آن موسسه استعفا داد و آن را ترک گفت.

در سال 1348 به خاطر صدور اعلامیه ای با امضای ایشان و حضرت علامه طباطبایی و آِیت الله حاج سید ابوالفضل مجتهد زنجانی مبنی بر جمع اعانه برای کمک به آوارگان فلسطینی و اعلام آن طی یک سخنرانی در حسینیه ارشاد دستگیر شد و مدت کوتاهی در زندان تک سلولی به سربرد. از سال 1349 تا 1351 برنامه های تبلیغی مسجدالجواد را زیر نظر داشت و غالباً خود سخنران اصلی بود تا اینکه آن مسجد و به دنبال آن حسینیه ارشاد تعطیل گردید و بار دیگر استاد مطهری دستگیر و مدتی در بازداشت قرار گرفت. پس از آن استاد شهید سخنرانیهای خود را در مسجد جاوید و مسجد ارک و غیره ایراد می کرد. بعد از مدتی مسجد جاوید نیز تعطیل گردید. در حدود سال 1353 ممنوع المنبر گردید و این ممنوعیت تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت. اما مهمترین خدمات استاد مطهری در طول حیات پر برکتش ارائه ایدئولوژی اصیل اسلامی از طریق درس و سخنرانی و تألیف کتاب است. این امر خصوصاً در سالهای 1351 تا 1357 به خاطر افزایش تبلیغات گروههای چپ و پدید آمدن گروههای مسلمان چپ زده و ظهور پدیده التقاط به اوج خود می رسد. گذشته از حضرت امام، استاد مطهری اولین شخصیتی است که به خطر سران سازمان موسوم به « مجاهدین خلق ایران » پی می برد و دیگران را از همکاری با این سازمان باز می دارد و حتی تغییر ایدئولوژی آنها را پیش بینی می نماید. در این سالها استاد شهید به توصیه حضرت امام مبنی بر تدریس در حوزه علمی قم هفته ای دو روز به قم عزیمت نموده و درسهای مهمی در آن حوزه القا می نماید و همزمان در تهران نیز درسهایی در منزل و غیره تدریس می کند. در سال 1355 به دنبال یک درگیری با یک استاد کمونیست دانشکده الهیات! زودتر از موعد مقرر بازنشسته می شود. همچنین در این سالها استاد شهید با همکاری تنی چند از شخصیتهای روحانی، «جامعه روحانیت مبارز تهران » را بنیان می گذارد بدان امید که روحانیت شهرستانها نیز به تدریج چنین سازمانی پیدا کند.

گرچه ارتباط استاد مطهری با امام خمینی پس از تبعید ایشان از ایران به وسیله نامه و غیره استمرار داشته است ولی در سال 1355 موفق گردید مسافرتی به نجف اشرف نموده و ضمن دیدار با امام خمینی درباره مسائل مهم نهضت و حوزه های علمیه با ایشان مشورت نماید. پس از شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی و آغاز دوره جدید نهضت اسلامی، استاد مطهری به طور تمام وقت درخدمت نهضت قرار می گیرد و در تمام مراحل آن نقشی اساسی ایفا می نماید. در دوران اقامت حضرت امام در پاریس، سفری به آن دیار نموده و در مورد مسائل مهم انقلاب با ایشان گفتگو می کند و در همین سفر امام خمینی ایشان را مسؤول تشکیل شورای انقلاب اسلامی می نماید. هنگام بازگشت امام خمینی به ایران مسؤولیت کمیته استقبال از امام را شخصاً به عهده می گیرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن همواره در کنار رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی و مشاوری دلسوز و مورد اعتماد برای ایشان بود تا اینکه در ساعت بیست و دو و بیست دقیقه سه شنبه یازدهم اردیبهشت ماه سال 1358 در تاریکی شب در حالی که از یکی از جلسات فکری سیاسی بیرون آمده بود یا گلوله گروه نادان و جنایتکار فرقان که به مغزش اصابت نمود به شهادت می رسد و امام و امت اسلام در حالی که امیدها به آن بزرگمرد بسته بودند در ماتمی عظیم فرو می روند. سلام و درود خدا بر روح پاک و مطهرش.

***نسیم معرفت***

http://8000ghahraman.ir/%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%AF%D8%B8%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1/