القاب حضرت فاطمه علیها سلام
نقل از سایت شهیدآوینی
حضرت صدیقه طاهره علیها سلام ، نام ها و القابی دارند که برخی آسمانی اند و از سوی پروردگار تعیین شده و بعضی از سوی برگزیدگان الهی. نام های آسمانی ، نه اسم است که در حدیث ذیل آمده است.
امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: برای فاطمه(س) نزد خدای عزّّوجل ، نـُه اسم است:" فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدثه، زهرا"(1)
آنچه این نام ها را برای ایشان فضیلت قرار داده این است که نامهای حضرتش حاکی از صفتی والاست که در وی وجود داشته است و چون نام های دیگر افراد نیست ، که صاحب نام از معنی نام خود هیچ بهره ای نبرده باشد.
ما در ذیل، نام ها، لقب ها و کنیه های آن حضرت را به ترتیب حروف الفبا ذکر می نماییم.
- ام الائمه: ( مادر امامان)(1)
به موجب روایات نقل شده از سوی شیعه و سنی، نسل پاک پیامبر به وسیله دخترش به وجود آمده و گسترش یافته است. رسول اکرم (ص) فرموده است: پروردگار عزیز و بلند مرتبه ، نسل هر پیامبر را در صلب خود آن پیامبر قرار داد ، حال آن که نسل مرا در صلب علی قرار داد. (3)
آن حضرت چندین بار به دختر عزیزش فرمود: ای فاطمه، تو را بشارت می دهم که از نسل تو ، یازده فرزند معصوم، امام مردم خواهند شد و آخرین آنها مهدی علیه السلام است.
- ام ابیها : یعنی مادر و دلسوز پدرش.(4)
کنیه ای است که پدر بزرگوارش حضرت رسول اکرم (ص) وی را بدان خواند . پیامبر در خردسالی مادر را از دست داد و سراسر عمر عزیزش را به سختی گذراند و تا قبل از ازدواج با حضرت خدیجه و حتی پس از آن، پیوسته مورد آزار مشرکان بود، یا در جنگ ها به این سو و آن سو می رفت و دشواری تحمل می کرد. پس از تولد دخترعزیزش فاطمه، با اینکه وی کودکی بیش نبود همواره چون پروانه به گرد شمع، از پدر جدا نمی شد و در رفع اندوه او آنچه می توانست می کوشید و از پدر دلجویی می کرد.اگر آن بزرگوار در جنگی آسیب می دید فاطمه خردسالش بود که بر زخم و رنج پدر ، مرهم می نهاد و بر آرامش و سلامت جانش اصرار داشت. چون رسول خدا (ص) دلسوزی وی را می دید اشک می ریخت و می فرمود: او مادر پدرش است. (5)
"ام" به معنی مادر و اصل و ریشه است و در حقیقت آن بانو را باید مادر نبوت دانست.
ام ابیها بود آن خوش خصال***چونکه بود بانوی کاخ جلال
- ام الحسن، ام الحسین: مادر حسن(ع) و مادر حسین(ع).(6)
امام مجتبی علیه السلام نخستین فرزند حضرت زهرا(س) است که در پانزدهم رمضان سال سوم هجرت در مدینه به دنیا آمد.
پس از حدود یک سال ، وجود مقدس حسین(ع) در سوم شعبان سال چهارم هجری به دنیا آمد.
- ام المحسن: مادر محسن (ع)(7)
آن حضرت را پنج فرزند بود: حسن، حسین، زینب، ام کلثوم و محسن علیهم السلام. محسن آخرین فرزند آن بانو و اولین شهید اهل بیت از پیامبر بود که در ماه آخر حمل، سقط شد.
- بتول: بتول یعنی جدا و ممتاز از دیگران
ابن اثیر درالنهایه می نویسد: فاطمه را بتول نامیدند زیرا از زنان زمان خویش [ وزمان های قبل و بعد خود] از نظر فضیلت و دین وحسب ، جدا و ممتاز بود . یا آنکه از دنیا منقطع گشته و به خدای تعالی روی آورده بود. (8)
- حانیه: یعنی آن که با شوهر و فرزندانش بسیار مهربان است.(9)
- الحرة: یعنی بانوی آزاد.(10)
- حصان: یعنی پارسا و عفیف(11)
- حورا / حورای انسیه: یعنی انسانی زمینی که از حوریان بهشتی است.
[حوریه ای شبیه آدمی] دریکی ازمعراج های پیامبر اکرم(ص) به آسمان، آن حضرت از میوه ها ، خرمای تازه و سیب بهشتی تناول کرد و خداوند متعال آن غذاهای بهشتی را در صلب پیامبر قرار داد و هنگامی که ایشان از معراج به زمین بازگشت ، حضرت فاطمه (س) در رحم حضرت خدیجه قرار گرفت. بدین سبب حضرت فاطمه (س) " حورای انسیه" نام گرفت. (12)
- راضیه : یعنی کسی که به تقدیر و قوانین الهی خشنود بود.(13)
این صفت از والاترین درجات ایمان است و آن حضرت در تمام مراحل زندگی ، به آنچه که از سوی خداوند متعال از ترس و آزار در راه دین و ظلم واندوه و غم- برایش مقدرشده بود ، رضایت داشت و هیچ گاه از وضع خود گله نکرد.
- زکیه: به معنی پاک و پاکدامن یا وجود پر برکت است.
قرآن هر یک از این معانی را در سه آیه مختلف بیان فرموده است. در جایی از پاکدامنی و مقام عصمت حضرت عیسی علیه السلام چنین یاد می کند: قال انما انا رسول ربک لاهب لک غلاماً زکیا(14). یعنی جبرئیل به مریم گفت من فرستاده پروردگار توام تا از جانب او پسری پاکیزه به تو بخشم .
در آیه دیگر آمده است: فانطلقا حتی اذا لقیا غلاما فقتله قال اقتلت نفساً زکیة بغیر نفس. (15) یعنی چون خضر آن پسر را کشت ، موسی گفت آیا جوانی پاکیزه وبی گناه را بی آن که کسی را کشته باشد، کشتی؟
درجایی دیگر می فرماید: قد افلح من زکیها. (16) یعنی رستگار شد هر که روان خود را پاک ساخت.
در حقیقت زکیه به بانویی گویند که از همه ناپاکی های اخلاقی دور باشد و هرگز در وجودش هیچ صفت بد یافت نشود.
- زهرا: یعنی درخشان، نورانی و درخشنده.
ازامام صادق (ع) پرسیدند : چرا فاطمه را زهرا نامیدند ؟ فرمود: زیرا فاطمه چنان بود که چون در محراب می ایستاد ، نوری ازاو برای اهل آسمان درخشش می کرد ، همان طور که ستارگان برای اهل زمین درخشش دارند.
- سماویه : یعنی گرانبها ، گوهری آسمانی(17)
- سیدة، سیدة نساء العالمین: یعنی بزرگ بانوی جهانیان.(18)
شیخ صدوق در کتاب امالی ، حدیثی را ازحضرت رسول خدا(ص) چنین نقل کرده که فرمود: ابنتی فاطمه ، سیدة نساء العالمین. یعنی دخترم فاطمه ، بزرگ بانوی زنان جهان است.
رسول خدا (ص) به دخترش فرمود: ای فاطمه، به درستی که خداوند تو را بر همه زنان جهان و زنان اسلام که بهترین دین است ، برتری داد . (19)
رسول خدا(ص) از نزدیک بودن وفات خود از طریق وحی با اطلاع شد ، دخترش فاطمه را از این موضوع آگاه ساخت و آن بانو گریست. در این حال رسول خدا(ص) به وی فرمود: تو اولین کسی از خانواده ام هستی که به من خواهی پیوست. آیا دوست نداری که ارجمندترین زنان بهشت باشی!(20)
- صدیقه، صدیقه کبری: صدیقه یعنی کسی که در راستگویی کامل است یا آن که هرگز دروغ نگفته است. یا کسی که سخن خود را با عمل خویش تصدیق می کند.(21)
مرتبه صدیقین ، در ردیف پیامبران وشهیدان است. این مطلب را آیات بسیاری روشن می کنند که از آن جمله اند: و من یطع الله و الرسول فاولئک مع الذین انعم الله علیهم من النبیین والصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا. (22)
اهل تسنن از عایشه روایتی را چنین نقل کرده اند : ما رأیت احداً اصدق من فاطمه (س) غیر ابیها: پس از رسول خدا(ص) ، هرگز کسی را راستگوتر از فاطمه ندیدم. (23)
- طاهره: به معنی پاکیزه، بی عیب، پاک و معصوم.
در حقیقت آیه شریفی که در پاکیزه دانستن اهل بیت نازل شده است این نام را برای حضرت زهرا(س) ثابت می کند. خدای تعالی در سوره احزاب(آیه 33) می فرماید:" انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا" یعنی خداوند چنین می خواهد که پلیدی هر آلایش را از شما خاندان نبوت ببرد و از هر عیب پاکتان گرداند.
در این مطلب ، مفسران و محدثان شیعه وسنی به گونه ای انبوه ، روایاتی ذکر کرده اند که به مفاد آن ها معنی اهل بیت هر چه باشد صدیقه طاهره را شامل می شود. (24)
والاترین حدیث در مقام طهارت حضرت زهرا(س) حدیث شریف کساء است که شیعه وسنی با ده ها سند صحت آن را تأیید کرده اند. بر پایه این حدیث، زمانی رسول اکرم(ص) به خانه دخترش فاطمه(س) آمد و خود را در چیزی شبیه عبا پیچید . زمانی بعد امیرالمومنین علی(ع) و پس از وی حضرت مجتبی علیه السلام و حسین(ع) نزد حضرتش رفتند و آنگاه فاطمه (س) به پیش ایشان رفت. درهمین هنگام بود که آیه تطهیر ( انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت...) نازل شد.
- عذرا: یعنی آن بانو پیوسته همچون دوشیزگان بود.
از فرموده رسول خدا(ص) که آن بانو را حوریه ای به صورت انسان معرفی کرده است بر می آید که آن حضرت همچون حوریان بهشت پیوسته دوشیزه باقی خواهد ماند. چه آن که حضرتش از طعام بهشتی آفریده شد. از امام صادق(ع) در آن باره پرسش شد که چگونه حوریه بهشتی هر زمان که همسرش نزد وی می رود او را دوشیزه می یابد؟ فرمود: چون او از ماده ای پاک آفریده شده و هیچ گونه فسادی به جسم وی راه نمی یابد و بدنش دچار آفتی نمی گردد...(25)
- فاطمه: یعنی آن که خود و شیعیانش از آتش بازداشته ( و در امان نگاه داشته) شده اند.
یا به معنی آن که شر وبدی در وجود او راهی ندارد.
و به معنی آن که از طفولیت با علم ، رشد یافته است.
شیخ صدوق در " علل الشرایع " و علامه مجلسی در" بحار الانوار" از امام باقر(ع) روایت کرده اند که فرمود: چون فاطمه(س) متولد شد ، خدای عزوجل به یکی از فرشتگان وحی فرمود که به زمین برود و این نام را بر زبان پیغمبر جاری سازد و بدین ترتیب رسول خدا(ص) نام فاطمه(س) را برای نوزاد انتخاب فرمود.(26)
حضرت رضا علیه السلام از پدرش ، و ایشان از رسول خدا(ص) نقل کرده اند که فرمود: ای فاطمه، آیا می دانی چرا فاطمه نامیده شده ای ؟ علی پرسید چرا؟ فرمود: زیرا که وی و شیعیانش را از آتش بازداشته اند. (27)
امیرالمؤمنین علی (ع) فرمود: شنیدم که رسول خدا(ص) می فرمود: فاطمه را فاطمه نامیده اند زیرا خدای تبارک و تعالی او و فرزندانش را از آتش برکنار داشته است. البته آن فرزندانی که با ایمان از دنیا بروند وبر آنچه که بر من نازل گردیده اعتقاد داشته باشند. (28)
امام صادق (ع) فرمود: او را فاطمه گفتند چون شر وبدی در وجود او راهی ندارد و اگر برای همسری این بزرگوار، علی(ع) نبود تا قیامت کسی همشأن ایشان یافت نمی شد . پس از رسول خدا(ص) ، هرگز کسی را راستگوتر از فاطمه ندیدم. (29)
- مبارکه: از نامهای دیگر حضرت زهرا(س) و به معنی وجود پر برکت است.
راغب در مفردات گوید: جایی که خیرالهی به صورتی که در خور نگهداری و شمارش و اندازه گیری نباشد و هر کسی به آن بنگرد فزونی محسوسی در آن ببیند گویند در آن برکت است و آن چیز مبارک است.
- محدثه: یعنی آن که فرشتگان با او سخن گویند.
- مرضیه : یعنی آن که خداوند پیوسته از او و کردارش راضی است. (30)
- مریم کبری: یعنی مریم بزرگ (31)
مقام وی در نزد مسلمانان ، والاتر از مقامی است که حضرت مریم(س) در نزد مسیحیان دارد. در این باره ده ها روایت وجود دارد، از جمله آن که رسول خدا(ص) فرمود: مریم ارجمندترین بانوی زمان خویش بود و فاطمه ارجمندترین بانوی همه زمانهاست. (32)
- منصوره: یعنی یاری شده از سوی پروردگار.
در تفسیر فرات کوفی ، نحوه خلقت حضرت زهرا علیه السلام از قول پیامبر اکرم نقل شده است که جبرئیل سیب را به پیامبرداد و گفت: بخور که آن نور وجود "منصوره" است که درزمین فاطمه نامیده می شود. گفتم ای جبرئیل، منصوره کیست ؟ گفت : بانویی از صلب تو بیرون آید و اسمش در آسمان منصوره و در زمین فاطمه باشد!(33)
- نوریه : یعنی فاطمه وجودی از نور است و انوار او تا ابد آفاق زندگی بشریت را روشن می سازد.(34)
سلام خدا و فرشتگان و همه پاکان براو، روز ولادت ، روز شهادتش و تا قیام قیامت.
پی نوشتها:
1- امالی صدوق، ص 474، ح 18.
2- بحار الانوار، ج 43، ص 16.
3- مناقب خوارزمی ، ص229.
4- المناقب ، ج 3، ص 32.
5- العوالم، ج 6، ص 37.
6- بحار الانوار، ج 43، ص 16/ المناقب، ج 3، ص 132.
7- المناقب، ج 3، ص 132؛ بحار الانوار، ج 43، ص 16.
8- معانی الاخبار، ص 54/ علل الشرایع، ص 181.
9و10- بحار الانوار، ج 43، ص 16
11- المناقب، ج 3، ص 133.
12- تفسیر فرات کوفی ، ص 119، بحار الانوار، ج 43، ص 18.
13- بحار الانوار، ج 43، ص 16.
14- سوره مریم، آیه 19.
15- سوره کهف، آیه 75.
16- سوره شمس ، آیه 10.
17- بحار الانوار، ج 43، ص 16.
18- امالی، ص 245، حدیث 12.
19- عوالم العلوم، ج 6، ص 46.
20- همان، ص 45.
21- لسان العرب و تاج العروس.
22- نساء ، آیه 68.
23- مستدرک حاکم، ج 3، ص 150/ حلیة الاولیاء، ابونعیم، ج 2، ص 41.
24- تاریخ خطیب بغدادی، ج 10، تفسیر کشاف زمخشری، ج 1، ص 193/ اسدالغابة، ابن اثیر، ج 2، ص 12/ درالمنثور،ابوبکر سیوطی، ج 5، ص 198.
25- فاطمه زهرا از ولادت تا شهادت( ترجمه)، ص 123.
26- بحار الانوار، ج 43، ص 13.
27- همان، ص 14.
28- بحار الانوار، ج 43، صص 18و19.
29- همان، ص 10.
30- بحار الانوار، ج 43، ص 16.
31- بحار الانوار، ج 43، ص 16.
32- العوالم ، ج 6 ، صص 44-51.
33- العوالم، ج 6، صص 35-36.
34- المناقب، ج 3، ص 133
تفسیر فاطمه(س) چیست؟
{نقل از سایت سیدة النساء}
ابن بابویه بسند معتبر از یونس بن ظبیان از حضرت صادق(ع) روایت کرده که فرمود :"از برای فاطمه در نزد خداوند تعالی نه اسم است:
فاطمه،صدیقه،مبارکه،طاهره،زکیه،راضیه،مرضیه،محدثه،زهرا.
سپس امام(ع) فرمود :"آیا می دانی تفسیر فاطمه چیست؟"
عرض کردم :"خبر ده مرا"
سید من فرمود :"یعنی بریده و جدا شده از بدیها." سپس فرمود :"اگر امیرالمؤمنین او را تزویج نمی فرمود برای فاطمه در روی زمین تا روز قیامت کفوی نبود."
... و ابن شهر آشوب در مناقب گوید "از اخبار صحیحه بدست می آید که از برای فاطمه(س) بیست اسم است که هر اسمی از آن اسامی دلالت بر فضیلتی از فضائل زهرا(س) دارد."
... و ابن بابویه آن اسامی را در کتاب مولد فاطمه(س) ذکر نموده.
... و در کتاب ناسخ التواریخ است که اسامی و القاب آن حضرت بنا بر روایت ابو جعفر قمی چنین است:
"زکیه،راضیه،مرضیه،محدثه،مریم کبری،ناصره،منصوره."
... و در آسمان او را "نوریه،سماویه،حانیه" گویند و حانیه به معنای بزرگوار و محترم است و بعضی گفته اند که حانیه یعنی محترمه ای که در حق شوهر و فرزندانش مشفقه بوده.
و اما کنیه های آن حضرت(س) :"ام الحسن،ام الحسین،ام المحسن،ام الائمه،ام ابیها ،ام المؤمنین" که این کنیه ها در زیارت حضرت زهرا(س) مذکور است و وقتی که آن مکرمه، مادر جمیع مؤمنین گردد، مادر پدر خود که اول مؤمن است نیز می گردد "و شاید به همین جهت بود که فاطمه را ام ابیها، گفتند یعنی مادر پدرش می خواندند." اعجاز شناسی معصومین(ع)/کاظمینی بروجردی.
هم چنین در کتب معتبر شیعه و سنی از قول رسول الاسلام (ص) نقل شده است: چون خداوند فاطمه و شیعیان او را از آتش دوزخ بریده است دخترم را به این نام نامیدم.
لازم به یادآوری است که علامه مجلسی در روایت معتبر از قول پیغمبر در اخبار الرضا آورده است: حضرت زهرا سلام الله علیهما بعد از خاتم الانبیا حضرت محمد مصطفی و بعد از شوهرش حضرت علی مرتضی (ع) از کل انبیاء و رسل و اوصیا رتبه ی بالاتری دارد به طوری که اگر حضرت علی (ع) با ایشان تزویج می نمود او را کفوی و نظیری بر روی زمین تا روز قیامت نبود.
در ادامه ی این گزارش به معرفی اسامی و القاب و کنیه ی حضرت فاطمه زهرا (س) می پردازیم که عبارتند از:
1ـ سیّدة : بانو
2 ـ انسیّةحوراء : انسان بهشتی
3 ـ نوریّة : موجودی از حقیقت نوری
4 ـ حانیّة : دلسوز فرزندان
5 ـ عُذراء : دوشیزه
6 ـ کریمة : بزرگوار
7 ـ رحیمة : با محبت ومهربان
8 ـ شهیدة : شهید شده
9 ـ عفیفة : پاکدامن
10 ـ قانعة : کم توقع
11 ـ رشیدة : کامل
12 ـ شریفة : شرافتمند
13 ـ حبیبة : دوست وبا محبت
14 ـ محرّمة : گرامی و مورد احترام
15 ـ صابرة : پایدار
16 ـ سلیمة : سالم، اهل سازش، بی عیب ونقص
17 ـ مکرمة : بزگوار وگرامی
18 ـ صفیّة : برگزیده
19 ـ عالمة : دانشمند
20 ـ علیمة : دانا
21 ـ معصومة : نگهداشته شده،بی گناه
22 ـ مغضوبة : ربوده شده،کسی که حقش غصب شده
23 ـ مظلومة : ستمدیده
24 ـ میمونة : خوش یمن وبابرکت
25 ـ منصورة : یاری شده ، خداوند او را یاری کرده است
26 ـ محتشمة : با حشمت و احترام
27 ـ جمیلة : زیبا
28 ـ جلیلة : بزرگ
29 ـ معظّمة : احترام گذاشته شده ، گرامی
30 ـ حاملة البلوی بغیر شکوی : بلا کش نستوه بی شکوه و شکایت
31 ـ حلیفة العبادة و التقوی : قسم خورده ی پرستش و پرهیزکاری
32 ـ حبیبة الله : محبوب خدا
33 ـ بنت الصّفوة : دخترِ برگزیده
34 ـ رکن الهدی : پایه ی هدایت
35 ـ آیة النّبوّة : نشان نبوّت
36 ـ شفیعة العصاة : شفاعت کننده ی گناهکاران
37 ـ اُمّ الخیرة : مادر نیکوکاران
38 ـ تفّاحة الجنّة : سیب بهشتی
39 ـ مطهرة : پاکیزه شدن
40 ـ سیدةالنساء : بزرگبانویزنان
41 ـ بنت المصطفی : دختر حضرت مصطفی(ص)
42 ـ صفوة ربها: برگزیده ی پروردگار
43 ـ موطن الهدی : جایگاه هدایت
44 ـ قرّة العین المصطفی : نور چشم پیامبر اکرم(ص)
45 ـ بضعة المصطفی : پاره ی تن پیامبر(ص)
46 ـ مهجة المصطفی : خون زندگی قلب مصطفی(ص) ، آخرین قطرات خون در قلب که موجب ادامه ی حیات است
47ـ بقیّة المصطفی : بازمانده ی حضرت رسول(ص)
48 ـ حکیمة : با حکمت و دارای فهم و ادراک حکیمانه
49 ـ فهیمة : با فهم
50 ـ عقیلة : خردمند
51 ـ محزونة : غمگین
52 ـ مکروبة : دل شکسته
53 ـ علیلة : بیمار و مریض
54 ـ عابدة : پرستنده
55 ـ زاهدة : پارسا
56 ـ قوّامة : شب زنده دار
57 ـ باکیة : گریه کننده
58 ـ بقیّة النّبوّة : باز مانده ی پیامبری
59 ـ صوّامة : بسیار روزه گیر
60 ـ عطوفة : با عاطفه و محبّت
61 ـ رئوفة : دلسوز و مهربان
62 ـ حنّانة : غمخوار و با محبّت
63 ـ بِرّة : نیکوکار
64 ـ شفیقة : دلسوز و مهربان
65 ـ إنانة : دردمند
66 ـ والدة الصّبتین : مادر دو نواده ی پیامبر
67 ـ دوحة النّبی : شاخسار پیامبر
68 ـ نور سماوی : نور آسمانی
69 ـ زوجة الوصیّ : همسر جانشین پیامبر
70 ـ بدر تمام : ماه شب چهارده
71 ـ غرّة غراء : سپید رویِ نورانی
72 ـ درّة بیضاء : گوهر تابناک
73 ـ روح أبیها : روان پدر بزرگوارش حضرت رسول(ص)
74 ـ واسطة قلّادة الوجود : حلقه ی اتصال زنجیر هستی
75 ـ درّة البحر الشّرف و الجود : در دریای شرافت و سخاوت
76 ـ ولیّة الله : دوست خدا و کسی که خدا او را ولی قرار داده
77 ـ سرّ الله : راز نهانی خدا
78 ـ امینة الوحی : امین وحی الهی
79 ـ عین الله : دیده ی خدایی
80 ـ مکینة فی عالم السّماء : دارنده ی جایگاه در عالم آسمان
81 ـ جمال الآباء : موجب زیبایی پدران
82 ـ شرف الأبناء : افتخار برای فرزندان
83 ـ درّة البحر العلم و الکمال : درّ دریای دانش و کمال
84 ـ جوهرة العزّ و الجلال : گوهر تابناک عزّت و بزرگوار
86 ـ مجموعة الماثرالعلّیّة : گرد آورنده ی یادگارهای برین
87 ـ مشکوة نور الله : چراغدان نور الهی
88 ـ زجاجة : شیشه وچرغدان نور الهی
89 ـ کعبة الآمال لأهل الحاجة : کعبه آرزوهای نیازمندان
90 ـ لیلة القدر : شب قدر:مقصود از "لیلةالقدر” در قرآن فاطمه(س)است
91 ـ لیلة مبارکة : شب با برکت
92 ـ ابنة من صلّت به الملائکة : دختر آن کس که فرشتگان به او اقتدا کرده و نماز خواندند
93 ـ قرار قلب امّها المعظّمة : آسایش بخش دل مادر بزگوارش
94 ـ عالیة المحلّ : بلند جایگاه
95 ـ سرّ العظمة : راز بزگی وبزگواری
96 ـ مکسورة الظلع : پهلو شکسته
97 ـ رضیض الصّدر : سینه شکسته
98 ـ مغضوبة الحق : کسی که حقش غصب شده است
99 ـ خفی القبر : کسی که قبرش پنهان است
100 ـ مجهولة القدر : قدر ناشناخته
101ـ ممتحنة : آزمایش شده
102 ـ المظلوم زوجها : کسی که هسرش ستم دیده است
103 ـ المقتول ولدها : فرزند کشته شده
104 ـ کوثر : صاحب خیر فراوان ، صاحب فرزندان بسیار
فرهنگ اسامى و القاب حضرت فاطمه علیهاالسلام

دختر گرامی پیامبر خدا، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها اسامی و القابى برگزیده و زیبا دارند که بیانگر صفات وکمالاتی والا در حضرتش می باشد و همچون نام هاى افراد دیگر این کُره خاکی نیست که صاحب نام بی بهره از معنى نام خویش باشد.
بر اساس احادیث اسلامی، برخى از این نام ها آسمانى اند و از سوى آفریدگار تعیین گردیده و بعضى دیگر نیز از سوى برگزیدگان الهى به ایشان نسبت داده شده است.
در این نوشتار، به برخی از این نام ها و لقب ها بصورت فهرست وار اشاره می شود.
1) انسیه : زنى که خصلتهاى خوب انسانى در او متجلى است.
2) بتول : زن پاک و دور از هرگونه آلودگى.
3) تقیه : پاک و بى گناه.
4) حبیبه : دوست و رفیق، دوست داشتنى.
5) حرّه : زن آزاده، زنى که اسیر شهوات نیست.
6) حوراء : فرشته، زنى که خصلتهاى خوب فرشتگان را در خود به وجود مى آورد.
7) حوریه : زن بهشتى، فرشته خصال.
8) راضیه : زنى که به مقدرات خداوند راضى باشد.
9) راکعه : اهل رکوع و تواضع در برابر خداوند.
10) رشیده : زن فهمیده و صاحب خرد را گویند.
11) رضیه : زنى که به مقام رضا مى رسد.
12) ریحانه :گل خوشبوى، لطیف و مهربان، تعبیر لطیفى از موجود زن.
13) زکیه : زن پاک و باتقوا، در حال رشد و ترقى.
14) زهراء : درخشنده و تابان.
15) زهره : درخشان، نورانى.
16) ساجده : زنى که در پیشگاه خداوند سر بر سجده بساید.
17) سعیده : زن خوشبخت.
18) سیده : سرور، خانم.
19) شهیده : زنى که در راه خدا جان را فدا نماید.
20) صابره : زن شکیبا و بردبار.
21) صادقه : زن راستگو و درست کردار.
22) صدوقه : زن راستگو با کردارى صحیح.
23) صدیقه : زنى که در راستگویى شهره شود و در عمل نیز درست کردار باشد.
24) طاهره : زن پاک دامن و دور از رذایل.
25) طیبه : پاک و پاکیزه.
26) عارفه : زن با شناخت و درک کامل.
27) عالیه : زن بلند همت و دور اندیش.
28) عدیله : نظیر و مانند.
[فاطمه ى زهرا علیها السلام را « عدیله ى مریم » مى نامند زیرا این هر دوی این بانوان در پاکى و طهارت ضرب المثل هستند.]
29) عذراء : زن پاکدامنى که پرده ى عفت را کنار نزند.
30) عزیزه : زن ارجمند و گرانقدر.
31) علیمه : زن دانشمند و آگاه.
32) فاضله : زن صاحب فضیلت.
33) فاطمه : بریده شده از آتش، جهل و هر بدى.
34) فریده : زن یگانه در نفیس بودن.
35) کریمه : زنى که اهل کرم و جود و سخاوت است.
36) کوثر : خیر فراوان.
37) کوکب : درخشنده و درخشان.
38) مبارکه : زنى که در او خیر بسیار باشد.
39) مبشره : بشارت دهنده.
40) محدثه : زن حدیث کننده.
41) محموده : پسندیده، زن مورد پسند خداوند.
42) مرضیه : زن کاملى که خداوند نیز از او راضى است.
43) مطهره : زن پاک و عارى از گناه و زشتى.
44) معصومه : زنى که هیچ گاه گناه نکرده باشد.
45) ملهمه : زنى که خداوند بر دل او الهام مى فرستد.
46) ممتحنه : زنى که امتحان شده و از آزمایش سر افراز بیرون آمده است.
47) منصوره : زن یارى شده.
48) موفقه : زنى که توفیقات الهى همراهش باشد.
49) مهدیه : زنى که خداوند او را هدایت مى کند.
50) مومنه : زن با ایمان به خداوند و روز قیامت.
51) ناعمه : زن خوش زندگانى، شاداب.
52) نقیه : پاک و بى گناه.
53) والهه : شیفته و عاشق.
54) وحیده : یگانه، تنها، بى همتا.
{نقل سایت از تبیان}
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
نام ها و القاب حضرت فاطمه (س)
پای منبر معرفت
روابط عمومی اداره کل تبلیغات اسلامی استان کرمانشاه
حضرت فاطمه زهرا (س) دختر پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) به گفته امام ششم شیعیان، جعفر صادق (ع)دارای 9 نام مخصوص بود.(1)
فاطمه:
فاطمه وصفی است از مصدر فطم. و فطم در لغت عرب به معنی بریدن، قطع کردن و جدا شدن آمدهاست. این صیغه که بر وزن فاعل معنی مفعولی میدهد، به معنی بریده و جدا شدهاست و به بچه شتر مادهای که از شیر مادر گرفته شده «فاطمه» می گویند.( 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9)
ازحضرت امام محمد باقر (ع) ، امام پنجم شیعیان روایت شده: خداوند فاطمه زهراء را از جهل و پلیدی جدا نمودهاست، لذا «فاطمه» نام گرفتهاست. سپس ادامه دادند: به خدا قسم، خداوند در عالم پیمان و عهد (عالم ذر) فاطمه را از جهل و پلیدی جدا کردهاست(10)
صدیقه:
به زنی صدیقه گویندکه بسیار راستگو باشد. زنی که هم در عمل، هم در گفتار و هم در اعتقادات و ایمان صادق باشد.
•از امام رضا (ع )امام هشتم شیعه، روایت شده: فاطمه زهرا زنی «بسیار راستگو» بود و شهیده از این دنیا رفت(11)
•عایشه گوید: کسی را راستگوتر از فاطمه زهرا، غیر از پدرش (پیامبر اسلام) ندیدم(12)
مبارکه:
بَرَکَتْ یعنی فایده? ثابت(13)
•عبداللَّه بن سلیمان میگوید: اوصاف پیامبر اسلام را در انجیل خواندم که او زیاد نکاح میکند و نسل کمی خواهد داشت و نسل او از «دختری مبارک» به وجود خواهد آمد که برای او خانهای در بهشت آماده گشتهاست(14)
طاهره :
طاهرة یعنی زن پاکیزه از نجاست و نقص.
امام محمد باقر (ع) از پدران خود نقل کرد: فاطمه زهرا چون از هرگونه پلیدی و گناه پاک بود، «طاهره» نامیده شد.هرگز فاطمه زهرا خون حیض و یا خون نفاس ندید.
آیه? تطهیر که در وصف پاکی اهلبیت نازل شدهاست، این گونه میگوید: «إنّمإ؛ّ یرید اللَّه لیذهب عنکم الرجس أهل البیت و یطهّرکم تطهیراً»، همانا خدا چنین میخواهد که رجس و هر آلودگی را از شما خانواده? نبوت ببرد و شما را از هر عیب، پاک و منزه گرداند(15)
زکیه:
زَکیّة در لغت پاکیزه بودن و رشد و نمو را معنی میدهد. پاکیزه بودن از هرگونه رجس، گناه و یا صفات رذیله، که در شرح نام «طاهره» آمده.
مباهات امام علی (ع) بر همسری با فاطمه زهرا «من شوهر بتول، سرور زنان عالم هستم. فاطمهای که اهل تقوا، پاکدامنی و نیکوکاریست، او که از طرف خداوند هدایت شدهاست، دوست، دوست خداست، بهترین دختر و فرزند پیامبر خداست، ریحانه? پیامبر اکرم است...» (16) «... درود بر تو ای زن با فضیلت! و ای زنی که از هر آلودگی خود را پاک نمودهای(17)
راضیه :
فاطمه دارای صفت رضا بود، یعنی هر سختی و مصیبت و رنجی را که خداوند برای او مقدر کرده بود، تحمل میکرد و به آن راضی بود.
جابر بن عبداللَّه انصاری می گوید: پیامبر اسلام وارد منزل فاطمه زهرا شد در حالی که عبایی از پشم شتر بر دوش حضرت فاطمه بود و با دست آسیا میکرد. پیامبر نگاهی به فاطمه زهرا نمود و فرمود: عجله کن و تلخیهای دنیا را تحمل کن تا فردا (در بهشت) به نعمتهای آخرتی نائل گردی، چرا که خداوند بر من نازل کردهاست که آنقدر پروردگارت به تو میبخشد که تو راضی شوی، و لسوف یعطیک ربّک فترضی.» (18)
مرضیه :
فاطمه دارای صفت رضا بود، یعنی هر سختی و مصیبت و رنجی را که خداوند برای او مقدر کرده بود، تحمل میکرد و به آن راضی بود. «مرضیه» بود، یعنی در این مقام به درجهای رسیده بود که خداوند نیز اعمال او را تأیید میکرد و از تمامی اعمال او راضی بود.
عبدالرحمن بن المثنی گوید: به امام صادق(ع) گفتم: فدایتان شوم چرا فرزندان امام حسین بر فرزندان امام حسن برتری دارند (فرزندان امام حسین امام قرار گرفتند اما فرزندان امام حسن چنین نشدند) در حالی که هر دو از یک پدر و مادر هستند. جبرئیل بر پیامبر نازل شد و گفت: خداوند فرزندی به شما خواهد داد که امتت پس از شما او را خواهند کشت. پیامبر اسلام به جبرئیل فرمود: به چنین فرزندی نیاز ندارم و سه مرتبه این کلام را تکرار فرمود و سپس علی را در جریان این سخن قرار داد که جبرئیل از طرف خداوند به او خبر دادهاست که پسری برای تو به دنیا میآید، امتم بعد از من او را میکشند حضرت علی عرضه داشت: ای رسول خدا! چنین فرزندی را نمیخواهیم. سه مرتبه این کلام را به حضرت علی فرمود و سپس افزود: امامت و وراثت باید از طریق فرزندان همین پسر شهید منتقل گردد پس به دنبال فاطمه فرستاده و به او پیام داد: خداوند بشارت پسری را میدهد که امتم پس از من او را میکشند فاطمه عرضه داشت: پدر جان! به چنین فرزندی احتیاجی ندارم سه مرتبه این سخن تکرار شد، پس از آن پیامبر به فاطمه خبر داد که امامت و وراثت باید از طریق همین فرزند منتقل گردد. فاطمه زهرا به پدر گفت: راضی به رضای خداوند هستم (اگر او چنین میخواهد من حرفی ندارم) پس فاطمه? زهرا به امام حسین باردار گردید و بعد از شش ماه به دنیا آمد (هیچ نوزادی شش ماهه زنده نمانده مگر امام حسین و حضرت عیسی(19)
محدثه :
نام محدثه دارای دو تلفظ است:
1) «محدثه» به فتح دال، یعنی زنی که برای او حدیث گفته میشد. فرشتگان با فاطمه زهرا سخن میگفتند.
امام جعفر صادق (ع) فرمود: فاطمه را «محدثه» گویند، چون ملائکه از آسمان به پایین میآمدند و همانگونه که ملائکه با حضرت مریم سخن میگفتند، با حضرت زهرا نیز سخن میگفتند. شبی حضرت از فرشتگان سؤال نمود: آیا برترین زن عالم، حضرت مریم دختر عمران نیست؟ فرشتگان عرضه داشتند: حضرت مریم سرور زنان زمان خود بود، اما خداوند شما را برترین زن جهان قرار دادهاست، هم در زمان خودت و هم در زمان حضرت مریم و سرور همه? زنان از اول عالم تا آخر جهان(20)
•محمدابن ابوبکر می گوید: وقتی آیه «و ما أرسلنا من قبلک من رسول و لا نبیّ و لا محدث» نازل شد من گفتم: آیا فرشتگان با غیر از پیامبران نیز سخن میگویند؟ «امام صادق فرمود: حضرت مریم پیامبر نبود ولی «محدثه» بود، یعنی فرشتگان با او سخن میگفتند. مادر موسی نیز محدثه بود، ولی پیامبر نبود. ساره همسر حضرت ابراهیم، محدثه بود، امّا پیامبر نبود. فرشتگان با او ملاقات نمودند و بشارت اسحاق و یعقوب را به او دادند. و فاطمه زهرا ملائکه را میدید و از آنها حدیث میشنید، اما پیامبر نبود(21)
2) «محدثه» بکسر دال یعنی زنی که برای دیگران نقل حدیث میکند.
زهراء
زهراء، مونث أزهر است، که در لغت، درخشنده، روشن، معنی میدهد.
جابر از امام حسین (ع) سؤال کرد: چرا فاطمه را «زهراء» نامیدهاند؟ او فرمود: خداوند فاطمه را از نور عظمت خود آفرید. وقتی فاطمه درخشید، زمین و آسمان را نورانی کرد. چشمهای ملائکه غرق نور شد و خداوند را سجده کردند و از روی تعجب گفتند: خداوندا! این چه نوری است؟ وحی شد که این یکی از نورهای من است، در آسمان جایش دادم و او را از طریق پیامبر متولد گردانیدم و او را بر همه? پیامبران برتری دادم و از آن نور، ائمه? هدی به وجود آمدند، تا دستورات مرا اجرا نمایند و مردم را هدایت کنند، آنها بعد از قطع شدن وحی، جانشینان من در زمین هستند(22)
عایشه میگوید: شب هنگام، ما در نور صورت فاطمه زهرا خیاطی، پشمریسی و بافندگی میکردیم و چون صورتی بسیار درخشنده داشت «زهراء» نامیده شد(23)
القاب :
لقبهای فاطمه فراوان است که قسمت کمی از آن به این صورت است:
انسیه، بتول، تقیه، حبیبه، حُرَّة، حوراء، حوریه، راکعه، رشیده، رضیه، ریحانه، زهره، ساجده، سعیده، سیده، شهیده، صابره، صادقه، صدوقه، طیبه، عارفه، عالیه، عذراء، عزیز، علیمه، عدیله، فاضله، فریده، کریمه، کوثر، کوکب، مبشره، محموده، مطهره، معصومه، ملهمه، ممتحنه، منصوره، موفقه، مهدیه، مؤمنه، ناعمه، نقیّه، والهه، وحیده، انسیة، نوریة، حانیة، رحیمة، رشیدة، محترمة، صابرة، سلیمة، صفیة، حدیثه، محتشمة، جلیلة، حکیمة، فهیمة، حنانة، حسنا، مرضیه
کنیهها
کنیه، برای تعظیم و تکریم اشخاص به کار میرود. فاطمه کنیههای زیادی دارد، که تعدادی از آنها بدین صورت است:
1. اُمّالحسن2. اُمّالحسین3. اُمّالمحسن4. اُمّالأئمة5. اُمّأبیها6. اُمّالخیرة7. اُمّالمؤمنین8. اُمّالأخیار9. اُمّالفضایل10. اُمّالأزهار 11. اُمّالعلوم12. اُمّالکتاب13. اُمّالأسماء
منابع
1. بحارالانوار، ج 43، ص 10، ر 1 از امالی صدوق و عللالشرایع.
2. لغتنامه دهخدا
3. کتاب العین، ج 3 ص 1404 و فرهنگ جامع نوین، ج 2، ص 1191.
4. سید جعفر شهیدی، زندگانی فاطمه? زهرا علیهاالسلام، ص 34.
5. بحارالانوار، ج 43، ص 13، ر 9 از عللالشرایع.
6. مرآة العقول، ج 5، ص 315.
7. علیاکبر تلافی، فضائل الزهراء، انتشارات نیک معارف، ص 36 از حلیةالاولیاء، ج 2، ص 41 و بحارالانوار، ج 43، ص 84، ر 7 از مناقب.
8. قاموس قرآن، ج 1، ص 189.
9. بحارالانوار، ج 43، ص 22، ر 14 از امالی صدوق
10. بحارالانوار، ج 43، ص 19، ر 20 از مصباحالانوار
11. بحارالانوار، ج 35، ص 45، ر 1 از معانی الاخبار همچنین، ج 33، ص 283، ر 547 از بشارة المصطفی
12. بحارالانوار، ج 100 ص 199، ر 20 از الاقبال، ص 100.
13. فاطمه? زهراء علیهاالسلام بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 189 از الدر المنثور، ج 8، ص 543 فی ورة الضحی.
14. بحارالانوار، ج 25، ص 254، ر 15 از عللالشرایع.
15. بحارالانوار، ج 14، ص 206، ر 23 از عللالشرایع.
16. بحارالانوار، ج 43، ص 79، ر 66 از عللالشرایع.
17. بحارالانوار، ج 43، ص 12، ر 5 از عللالشرایع.
18. فاطمه? زهراء علیهاالسلام بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 180 از احقاقالحق، ج 19، ص 16.
19. فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 203، از «المناقب»، ج 3، ص 357
20. فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 203 از «اللمعة البیضاء»، ص 50.
21. فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 203 از «نخبة البیان فی تفضیل سیدة التسوان»، ص 86.
22. فاطمه الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 205 از «مجمعالبحرین» ماده شجر.
23. فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 205 از «میزان الاعتدال»، ج 1، ص 234 علی ما فی «احقاقالحق»، ج 9، ص 152.
مهین ستمدیده
کارشناس امور فرهنگی اداره تبلیغات اسلامی شهرستان قصرشیرین
خدایا تو را به جان امام حسین تو را به علی اکبر تو را به گلوی بریدة علی اصغر ار تو میخواهم مرگ در بستر را برای من مقرر نفرمایی اگر پیکرم را تکه تکه کنند و آتش بزنند و خاکسترم کنند و درآب بریزند بازهم میگویم اسلام پیروز است و شرق و غرب نابود است.
فرازی از وصیتنامه شهید اصغر محبی
نقل از پایگاه عاشورا
نامها و لقبهای فاطمه(سلام الله علیها)
میتوان فاطمه را محبوبترین شخصیت در نزد شیعیان نامیدمصحف فاطمه گرد آوری شدهاست که نزد امامان شیعه بودهاست.[1] از همین روی او را محدثه لقب میدهند، آنچنانکه مریم را نیز محدثه مینامند. ، برخی از شیعیان حتی برای وی مقامی در حد پدرش قائلند و معتقدند که فاطمه جبرئیل را میدیدهاست و حتی پس از فوت حضرت محمد، از او گونهای از وحی را دریافت مینمودهاست که البته کیفیت این وحی با قرآن متفاوت بوده، تمامی آن، در
برخی از مسلمانان به وی لقب «مریم دوم» یا «مریم کبری» نیز دادهاند. خدیجه مادر فاطمه نیز همچون فاطمه از بهترین زنان و مقدسترین آنان بشمار میآید. این دو در امور اسلامی و اخروی مربوط به زنان، نقش مهمی را ایفا مینمایند. همچنین امامان شیعه و سادات از طریق فاطمه و علی از نسل محمد به حساب میآیند.[2] تا آنجا که در طول تاریخ به فرزندان فاطمه، «پسران رسول خدا» (ابن رسولالله)، گفته میشدهاست.
اینکه اهل بیت بعقیده شیعیان، فقط فاطمه و همسر و فرزندانش محسوب گردند یا بهنظر دیگر مسلمانان شامل زنان محمد نیز گردد، بهرحال فاطمه را از تقدیس و طهارتی که قرآن برای اهل بیت برشمرده، مستثنی نخواهد کرد. این آیه از قرآن تاکید دارد که «خواست خداوند بر این است تا هرگونه پلیدی و ناپاکی را از اهل بیت دور نماید و ایشان را پاکترین پاکان قرار دادهاست.[3]
محتویات
نامها
فاطمه زهرا س دختر محمد ص به گفته امام ششم شیعیان، جعفر صادق ع دارای 9 نام مخصوص بوده[4]:
فاطمه
- از محمد بن علی، امام پنجم شیعیان روایت شده: خداوند فاطمه زهراء را از جهل و پلیدی جدا نمودهاست، لذا «فاطمه» نام گرفتهاست. سپس ادامه دادند: به خدا قسم، خداوند در عالم پیمان و عهد (عالم ذر) فاطمه را از جهل و پلیدی جدا کردهاست.[5]
صدیقه
به زنی صدیقه گویند که بسیار راستگو باشد. زنی که هم در عمل، هم در گفتار و هم در اعتقادات و ایمان صادق باشد.
- از علی بن موسی (امام هشتم شیعه)، روایت شده: فاطمه زهرا زنی «بسیار راستگو» بود و شهیده از این دنیا رفت.[6]
- عایشه گوید: کسی را راستگوتر از فاطمه زهرا، غیر از پدرش (پیامبر اسلام) ندیدم.[7]
مبارکه
بَرَکَتْ یعنی فایده? ثابت.[8]
- عبداللَّه بن سلیمان میگوید: اوصاف پیامبر اسلام را در انجیل خواندم که او زیاد نکاح میکند و نسل کمی خواهد داشت و نسل او از «دختری مبارک» به وجود خواهد آمد که برای او خانهای در بهشت آماده گشتهاست....[9]
طاهره
طاهرة یعنی زن پاکیزه از نجاست و نقص.
- باقر، امام پنجم شیعیان، از پدران خود نقل کرد: فاطمه زهرا چون از هرگونه پلیدی و گناه پاک بود، «طاهره» نامیده شد.هرگز فاطمه زهرا خون حیض و یا خون نفاس ندید.
- آیه? تطهیر که در وصف پاکی اهلبیت نازل شدهاست، این گونه میگوید: «إنّمإ؛ّ یرید اللَّه لیذهب عنکم الرجس أهل البیت و یطهّرکم تطهیراً»، همانا خدا چنین میخواهد که رجس و هر آلودگی را از شما خانواده? نبوت ببرد و شما را از هر عیب، پاک و منزه گرداند.[10]
زکیه
زَکیّة در لغت پاکیزه بودن و رشد و نمو را معنی میدهد. پاکیزه بودن از هرگونه رجس، گناه و یا صفات رذیله، که در شرح نام «طاهره» آمده.
- مباهات علی بر همسری با فاطمه زهرا «من شوهر بتول، سرور زنان عالم هستم. فاطمهای که اهل تقوا، پاکدامنی و نیکوکاریست، او که از طرف خداوند هدایت شدهاست، دوست، دوست خداست، بهترین دختر و فرزند پیامبر خداست، ریحانه? پیامبر اکرم است...» [11] «... درود بر تو ای زن با فضیلت! و ای زنی که از هر آلودگی خود را پاک نمودهای.»[12]
راضیه
فاطمه دارای صفت رضا بود، یعنی هر سختی و مصیبت و رنجی را که خداوند برای او مقدر کرده بود، تحمل میکرد و به آن راضی بود.
- جابر بن عبداللَّه گوید: پیامبر اسلام وارد منزل فاطمه زهرا شد در حالی که عبایی از پشم شتر بر دوش حضرت فاطمه بود و با دست آسیا میکرد. پیامبر نگاهی به فاطمه زهرا نمود و فرمود: عجله کن و تلخیهای دنیا را تحمل کن تا فردا (در بهشت) به نعمتهای آخرتی نائل گردی، چرا که خداوند بر من نازل کردهاست که آنقدر پروردگارت به تو میبخشد که تو راضی شوی، و لسوف یعطیک ربّک فترضی.» [13]
مرضیه
فاطمه دارای صفت رضا بود، یعنی هر سختی و مصیبت و رنجی را که خداوند برای او مقدر کرده بود، تحمل میکرد و به آن راضی بود. «مرضیه» بود، یعنی در این مقام به درجهای رسیده بود که خداوند نیز اعمال او را تأیید میکرد و از تمامی اعمال او راضی بود.
- عبدالرحمن بن المثنی گوید: به امام صادق گفتم: فدایتان شوم چرا فرزندان امام حسین بر فرزندان امام حسن برتری دارند (فرزندان امام حسین امام قرار گرفتند اما فرزندان امام حسن چنین نشدند) در حالی که هر دو از یک پدر و مادر هستند. جبرئیل بر پیامبر نازل شد و گفت: خداوند فرزندی به شما خواهد داد که امتت پس از شما او را خواهند کشت. پیامبر اسلام به جبرئیل فرمود: به چنین فرزندی نیاز ندارم و سه مرتبه این کلام را تکرار فرمود و سپس علی را در جریان این سخن قرار داد که جبرئیل از طرف خداوند به او خبر دادهاست که پسری برای تو به دنیا میآید، امتم بعد از من او را میکشند حضرت علی عرضه داشت: ای رسول خدا! چنین فرزندی را نمیخواهیم. سه مرتبه این کلام را به حضرت علی فرمود و سپس افزود: امامت و وراثت باید از طریق فرزندان همین پسر شهید منتقل گردد پس به دنبال فاطمه فرستاده و به او پیام داد: خداوند بشارت پسری را میدهد که امتم پس از من او را میکشند فاطمه عرضه داشت: پدر جان! به چنین فرزندی احتیاجی ندارم سه مرتبه این سخن تکرار شد، پس از آن پیامبر به فاطمه خبر داد که امامت و وراثت باید از طریق همین فرزند منتقل گردد. فاطمه زهرا به پدر گفت: راضی به رضای خداوند هستم (اگر او چنین میخواهد من حرفی ندارم) پس فاطمه? زهرا به امام حسین باردار گردید و بعد از شش ماه به دنیا آمد (هیچ نوزادی شش ماهه زنده نمانده مگر امام حسین و حضرت عیسی).[14]
- زندگینامه حضرت فاطمه زهرا (س)، پایگاه اسلامی - شیعی رشد
نامها و لقبهای فاطمه(سلام الله علیها)
{از ویکیپدیا، دانشنامه آزاد}
محدثه
نام محدثه دارای دو تلفظ است:
1) «محدثه» به فتح دال، یعنی زنی که برای او حدیث گفته میشد. فرشتگان با فاطمه زهرا سخن میگفتند. محدثه جزو زیباترین القاب آن حضرت بوده و چه زیباست کسی که فرشته ها او را برای مصاحبت برانگیزند ....
- جعفر صادق فرمود: فاطمه را «محدثه» گویند، چون ملائکه از آسمان به پایین میآمدند و همانگونه که ملائکه با حضرت مریم سخن میگفتند، با حضرت زهرا نیز سخن میگفتند. شبی حضرت از فرشتگان سؤال نمود: آیا برترین زن عالم، حضرت مریم دختر عمران نیست؟ فرشتگان عرضه داشتند: حضرت مریم سرور زنان زمان خود بود، اما خداوند شما را برترین زن جهان قرار دادهاست، هم در زمان خودت و هم در زمان حضرت مریم و سرور همه? زنان از اول عالم تا آخر جهان.[15]
- محمد پسر ابوبکر گوید: وقتی آیه «و ما أرسلنا من قبلک من رسول و لا نبیّ و لا محدث» نازل شد من گفتم: آیا فرشتگان با غیر از پیامبران نیز سخن میگویند؟ «امام صادق فرمود: حضرت مریم پیامبر نبود ولی «محدثه» بود، یعنی فرشتگان با او سخن میگفتند. مادر موسی نیز محدثه بود، ولی پیامبر نبود. ساره همسر حضرت ابراهیم، محدثه بود، امّا پیامبر نبود. فرشتگان با او ملاقات نمودند و بشارت اسحاق و یعقوب را به او دادند. و فاطمه زهرا ملائکه را میدید و از آنها حدیث میشنید، اما پیامبر نبود[16].
2) «محدثه» بکسر دال یعنی زنی که برای دیگران نقل حدیث میکند.
زهراء
زهراء، مونث الزهراء است، که در لغت، درخشنده، روشن، معنی میدهد.
- جابر از حسین سؤال کرد: چرا فاطمه را «زهراء» نامیدهاند؟ او فرمود: خداوند فاطمه را از نور عظمت خود آفرید. وقتی فاطمه درخشید، زمین و آسمان را نورانی کرد. چشمهای ملائکه غرق نور شد و خداوند را سجده کردند و از روی تعجب گفتند: خداوندا! این چه نوری است؟ وحی شد که این یکی از نورهای من است، در آسمان جایش دادم و او را از طریق پیامبر متولد گردانیدم و او را بر همه? پیامبران برتری دادم و از آن نور، ائمه? هدی به وجود آمدند، تا دستورات مرا اجرا نمایند و مردم را هدایت کنند، آنها بعد از قطع شدن وحی، جانشینان من در زمین هستند[17].
- عایشه میگوید: شب هنگام، ما در نور صورت فاطمه زهرا خیاطی، پشمریسی و بافندگی میکردیم و چون صورتی بسیار درخشنده داشت « زهراء» نامیده شد.[18]
القاب
لقبهای فاطمه فراوان است که قسمت کمی از آن به این صورت است:
انسیه، بتول، تقیه، حبیبه، حُرَّة، حوراء، حوریه، راکعه، رشیده، رضیه، ریحانه، زهره، ساجده، سعیده، سیده، شهیده، صابره، صادقه، صدوقه، طیبه، عارفه، عالیه، عذراء، عزیز، علیمه، عدیله، فاضله، فریده، کریمه، کوثر، کوکب، مبشره، محموده، مطهره، معصومه، ملهمه، ممتحنه، منصوره، موفقه، مهدیه، مؤمنه، ناعمه، نقیّه، والهه، وحیده، انسیة، نوریة، حانیة، رحیمة، رشیدة، محترمة، صابرة، سلیمة، صفیة، حدیثه، محتشمة، جلیلة، حکیمة، فهیمة، حنانة، حسنا، مرضیه ،هدی
کنیهها
کنیه، برای تعظیم و تکریم اشخاص به کار میرود. فاطمه کنیههای زیادی دارد، که تعدادی از آنها بدین صورت است:
- اُمّالحسن
- اُمّالحسین
- اُمّالمحسن
- اُمّالأئمة
- اُمّأبیها
- اُمّالخیرة
- اُمّالمؤمنین
- اُمّالأخیار
- اُمّالفضایل
- اُمّالأزهار
- اُمّالعلوم
- اُمّالکتاب
- اُمّالأسماء[19][20][21][22][23]
جستارهای مرتبط
منابع
- مقدمه وصیت نامه آیتالله خمینی
- مقاله محمد؛ بریتانیکا
- إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا[33–33]
- بحارالانوار، ج 43، ص 10، ر 1 از امالی صدوق و عللالشرایع.
- بحارالانوار، ج 43، ص 13، ر 9 از عللالشرایع.
- مرآة العقول، ج 5، ص 315.
- علیاکبر تلافی، فضائل الزهراء، انتشارات نیک معارف، ص 36 از حلیةالاولیاء، ج 2، ص 41 و بحارالانوار، ج 43، ص 84، ر 7 از مناقب.
- قاموس قرآن، ج 1، ص 189.
- بحارالانوار، ج 43، ص 22، ر 14 از امالی صدوق
- بحارالانوار، ج 43، ص 19، ر 20 از مصباحالانوار
- بحارالانوار، ج 35، ص 45، ر 1 از معانی الاخبار همچنین، ج 33، ص 283، ر 547 از بشارة المصطفی
- بحارالانوار، ج 100 ص 199، ر 20 از الاقبال، ص 100.
- فاطمه? زهراء علیهاالسلام بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 189 از الدر المنثور، ج 8، ص 543 فی ورة الضحی.
- بحارالانوار، ج 25، ص 254، ر 15 از عللالشرایع.
- بحارالانوار، ج 14، ص 206، ر 23 از عللالشرایع.
- بحارالانوار، ج 43، ص 79، ر 66 از عللالشرایع.
- بحارالانوار، ج 43، ص 12، ر 5 از عللالشرایع.
- فاطمه? زهراء علیهاالسلام بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 180 از احقاقالحق، ج 19، ص 16.
- فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 203، از «المناقب»، ج 3، ص 357
- فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 203 از «اللمعة البیضاء»، ص 50.
- فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 203 از «نخبة البیان فی تفضیل سیدة التسوان»، ص 86.
- فاطمه الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 205 از «مجمعالبحرین» ماده شجر.
- فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ج 1، ص 205 از «میزان الاعتدال»، ج 1، ص 234 علی ما فی «احقاقالحق»، ج 9، ص 152.
پیوند به بیرون
- زندگینامه حضرت فاطمه زهرا (س)، پایگاه اسلامی - شیعی رشد
معنی عبارت "و سر المستودع فیها" در صلوات بر حضرت فاطمه (سلام الله علیها) چیست؟ - 24 ساله - فوق لیسانس
پاسخ
با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
مراد از "السر المستودع فیها" حضرت محسن است که در هنگام هجوم به بیت حضرتش سقط شد. معنی عبارت هم موجود پوشیده ـ (سرّ) ـ ای که خداوند در بدن مبارک حضرتش به ودیعه گذارده بوده ـ (المستودع فیها) ـ است.
با آرزوی توفیق.
موسسه ذکر ـ قم.
باستانی.
{نقل از سایت تبیان}
.: Weblog Themes By Pichak :.